Συνέντευξη στους Μερόπη Μωυσέως και Γιώργο Κακούρη

Το Project Nicosia γεννήθηκε ως συνέχεια της υποψηφιότητας της Λευκωσίας για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, μετά από δύο χαστούκια - το χαστούκι της απόφασης για την ανάθεση στην Πάφο και το χαστούκι του κουρέματος. Λίγο πριν κλείσει ένας χρόνος από την απόφαση, οι υπεύθυνοι του πρότζεκτ Σταύρος Παμπαλλής και Κατερίνα Ανδρέου δηλώνουν παρόντες, αυτοσχεδιάζουν και σχεδιάζουν το επόμενο βήμα μιας πόλης γεμάτης ένταση και δυνατότητες

Το γραφείο του Project Nicosia είναι όπως η ίδια η πόλη και ενδεχομένως η ίδια η προσπάθεια για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα - ένα κτήριο με τεράστιες δυνατότητες και χώρο για πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα, μόλις τώρα έχει αρχίσει να ξαναγεμίζει. Το παλιό αρχοντικό το οποίο φιλοξενούσε κάποτε το βιβλιοπωλείο της Εστίας απέναντι από την τάφρο Ντ' Αβίλα είχε αδειάσει για αρκετό καιρό, όμως τώρα είναι το 'κέντρο επιχειρήσεων' ενός σεναριογράφου και μιας δημοτικής λειτουργού που είχαν αναλάβει να δημιουργήσουν την πρόταση της Λευκωσίας για τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2017 και ακολούθως την πρόταση για τον επανακαθορισμό του μέλλοντος της πρωτεύουσας, χωρίς το άγχος της ανάθεσης. Κάπου εκεί, μεταξύ της φαντασίας και του κουρέματος που καταβαράθρωσε εν μία νυκτί τον προϋπολογισμό του Project Nicosia, οι δύο υπεύθυνοι κάθισαν απέναντί μας και σκιαγράφησαν τη φιλοσοφία και το μέλλον της προσπάθειας.

Ποιοι είναι οι στόχοι του Project Nicosia;

Κατερίνα Ανδρέου: Το επαναλαμβάνουμε συνεχώς, αλλά το Project Nicosia είναι όντως η συνέχεια της προσπάθειας που ξεκίνησε για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2017, ακριβώς γιατί βασίζεται στις συνεργασίες που αναπτύξαμε τότε, σε ιδέες που υποβλήθηκαν και περιλήφθηκαν, άλλες περισσότερο ανεπτυγμένες, άλλες ελαφρώς διασκευασμένες μέσα στην πρόταση. Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων συμφωνήθηκε ότι ήταν μια αξιόλογη προσπάθεια που δεν έπρεπε να τερματιστεί και ότι έπρεπε να βρούμε τους τρόπους, με τις δυνατότητες που έχουμε κάθε φορά, να τη συνεχίσουμε. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε, αξιοποιώντας όλη την ενέργεια και τον ενθουσιασμό, όλους τους ανθρώπους που γνωρίσαμε και όσους μας προσέγγισαν, για να βγούμε προς τα έξω με κάποια πρότζεκτ που θα δώσουν το στίγμα της φιλοσοφίας, του σκεπτικού το οποίο περιλαμβανόταν στην πρότασή μας. Κινούμαστε σε δύο άξονες: στη στήριξη και ενίσχυση, προβολή και προώθηση του νέου τοπικού ταλέντου από τη μια και στην ανάδειξη της πόλης μας, πολύ πιο συγκεκριμένα στην αναζωογόνηση και αναβίωση υποβαθμισμένων ή αφανών περιοχών. Γιατί η Λευκωσία κρύβει πολλά σημεία τα οποία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως η βάση και η πλατφόρμα για να γίνουν διάφορα πράγματα. Σε αυτή τη βάση ετοιμάσαμε και το πρόγραμμά μας για το 2013, το οποίο, παρά τις διάφορες δυσκολίες, αναπροσαρμόστηκε και ξεκίνησε να υλοποιείται.

Σταύρος Παμπαλλής: Ο στόχος είναι να δημιουργηθούν θεσμοί. Τα πρότζεκτ που θα δημιουργήσουμε φέτος θέλουμε να μεγαλώσουν και να καθιερωθούν, ώστε η Λευκωσία να έχει κάποια γεγονότα που να τη χαρακτηρίζουν πολιτιστικά και τα οποία να περιμένει κανείς κάθε χρόνο, όπως γίνεται με τη Γιορτή του Κρασιού στη Λεμεσό ή τον Κατακλυσμό στη Λάρνακα, το Φεστιβάλ Όπερας στην Πάφο. Η κύριά μας δράση για φέτος, και παρά το ότι είχαμε αρκετές προγραμματισμένες πριν από τις εξελίξεις με το Eurogroup, ονομάζεται The Pop Up Festival. Σ' αυτό το φεστιβάλ θα πάρουμε δέκα άδεια καταστήματα στη λεωφ. Μακαρίου και θα δώσουμε το καθένα σε μια ομάδα δημιουργών: από δημιουργούς κινουμένων σχεδίων μέχρι σχεδιαστές μόδας, εικονογράφους, παραγωγούς θεάτρου, φωτογράφους δρόμου, street artists. Θα έχουμε και έναν χώρο που θα στεγάσει συνεργασίες του Δημοτικού Κέντρου Τεχνών. Σκοπός αυτού του πρότζεκτ είναι να δείξουμε ότι στη Λευκωσία μπορείς πια να παντρέψεις την επιχειρηματικότητα με τη δημιουργία και να δημιουργήσεις μια νέα οικονομία. Όταν σταματήσουν τα ενοίκια να είναι... πέντε χιλιάδες για το κάθε κατάστημα, και δοθεί χώρος σε νέους δημιουργούς μπορεί να δημιουργηθεί ένα νέο "οικοσύστημα". Ζητήσαμε από τα παιδιά που θα αναλάβουν τα καταστήματα να έχουν και εργαστήρια και άλλες εκδηλώσεις, ενώ θα δημιουργηθεί μια σκηνή στα σκαλιά του City Plaza για συναυλίες. Τα εγκαίνια στις 23 Σεπτεμβρίου θα είναι ένα μεγάλο πάρτι δρόμου με τους Αfro Banana Republic και για την τελετή λέξης της 28ης Οκτωβρίου, που είναι η Διεθνής Ημέρα Κινουμένων Σχεδίων, θα έχουμε προβολές κινουμένων σχεδίων στον δρόμο.
Κ.Α.: Με το Pop Up Festival βοηθούμε τον άλλοτε ζωντανό και πολυσύχναστο πυρήνα της πόλης, που τώρα φθίνει, στην αναγέννησή του ή, τουλάχιστον, δίνουμε μια νέα εικόνα του πώς θα μπορούσαν κάποια πράγματα να λειτουργήσουν αλλά και την προοπτική που θα μπορούσε να έχει αυτός ο δρόμος και η πόλη γενικότερα.
Αυτό το φεστιβάλ θα είναι ένας από τους θεσμούς που προαναφέρατε;
Σ.Π.: Οπωσδήποτε! Θα είναι η ναυαρχίδα μας!
Ένα μικρό δείγμα του φεστιβάλ ήταν η σειρά εκδηλώσεων Jamm'in;

Κ.Α.: Ήταν ο προπομπός. Δεν ήταν δείγμα ακριβώς, με την έννοια ότι η οργάνωση, η προβολή, η διαφήμιση θα είναι πολύ πιο συγκεκριμένα και οργανωμένα. Ήταν όμως μια διοργάνωση που έδωσε το γενικότερο μήνυμα του τι πάμε να κάνουμε στη συγκεκριμένη περιοχή και πώς.

Πήγε τόσο καλά όσο πιστεύατε αυτή η σειρά εκδηλώσεων;

Σ.Π.: Η ομάδα που βλέπετε έφαγε αρκετά χαστούκια μέχρι να φτάσει μέχρις εδώ. Είχαμε την Πολιτιστική Πρωτεύουσα και δώσαμε μάχη μέχρι να φέρουμε τους τελευταίους τρεις μήνες την πρόταση εκεί που έπρεπε να πάει. Ξαναξεκινήσαμε, αλλά έγινε το Eurogroup και χάσαμε τα κονδύλια και τους χορηγούς. Είπαμε τον Σεπτέμβρη να ξεκινήσουμε σωστά, αλλά κάποια στιγμή νιώσαμε πως έπρεπε να ξεκινήσουν νωρίτερα, για να αποδείξουμε και οι ίδιοι στους εαυτούς μας ότι μπορούμε να κάνουμε πράγματα. Εξ ου και το Jamm' in, το οποίο αρχικά θα γινόταν σε χώρους της παλιάς πόλης, σε λεωφορεία, στη Μακαρίου. Από εκεί που δεν θα γινόταν καθόλου, στα μέσα του Μάη αποφασίσαμε -και με προτροπή του δημάρχου- να ξεκινήσουμε. Η διαδικασία μάς βοήθησε πολύ γιατί μάθαμε πράγματα που δεν θα τα ξέραμε μέχρι το μεγάλο πρότζεκτ του φεστιβάλ. Επίσης βοήθησε το ότι ακούστηκε ότι ήταν κάτι καλό και το πως αποδείξαμε πως όταν θέλεις να κάνεις κάτι, μπορείς. Ο κόσμος που ήρθε πιστεύω ότι πέρασε πολύ καλά: είχαμε νύχτες που ήταν ιδιαίτερα πετυχημένες, ειδικά η νύχτα της μέταλ μουσικής. Θεωρώ ότι ήταν μια πολύ καλή αρχή.

Ο Σεπτέμβρης ίσως δώσει ένα σημαντικό μομέντουμ. Υπάρχει κάτι μετά απ' αυτό για να διατηρήσετε το κλίμα που τυχόν θα δημιουργηθεί;

Κ.Α.: Δεν έχουμε κάτι οργανωμένο αυτήν τη στιγμή, λόγω κυρίως των όσων συνέβησαν, γιατί χρειάστηκε να αναπροσαρμόσουμε το πρόγραμμα και να το ρίξουμε στο 20%. Απ' αυτή την άποψη, μπορεί να μην έχουμε κάτι στα χαρτιά για το μετά, αλλά η εμπειρία μάς έδειξε ότι το μομέντουμ βοηθά για να προχωρήσουμε, είτε με νέες χορηγίες είτε με μια νέα ιδέα που να μπορεί να υλοποιηθεί. Μπορεί τελικά να μην υπάρξει κάτι πριν από το 2014, αλλά σίγουρα ο τρόπος με τον οποίο δουλεύουμε τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ήταν αυτός: βλέποντας και κάνοντας.
Σ.Π.: Μετά το φεστιβάλ θα γίνει ένας απολογισμός και, γνωρίζοντας πώς λειτουργεί η δημόσια υπηρεσία, θα πρέπει να ξεκινήσουμε τον προγραμματισμό για το '14. Η διαδικασία της ετοιμασίας προτάσεων, υποβολής αιτήσεων όχι μόνο για τον Δήμο Λευκωσίας, αλλά και για τις Πολιτιστικές υπηρεσίες, τον ΚΟΤ και άλλους παίρνει χρόνο. Από την άλλη, είμαστε συνέχεια αναμεμειγμένοι σε διοργανώσεις άλλες. Είμαστε πάντα ανοιχτοί σε συνεργασίες με άλλους.
Κ.Α.: Ο κόσμος σιγά-σιγά μας μαθαίνει και μας πλησιάζει και ίσως αυτό είναι η ανταμοιβή μας. Το θέμα δεν είναι να πηγαίνουν καλά μόνο τα δικά μας πρότζεκτ, αλλά και οι συνεργασίες που έχουμε. Οπότε, δεν είναι απίθανο στην εξέλιξη του Pop Up και μετά να είμαστε μπλεγμένοι σε διάφορες άλλες εκδηλώσεις.

Υπήρχαν πρότζεκτ που θα γίνονταν μετά το Pop Up Festival και τα οποία ακυρώθηκαν;

Σ.Π.: Το Pop Up Festival θα γινόταν την άνοιξη και θα διαρκούσε τρεις μήνες. Θα γινόταν και μια έκθεση φωτογραφίας και στο πλαίσιό της ένα διεθνές συνέδριο για Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις με θέμα το πώς να μιλάς για ιδέες που δεν είναι εμπεδωμένες στον κόσμο. Η χρονιά θα ολοκληρωνόταν με το πρώτο φεστιβάλ 'Lights In The Dark' που θα ξεκινούσε με έναν διαγωνισμό site specific θεατρικής γραφής για τη Λευκωσία, σε συνεργασία με τον ΘΟΚ και το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και θα ολοκληρωνόταν με την ανάγνωση των βραβευμένων έργων για να βρεθούν οι συμπαραγωγοί και να ξεκινήσει η παραγωγή τους την επόμενη χρονιά.
Κ.Α.: Ήμασταν πανέτοιμοι να ξεκινήσουμε πριν από το Eurogroup. Υπήρξαν συναντήσεις με τα διοικητικά συμβούλια του ΘΟΚ, του Κέντρου του ΔΙΘ, με το δικό μας. Είχε γίνει πολλή προεργασία και ξεκινήσαμε την επικοινωνία με μέντορες για την ανάπτυξη των νέων ταλέντων.
Σ.Π.: Δεν θα ξεχάσω ποτέ την Παρασκευή του Eurogroup. Είχαμε πάρει επιστολή από τις Πολιτιστικές υπηρεσίες για στήριξη όλων μας των πρότζεκτ, είχαν έρθει οι προσκλήσεις μας για την έναρξη του πρότζεκτ...

Κ.Α.: Οι ιδέες και οι επαφές είναι εκεί, όμως, και τίποτα δεν μας εμποδίζει να επανεκκινήσουμε τη διαδικασία. Αλλά, τουλάχιστον για το '13, προτιμούμε να κάνουμε τα πράγματα για τα οποία αρκούν οι πόροι και οι δυνατότητές μας. Όσο προχωρούμε ελπίζουμε ότι θα θέτουμε σε εφαρμογή και άλλα.

Υπήρξε η φιλοσοφία των zones με μια μεταμοντέρνα προσέγγιση που χάθηκε. Δεν υπάρχει η συνολική φιλοσοφία για το πρότζεκτ που υπήρχε με την πρόταση για τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.

Σ.Π.: Η πρόταση της Λευκωσίας με τις πραγματικές και νοητές 'νεκρές ζώνες' ήταν ότι όλες τις αδυναμίες της πόλης μου τις κάνω πλεονεκτήματα και χτίζω πάνω τους. Αυτό νομίζω πως διατηρείται. Οι 'νεκρές ζώνες' δεν είναι μόνο η πραγματική που χωρίζει την πόλη μας αλλά και μεταξύ μας, μέσα μας. Οπότε ξεκινούμε από τους εαυτούς μας και συνεχίζουμε.
Το ότι παίρνουμε δέκα δημιουργούς και τους τοποθετούμε στον εμπορικότερο δρόμο της πόλης και προσκαλούμε κόσμο που θεωρητικά δεν θα πήγαινε ποτέ να τους δει, και το αντίστροφο, για μας σημαίνει τη διασταύρωση δύο ζωνών. Η γενική φιλοσοφία της πρότασης, που είχε σχέση και με τη συνεργασία με Τ/Κύπριους και απέπνεε μια πολυπολιτισμικότητα, υπάρχει και θα υπάρχει. Για παράδειγμα, το πρότζεκτ Old Nicosia Revealed που θα είναι στο φεστιβάλ. Ή το φόρουμ που αναφέραμε προηγουμένως στο πλαίσιο της έκθεσης φωτογραφίας, που θα ήταν κυρίως για τις δικοινοτικές οργανώσεις που έχουν το πρόβλημα ότι μιλούν σε ένα κοινό που ήδη συμφωνεί και δεν ανοίγονται προς τα έξω, προς το ευρύτερο κοινό. Εξαρχής το πρότζεκτ για μας δεν ήταν δικοινοτικό. Η ιδέα μας είναι ότι όταν τα πρότζεκτ στήνονται οργανικά, από κάτω προς τα πάνω. Μακάρι του χρόνου, όταν θα κάνουμε το Jamm'in, να στείλουμε ανοιχτή πρόσκληση και να έχουμε συγκροτήματα από όλη τη Λευκωσία. Δεν έχουμε πρόβλημα, ούτε δεχόμαστε πιέσεις. Απλώς, ειλικρινά, είναι λόγω προϋπολογισμού...

Θα στοίχιζε πιο ακριβά η συμμετοχή Τ/Κυπρίων απ' ό,τι Ε/Κυπρίων;

Σ.Π.: Δεν εννοώ αυτό. Νομίζω ήμουν ξεκάθαρος. Δεν μας ενδιαφέρει να κάνουμε δικοινοτικά πρότζεκτ με την έννοια του ότι είμαστε δικοινοτικοί. Αν έρθει ένας Τ/Κύπριος σχεδιαστής και μας πει να συμμετέχει στο φεστιβάλ, θα του πούμε 'έλα'.

Το θέμα είναι ότι υπάρχει δυστυχώς στην Κύπρο ακόμη η ανάγκη να πεις εσύ στον σχεδιαστή 'έλα' και όχι να τον περιμένεις, με την κατάσταση ως έχει σήμερα. Πρέπει να τους καλέσουμε για να έρθουν.

Σ.Π.: Συμφωνώ. Και αν με ρωτούσατε γιατί δεν βρήκαμε περισσότερο κόσμο από την τ/κυπριακή κοινότητα, γιατί δεν στείλαμε ανοιχτή πρόσκληση, η απάντηση είναι ότι φέτος, όπως ήρθαν τα πράγματα, δεν είχαμε τους πόρους να βγούμε και να διευρύνουμε τις επιλογές μας. Είμαστε δύο άτομα και έπρεπε πολύ σύντομα να στελεχώσουμε τα πρότζεκτ μας με υψηλής ποιότητας νέο ταλέντο, και αυτό κάναμε, για αυτό και απευθυνθήκαμε σε επαφές μας που μας βοήθησαν να βρούμε τα άτομα που βρήκαμε και να προχωρήσουμε. Για μας αυτή είναι η αρχή, δεν είναι το τέλος. Το 2013 είναι μόνο η αρχή του πρότζεκτ και θέλουμε να είμαστε ασφαλείς: δεν εννοώ σε σχέση με τους Τ/Κύπριους και τους Ε/Κύπριους αλλά να κάνουμε όσο πιο εύκολα για μας τα πράγματα, γιατί είμαστε δύο άτομα με πολύ περιορισμένο προϋπολογισμό και πολύ περιορισμένο χρόνο. Αυτή είναι η πραγματική απάντηση. Δεν είναι πολιτικό το ζήτημα, είναι θέμα χρόνου και πόρων. Όταν ξεκινήσεις να μιλάς με Τ/Κύπριους, χρειάζεται χρόνος για να αναπτυχθεί σχέση εμπιστοσύνης. Το είδαμε και στην πολιτιστική πρωτεύουσα.

Υποτίθεται πως υπήρξε, όμως, μια προεργασία με την ετοιμασία της πρότασης για την πολιτιστική πρωτεύουσα. Το θέμα είναι ότι υπάρχουν άτομα που είναι έτοιμα για αυτή την προσέγγιση και δεν χρειάζονται χρόνο. Υπάρχει το Old Nicosia Revealed με το οποίο ήδη συνεργάζεστε, υπάρχει το Σπίτι της Συνεργασίας... Προσωπικά βλέπω να προσεγγίζονται άτομα της παλιάς πόλης της μιας πλευράς, ενώ υπάρχουν και άλλες επιλογές για την εμπλοκή και των Τ/Κυπρίων.

Σ.Π.: Έχεις δίκιο. Από την άλλη, για το εν λόγω πρότζεκτ σκεφτόμασταν καθαρά ως παραγωγοί. Έπρεπε να ξεκινήσουμε όμως. Ελπίζω ότι στις δράσεις του Old Nicosia Revealed θα μπορούμε και εμείς να αναπτύξουμε σχέσεις ώστε του χρόνου να υπάρχει μεγαλύτερη συνεργασία. Είναι στους στόχους μας.

Γιατί η Λευκωσία έχασε τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας;

Κ.Α.: Δύσκολη ερώτηση γιατί, για μας, δεν έπρεπε να χάσει. Προσωπικά δεν μπορώ να απαντήσω γιατί θεωρώ πως είχαμε μια πολύ καλή, προσγειωμένη πρόταση, όλα μετρήσιμα και υπολογισμένα, όλα εφικτά, σε μια πόλη με φανταστική υποδομή. Σε τελική ανάλυση, τα κριτήρια επιλογής είναι τόσο διαφορετικά απ' εκείνα που πρέπει να είναι και στο τέλος κάποια πράγματα επιλέγονται μόνο για το φαίνεσθαι, για την πρώτη εικόνα. Αυτό αδικεί ιδιαίτερα την πρόταση. Σαφώς είχαμε ελλείψεις και προβλήματα. Δεν είπε κανείς πως παραδώσαμε την τέλεια πρόταση, κι αυτός είναι ο σκοπός της Ευρώπης, να σε κατευθύνει, να σε βοηθήσει να εξελίξεις και να υλοποιήσεις την πρότασή σου.

Σ.Π.: Περιμέναμε πώς και πώς το αιτιολογικό της απόφασης. Κι όταν ήρθε, απογοητευτήκαμε ακόμη περισσότερο. Διαβάζαμε τα σημεία και δεν έβγαινε νόημα. Ούτε εγώ μπορώ να απαντήσω, λοιπόν. Ξέρω ότι προσπαθήσαμε πολύ. Σταματήσαμε όμως να το σκεφτόμαστε. Ακολουθούμε και τις δράσεις του Πάφος 2017 στο facebook και ελπίζω να τα καταφέρουν. Ίσως, όπως ήρθαν τα πράγματα με την οικονομική κρίση, να είναι το καλύτερο που συνέβη στη Λευκωσία, από τη στιγμή που η πόλη ήταν αποφασισμένη να συνεχίσει το πρότζεκτ, αντί να καθόμαστε κι εμείς τώρα να συζητούμε για έναν χρόνο ποιοι θα είναι στο συμβούλιο και πόση εποπτεία έχει το κράτος κλπ. Τουλάχιστον εμείς έχουμε ξεκινήσει και κάνουμε κάτι. Κοιτάζουμε μπροστά.

Χαράσσετε ίσως την πιο συγκροτημένη πολιτιστική πολιτική σήμερα. Τι είναι για σας πολιτισμός και ποια είναι η ιδανική εικόνα της πολιτιστικής πόλης;

Κ.Α.: Μέσα από διάφορες συγκυρίες, ως λειτουργός στον Δήμο Λευκωσίας, κατέληξα να βρίσκομαι σε αυτό το πρότζεκτ. Ίσως ήταν ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσω τι πάει να πει πολιτισμός. Προφανώς είμαι πολύ επηρεασμένη από το τι κάνουμε για να ορίσω τι είναι πολιτισμός για μένα, αλλά τείνω προς το ότι η ουσία του πολιτισμού είναι αυτό που βλέπουμε, τους συνεργάτες μας να ανταποκρίνονται με χαρά στην ευκαιρία μέσα από τα πρότζεκτ μας να δημιουργήσουν μέσα στην πόλη τους, την οποία θεωρούσαν κάτι απόμακρο και απρόσιτο. Ο πολιτισμός δεν είναι για την ελίτ, δεν είναι κάτι για περιορισμένο αριθμό ανθρώπων. Είναι για όλο τον κόσμο και όσο πιο πολύ τον προσφέρεις και όσο πιο κοντά στον απλό άνθρωπο τον παίρνεις, τόσο πιο ουσιαστική είναι η δουλειά και το αποτέλεσμα. Έτσι φαντάζομαι τη Λευκωσία: οι πόρτες να είναι ανοιχτές σε όλο τον κόσμο και να υπάρχει η αμοιβαία σχέση προσφοράς και πρόσληψης.

Σ.Π.: Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ημέρα της αξιολόγησης για τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, όταν ένας από τους κριτές είπε: "Μας δείξατε τόσα πράγματα και δεν μας γνωρίσατε ούτε έναν καλλιτέχνη". Πάγωσα. Για μας, το τι σημαίνει πολιτισμός, το τι θα έκανε η πολιτιστική πρωτεύουσα και το τι θα κάνουμε εμείς είναι ότι ο πολιτισμός είναι νοοτροπία. Τίποτα άλλο. Είναι το πώς ζεις, πώς αντιμετωπίζεις τον άλλο και τον εαυτό σου. Αν αυτό εκφράζεται μέσα από τη μουσική ή τις εικαστικές τέχνες ή τον τρόπο με τον οποίο χαιρετάς κάποιον στον δρόμο, για μένα αυτό είναι πολιτισμός. Οι δημιουργοί τού αύριο και οι σημερινοί δημιουργοί είναι άνθρωποι που δεν βρίσκονται ακόμα ούτε στις γκαλερί, ούτε στον ΘΟΚ, ούτε κάνουν συναυλίες στο ΓΣΠ και κάνουν καριέρα στην Ελλάδα. Είναι οι άνθρωποι που παίζουν κιθάρα στο υπνοδωμάτιό τους ή κάνουν γκράφιτι στους δρόμους ή βγάζουν φωτογραφίες με τους φίλους τους και τις ανεβάζουν στο instagram και τις βλέπει πολύ περισσότερος κόσμος απ' όσος θα τις έβλεπε αν ήταν σε έναν εκθεσιακό χώρο. Αυτό το πράγμα στην πόλη μας είναι κρυμμένο. Αν καταφέρεις να δώσεις ένα πλαίσιο έκφρασης σε νέους ανθρώπους, δημιουργείς τις συνθήκες αλλαγής νοοτροπίας.
Αν με ρωτάτε ποια είναι η ιδεατή Λευκωσία, είναι αυτή όπου θα νιώθει κανείς ελεύθερος να εκφραστεί χωρίς να χρειάζεται να είναι ακραίος. Προσωπικά είμαι λάτρης όλων των φανατικών οπαδών όλων των ομάδων γιατί θεωρώ ότι, μέσα στην ακρότητά τους, είναι από τις λίγες ομάδες που βρίσκουν έναν τρόπο πολιτιστικό να εκφραστούν, όσο βάρβαρος και μονοδιάστατος κι αν είναι. Ιδανικό θα ήταν να καταφέρουμε όλην αυτή την ενέργεια που έχουμε να τη διοχετεύουμε σε πιο δημιουργικούς τρόπους έκφρασης. Αν καταφέρουμε να δημιουργήσουμε εμείς το πλαίσιο για την ανάπτυξη αυτού του πράγματος, τότε σημαίνει πως κάναμε κάτι σωστό.

Τι προκαλεί την απουσία αυτού του πλαισίου; Δεν υπάρχουν οι συνθήκες, η νοοτροπία ή η υποδομή;

Σ.Π.: Και τα τρία. Υποδομή δεν έχουμε και δεν εννοώ κτηριακή. Έχουμε υποδομή για να φιλοξενούμε κόσμο αλλά όχι για να 'αναγιώσουμε' κόσμο. Αυτό με προβληματίζει. Και πιστεύω πως ναι, έχουμε πρόβλημα νοοτροπίας. Πολύ δύσκολα είμαστε οι πρώτοι που θα ακολουθήσουμε ένα νέο ρεύμα. Έχουμε ένα πολύ μεγάλο δικαιολογητικό στην Κύπρο, κατά την άποψή μου, το ότι πολύ δύσκολα βγαίνουμε προς τα έξω ως επαγγελματίες. Δείτε τα συγκροτήματα. Όταν ένα συγκρότημα ξεκινά από ένα χωριό της Γερμανίας, θα πάρει το βαν και θα βγει σε περιοδεία. Στην Κύπρο είναι περιορισμένο αυτό το φαινόμενο. Πολύ δύσκολα αγκαλιάζουμε το νέο και δικό μας, πρώτοι. Πρέπει να πάει έξω και να επιστρέψει για να πούμε ότι είναι δικό μας. Αυτό πρέπει να το αλλάξουμε και να δείξουμε πως είναι ωραίο να είμαστε οι πρώτοι που αγκαλιάζουμε και αναδεικνύουμε τα δικά μας πράγματα.
Οι συνθήκες, δε, είναι πολύ δύσκολες με την έννοια ότι βασιζόμαστε πάντα σε κρατικές χορηγίες για να κάνουμε οτιδήποτε. Δεν έχουμε τη νοοτροπία ότι είμαστε υπόλογοι επαγγελματίες, ότι θα πρέπει να βγάλουμε λεφτά απ' αυτό το πράγμα, ότι δεν είναι χόμπι. Το κράτος οφείλει να σε βοηθήσει αλλά πώς; Πάρτε τον κινηματογράφο. Κάνεις μια ταινία στην Αγγλία. Ένας ιδιώτης μπορεί εύκολα να σε χρηματοδοτήσει από τους φόρους του. Αυτό το πράγμα έχει ζητηθεί στην Κύπρο για να μην βασίζονται οι κινηματογραφιστές μόνο στη ΣΕΚΙΝ αλλά δεν γίνεται. Αλλά όλα αυτά αλλάζουν, χωρίς εμάς. Εμείς ήρθαμε και βρήκαμε ένα ρεύμα. Είμαστε αλεξιπτωτιστές. Ήδη γίνονται πράγματα, ήδη υπάρχουν πρωτοβουλίες.

Ποιος νομίζετε ότι είναι ο χαρακτήρας ή η ιδιοσυγκρασία της Λευκωσίας από την οποία ξεκινάτε για να χτίσετε πάνω της;

Σ.Π.: Η Λευκωσία στιγματίστηκε από τη νεκρή ζώνη. Ασχέτως ηλικίας, το να ζεις σε μια πόλη με οδοφράγματα, η πιο όμορφη περιοχή της οποίας είναι γεμάτη δρόμους που οδηγούν σε αδιέξοδο, επηρεάζει και δημιουργεί μια περίεργη ατμόσφαιρα. Το οδόφραγμα γίνεται δικαιολογία για να μην προχωρείς, να μην υλοποιείς τις ιδέες σου, για να δικαιολογείς τις αποτυχίες σου. Η Λευκωσία είναι όπως μια γροθιά σφιχτή, γεμάτη ένταση, που ποτέ δεν πάει ούτε μπροστά ούτε πίσω. Αν της δοθεί η ευκαιρία να απλωθεί, έχει φοβερές δυνατότητες. Υπάρχει μια συσσωρευμένη ενέργεια που όμως μπορεί να διοχετευθεί και άσχημα γιατί δεν μπορούμε να έχουμε ουσιαστική κατάληξη της σκέψης μας, του προβληματισμού μας κλπ. Οπότε κάνουμε τρύπες στο νερό και κάνουμε κύκλους γύρω γύρω. Δεν μπορώ να χαρακτηρίσω τη Λευκωσία με άλλον τρόπο παρά ως μια νεκρή ζώνη με απίστευτες δυνατότητες.
Κ.Α.: Τέθηκε μπροστά μου πολλές φορές ένα ερωτηματολόγιο για το τι είναι για μένα η Λευκωσία και ποτέ δεν μπορούσα να το απαντήσω. Ούτε θα μπορέσω νομίζω εύκολα, γιατί έζησα τη Λευκωσία μέσα από διάφορες οπτικές και από διάφορους ρόλους. Νιώθω πως είναι μια πόλη ανεξερεύνητη, με προβλήματα και αδυναμίες, και την ίδια στιγμή με μια ενέργεια που υποβόσκει. Και λυπάμαι που ακόμη είμαστε στο στάδιο να κάνουμε τη Λευκωσία ένα brand. Ο καθένας είναι λίγο στον κόσμο του. Γι' αυτό είναι ανεξερεύνητη. Η Λευκωσία μάλλον δεν έχει χαρακτήρα όπως οι άλλες πόλεις.
Σ.Π.: Εξαιτίας της κρίσης και της ισοπέδωσης, ίσως η νέα γενιά έχει την ευκαιρία να καθορίσει με τον τρόπο της τη Λευκωσία.