Γράφει η Μερόπη Μωυσέως | Φωτογραφία ©Γιάννης Κουρτόγλου

- Γεια σας, με λένε Μερόπη Μωυσέως. Έχουμε μαζί συνέντευξη αύριο.
- Βαρέθηκα να μιλώ για την ταινία μου.

Την περασμένη Τετάρτη στο Στρασβούργο, ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος μονοπώλησε για δέκα λεπτά το ενδιαφέρον των αγχωμένων -στα πρόθυρα ομαδικού νευρικού κλονισμού- Ευρωβουλευτών οι οποίοι συζητούσαν το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2014-2020 στο Ευρωκοινοβούλιο.

Η απονομή του κινηματογραφικού βραβείου LUX, το οποίο θέσπισε πριν από έξι χρόνια το Ευρωκοινοβούλιο για την καλύτερη ταινία ευρωπαϊκής παραγωγής η οποία προωθεί [ηθελημένα ή ακούσια] την κοινή κουλτούρα της Ευρώπης, είναι πάντα μια καλή ευκαιρία για να θυμηθούμε την ομολογουμένως ξεχασμένη ιδέα ότι η Ευρώπη δημιουργήθηκε για να διακινεί όχι μόνο προϊόντα και χρήμα αλλά και ανθρώπους, ιδέες και μια σειρά από -θετικές- αξίες.

Η ταινία που απέσπασε το φετινό βραβείο έχει τίτλο Io Sono Li και αφηγείται την ιστορία μιας Κινέζας μετανάστριας στην Ιταλία και την ανάπτυξη μιας πλατωνικής σχέσης με έναν ψαρά, επίσης μετανάστη από τη Γιουγκοσλαβία, ο οποίος διαμένει στην Ιταλία εδώ και τριάντα χρόνια.

Μπορεί ο Ιταλός σκηνοθέτης Αντρέα Σεγκρέ να απέσπασε το φετινό βραβείο και να άφησε το στίγμα του στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου [αναζητήστε το κείμενο για τη βράβευση στην έκδοση του "Π" της 22ας Νοεμβρίου 2012], ωστόσο η ταινία που συζητήθηκε περισσότερο ήταν η Tabu, του Πορτογάλου σκηνοθέτη Μιγκέλ Γκόμες.

Ο νεαρός σκηνοθέτης βρέθηκε από νωρίς το πρωί στο Ευρωκοινοβούλιο [αντίθετα ο Σεγκρέ έφτασε λίγο πριν την απονομή του βραβείου] και έδωσε μια σειρά από συνεντεύξεις σε ευρωπαϊκά ΜΜΕ. Συμμετείχε επίσης σε μια συζήτηση για τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο.

Αρκετά αφοσιωμένος στην ανάγκη του για τσιγάρο ώστε να καθυστερεί το πρόγραμμα των συνεπέστατων Γάλλων κάθε φορά που εγκατέλειπε το κτήριο του Ευρωκοινοβουλίου για να καπνίσει, σε απαραίτητο βαθμό απρόσιτος για να συντηρεί την εικόνα του καλλιτέχνη και με το απαραίτητο χιούμορ σε δημόσιες συζητήσεις για να κερδίζει την προσοχή, ο Μιγκέλ Γκόμες απάντησε σε μια και μοναδική ερώτηση του "Π", όπου είχε την ευκαιρία να μιλήσει για κάτι άλλο, πέρα από την ταινία του.

Ταμπού

«Πήγα για σπουδές οικονομικών. Δεν ήμουν καλός και μου άρεσε ο κινηματογράφος, έβλεπα από νωρίς σινεμά, η αγαπημένη μου ταινία ήταν ο Μπάμπι. Έτσι πήγα να σπουδάσω κινηματογράφο. Ούτε εκεί ήμουν καλός. Δεν έκανα ούτε μία ταινία στη σχολή, δεν με άφηναν».

Ο Μιγκέλ Γκόμες δημιούργησε το Tabu μάλλον ακομπλεξάριστα. Μια μαυρόασπρη ταινία, χωρισμένη σε δύο μέρη: με ελάχιστους διαλόγους στο πρώτο, με τίτλο «Χαμένος Παράδεισος» και μόνο αφήγηση στο δεύτερο, με τίτλο «Παράδεισος».

«Ο χαμένος παράδεισος είναι η νεότητα», διευκρίνισε ο Μιγκέλ Γκόμες στο πλαίσιο σεμιναρίου για τον κινηματογράφο και το βραβείο LUX, λίγο πριν την ανακοίνωση του νικητή. Η ταινία αφηγείται τις παράλληλες ιστορίες δύο γυναικών στη Λισαβόνα, εστιάζοντας στην Αουρόρα, ο θάνατος της οποίας αποκαλύπτει τη ζωή της στα νιάτα της, σε μια πορτογαλική αποικία στην Αφρική.

Μόνο πέντε λεπτά

«Έχετε μόνο πέντε λεπτά!». Για τη συνέντευξη, εννοούσε η υπεύθυνη. Τι να κάνεις σε πέντε λεπτά; Δεν τη θέλω κυρία μου τη συνέντευξη! Μετά το ξανασκέφτηκα. Αποφάσισα πως θα κάνω μόνο μία ερώτηση.

- Η Ντόρις Πακ, πρόεδρος της Επιτροπής Πολιτισμού και Εκπαίδευσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είχε αναφέρει νωρίτερα μέσα στη μέρα πως οι υποψήφιες για το βραβείο LUX ταινίες μιλούν στην «ευρωπαϊκή ψυχή». Αναρωτιέμαι αν εσείς νιώθετε Ευρωπαίος και αν σημαίνει κάτι για σας αυτή η «ευρωπαϊκή ψυχή».

- «Βρίσκομαι σ' αυτό το κτήριο που είναι το Κοινοβούλιο της Ευρώπης και νιώθω Ευρωπαίος αν και έχω το παράξενο αίσθημα μερικές φορές πως το ότι είμαι εδώ, η δική μου ιδέα της Ευρώπης -ο καθένας άλλωστε έχει τη δική του εντύπωση για το τι είναι Ευρώπη- μερικές φορές δεν συμβαδίζει με τις πολιτικές που εφαρμόζονται αυτή την στιγμή στην ΕΕ.

Αυτό σημαίνει πως πιστεύω σε μια Ευρώπη η οποία δεν συνδέεται από ένα νόμισμα, το ευρώ, αλλά με δεσμούς αλληλεγγύης. Βεβαίως νιώθω Ευρωπαίος, αν και έχω την αίσθηση πως αυτό το διάστημα καλλιεργείται μια μεταμέλεια.

Στις βόρειες χώρες, κυρίως, και βεβαίως όχι από το σύνολο του κόσμου, υπάρχει η εντύπωση πως οι λαοί της Νότιας Ευρώπης είναι τεμπέληδες και το μόνο που κάνουν είναι να ξοδεύουν λεφτά.

Και οι Νότιοι νομίζουν πως οι Βόρειοι είναι όλοι φασίστες, ναζιστές.

Υπάρχει λοιπόν αυτή η απέχθεια λόγω της κρίσης αλλά και του οικοδομήματος της Ευρώπης.

Πιστεύω πως είναι λανθασμένο από την αρχή: ο τρόπος με τον οποίο προέκυψε η ιδέα της Ένωσης των χωρών, χωρίς να το σκεφτούν σε βάθος. Ήταν μια επιφανειακή σκέψη, με βλέψεις για οικονομικό κέρδος από τη μεταξύ μας ανταλλαγή προϊόντων.

Θεωρώ πως πρέπει να υπάρχουν πολύ σημαντικότεροι δεσμοί ανάμεσα στις χώρες οι οποίες είναι πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, με διαφορετικές γλώσσες».

Πίσω στην Ολομέλεια, οι επώνυμοι Ευρωβουλευτές τσακώνονταν μεταξύ τους, φώναζαν και προσπαθούσαν να διαχειριστούν λέξεις όπως «λιτότητα», «ανάπτυξη» και «μέλλον» μέσα από οικονομικά μοντέλα.

Ο Γκόμες ήταν προφανώς πιο Πορτογάλος από ποτέ εκείνη την ώρα. Πορτογάλος στους δρόμους της πόλης που αντιστέκεται στα μέτρα λιτότητας.

Αλλά πιο Ευρωπαίος από όλους τους Ευρωβουλευτές γιατί σέβεται πρώτα απ' όλα την αξιοπρέπεια ενός έκαστου πολίτη της ΕΕ.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως το «μέλλον» της Ευρώπης που κρατούν στα χέρια τους οι οικονομολόγοι, το παρουσιάζουν, το συζητούν και προβληματίζονται γι' αυτό πολύ πιο ουσιαστικά εδώ και καιρό οι κινηματογραφιστές της γηραιάς ηπείρου.

Απλώς χρειάζονται μεγαλύτερο ακροατήριο.