Συνέντευξη στη Μερόπη Μωυσέως

H Γεσίμ Γκιουζελπινάρ, καλλιτεχνική διευθύντρια ενός νέου κινηματογραφικού φεστιβάλ στην Κύπρο, που φέρει τον τίτλο Golden Island International Film Festival [GIIFF], μιλά στο "Π" για το εγχείρημά της και τη σημασία του

Τον περασμένο Μάιο πραγματοποιήθηκε στο Σπίτι της Συνεργασίας, έναντι του Λήδρα Πάλας στη Λευκωσία, η πρώτη παρουσίαση ενός νέου φεστιβάλ κινηματογράφου στην Κύπρο, με τίτλο Golden Island International Film Festival [GIIFF].

Το φεστιβάλ ανακοίνωσαν ο τουρκοκυπριακής καταγωγής και διεθνούς φήμης Βρετανός ηθοποιός Ταμέρ Χασάν [The Football Factory, Batman Begins, Clash of the Titans κ.ά.], η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ και διευθύντρια του οργανισμού Balik Arts στο Λονδίνο, Γεσίμ Γκιουζελπινάρ, η Βαρώνη Μεράλ Χουσεΐν Ετζέ, η πρώτη Τουρκοκύπρια μέλος της βρετανικής Βουλής και ο Νιλ ΜακΚάρτνεϊ, μέλος του Independent Film Trust στο Λονδίνο.

Η πρώτη έκδοση του φεστιβάλ σηκώνει αυλαία την ερχόμενη Πέμπτη, 6 Νοεμβρίου, με την παγκόσμια πρώτη προβολή της νέας ταινίας του Ντερβίς Ζαΐμ με τίτλο Fish. Ο Ζαΐμ είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Τουρκοκύπριους σκηνοθέτες, η πιο πρόσφατη ταινία του οποίου, "Σκιές και Πρόσωπα", καταπιάνεται με τις δικοινοτικές ταραχές του 1963.

Λίγο πριν την έναρξη του φεστιβάλ, και συγκεκριμένα στις 23 Οκτωβρίου, οι Πολιτιστικές υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού απέστειλαν μια ανακοίνωση στην Ένωση Σκηνοθετών Κύπρου, συστήνοντας στους Κύπριους σκηνοθέτες να ΜΗΝ [τα κεφαλαία δικά τους] συμμετέχουν στο εν λόγω φεστιβάλ. Η ανακοίνωση αυτούσια:

"Το φεστιβάλ Golden Island International Film Festival διεξάγεται στα κατεχόμενα και εμφανίζεται ως 'Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου' της Κύπρου, γεγονός που δημιουργεί ανταγωνισμό και αντίπραξη προς το Επίσημο Κρατικό Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρου 'Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρου' / Cyprus Film Days. Επειδή στο εν λόγω φεστιβάλ υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής Ελληνοκυπρίων σκηνοθετών/παραγωγών, οι Πολιτιστικές υπηρεσίες, αφού συμβουλεύτηκαν το υπουργείο Εξωτερικών για το θέμα αυτό, συστήνουν στους Κύπριους σκηνοθέτες/παραγωγούς των οποίων οι ταινίες έχουν χρηματοδοτηθεί από το κράτος (Πολιτιστικές υπηρεσίες υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού) και στις οποίες ουσιαστικά το κράτος είναι συμπαραγωγός, να ΜΗΝ συμμετέχουν στο εν λόγω 'φεστιβάλ'. Η συμμετοχή ταινιών Ελληνοκυπρίων σκηνοθετών/παραγωγών σε διοργανώσεις στην κατεχόμενη Κύπρο ελλοχεύει τον κίνδυνο έμμεσης αναγνώρισης του ψευδοκράτους. Παρακαλώ όπως ενημερωθούν τα μέλη σας και άλλοι πιθανοί ενδιαφερόμενοι."
Την ανακοίνωση υπογράφει ο διευθυντής των Πολιτιστικών υπηρεσιών Παύλος Παρασκευάς.
Εξ όσων μαθαίνουμε, πάντως, ο σκηνοθέτης Πανίκος Χρυσάνθου θα συμμετάσχει στο φεστιβάλ με την ταινία του "Ακάμας". Επίσης, προβολές θα γίνουν και στο Σπίτι της Συνεργασίας [από τις 8 μέχρι τις 13 Νοεμβρίου] και στο Ινστιτούτο Γκαίτε.
Πιο κάτω, η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ, Γεσίμ Γκιουζελπινάρ, απαντά σε ερωτήσεις που της στείλαμε διαδικτυακά -αφού η βάση της είναι στο Λονδίνο- ήδη όταν γνωστοποιήθηκε η πραγματοποίηση του Golden Island International Film Festival.
Προλάβαμε όμως να επικοινωνήσουμε μαζί της και να έχουμε την αντίδρασή της σχετικά με την ανακοίνωση των Πολιτιστικών Υπηρεσιών:
"Αναρωτιόμασταν τι μπορεί να συνέβη όταν ξαφνικά ένας σκηνοθέτης ζήτησε να αποσύρει την ταινία του από το φεστιβάλ. Ωστόσο δεν ανέφερε οτιδήποτε πέραν του "για προσωπικούς λόγους". Αυτό που με λυπεί είναι πως εκείνη η ταινία προοριζόταν για τα βραβεία του φεστιβάλ και τη θεωρούσαμε ως μια από τις καλύτερες υποψηφιότητες. Όταν ανακοινώσαμε τη δημιουργία του φεστιβάλ τον Μάιο, γνωρίζαμε πως θα συναντήσουμε πολιτικές προκλήσεις, γι' αυτό και κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να αποφύγουμε καταστάσεις που θα μπορούσαν να απομονώσουν τη μια πλευρά από την άλλη. Οι τέχνες και ο πολιτισμός θα έπρεπε να είναι υπεράνω του Κυπριακού προβλήματος και να παίζουν ένα θετικό ρόλο στην συμφιλίωση των δύο πλευρών. Ήμασταν ξεκάθαροι γι' αυτό από την αρχή. Είναι, λοιπόν, τουλάχιστον απογοητευτικό το ότι η κυβέρνηση της μίας κοινότητας καλεί τους σκηνοθέτες της να μην συμμετέχουν. Κάτι τέτοιο δεν αντανακλά τις αξίες και τις ποιότητες που θα έπρεπε να προωθεί μια ευρωπαϊκή χώρα. Ελπίζω πως οι σκηνοθέτες θα αρθούν υπεράνω των περιστάσεων και θα μοιραστούν την τέχνη τους μαζί μας. Στόχος μας είναι να καλωσορίσουμε όλους τους Κύπριους και αυτό θα επιδιώξουμε να κάνουμε".

Γιατί αποφασίσατε να διοργανώσετε ένα κινηματογραφικό φεστιβάλ στην Κύπρο;

Μέσα από την επαφή μου με το νησί, αντιλήφθηκα ότι δεν υπάρχουν μεγάλης εμβέλειας φεστιβάλ στον βορρά. Ως ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός έχουμε την εμπειρία της διοργάνωσης φεστιβάλ και ad hoc προβολών, γι' αυτό θελήσαμε να μοιραστούμε την εμπειρία μας στην Κύπρο. Έχουμε εμπλακεί σε διάφορα διεθνή πρότζεκτ και πρωτοβουλίες, είναι λοιπόν στο πλαίσιο της αποστολής μας ως οργανισμού [για παράδειγμα, έχουμε μόλις ολοκληρώσει ένα διεθνικό πρότζεκτ με μια μεγάλη ομάδα φοιτητών από την Τουρκία οι οποίοι πέρασαν 8 μέρες στο Κέιμπριτζ για ένα φιλοσοφικό και κινηματογραφικό πρόγραμμα με έμφαση στον Διογένη τον Κυνικό. Ήμασταν τυχεροί ώστε η Altinbas Holding/Creditwest Bank συμφώνησαν να χρηματοδοτήσουν το φεστιβάλ στο πλαίσιο της κοινωνικής εταιρικής τους ευθύνης, επιθυμώντας να επενδύσουν ξανά στο νησί.

Προσεγγίσατε άτομα που δραστηριοποιούνται ήδη στον χώρο του κινηματογράφου στην Κύπρο, τουλάχιστον για μελλοντική συνεργασία;
Επιχειρήσαμε να έρθουμε σε επαφή με όσο το δυνατό πιο πολλούς ανθρώπους στον τομέα του κινηματογράφου και των οπτικοακουστικών μέσων στην Κύπρο. Ξέρουμε πως πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο. Σκεφτείτε πως η πρώτη επίσημη συνάντηση για το φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε τον Ιανουάριο. Δεν είχαμε λοιπόν τον επιθυμητό χρόνο για κάτι τέτοιο. Κάποιοι κινηματογραφιστές και ακαδημαϊκοί ανταποκρίθηκαν θετικά, από άλλους περιμένουμε απαντήσεις. Είναι μεγάλη μας επιθυμία να έχουμε μελλοντική συνεργασία με όλους τους σχετικούς φορείς στο νησί.

Πραγματοποιούνται ήδη δύο διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου στην Κύπρο, ένα διεθνές φεστιβάλ για ταινίες μικρού μήκους και ένα διεθνές φεστιβάλ για ντοκιμαντέρ. Υπάρχουν, επίσης, μικρότερης κλίμακας φεστιβάλ [για ταινίες κινουμένων σχεδίων, πειραματικό κινηματογράφο κ.ά.]. Γνωρίζατε για αυτά τα φεστιβάλ;

Ναι, τα φεστιβάλ που αναφέρετε προέκυψαν στην έρευνά μας. Είδαμε, επίσης, ότι η παρουσία σ' αυτά ανθρώπων που ζουν στον βορρά δεν είναι μεγάλη.

Γιατί χρειάζεται άλλο ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στο νησί; Ο κύριος λόγος είναι για να προβάλουμε στο νησί, κυρίως στον βορρά, ταινίες που δεν θα προβάλλονταν υπό άλλες συνθήκες. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν πάντα καλύτερες ταινίες απ' αυτές που προβάλλονται ήδη σε όλα τα φεστιβάλ σε μια συγκεκριμένη τοποθεσία, ως εκ τούτου υπάρχει πάντα χώρος για περισσότερα φεστιβάλ, είτε στην Κύπρο είτε οπουδήποτε αλλού.

Πώς θα διαφοροποιείται το δικό σας φεστιβάλ;
Το σκεπτικό είναι να επιλέγουμε ταινίες προερχόμενες από διαφορετικούς τομείς, κι αυτό ήδη μάς διαφοροποιεί με κάποιο τρόπο. Φέτος επιλέγουμε τέσσερα θέματα: ανθρώπινα δικαιώματα, περιβάλλον, γυναίκες και ταξίδια, που θα προβάλλουμε παράλληλα με κινηματογράφο από μια συγκεκριμένη χώρα: ξεκινάμε με τη Βρετανία. Το κυπριακό σινεμά είναι ιδιαίτερα σημαντικό για μας. Γνωρίζουμε ότι η παραγωγή είναι μικρή ενώ πολλές ταινίες που γίνονται δεν προβάλλονται σε ολόκληρο το νησί για διάφορους λόγους. Θα παρέχουμε, λοιπόν, μια κοινή πλατφόρμα για να ενθαρρύνουμε περισσότερη προβολή των κυπριακών ταινιών, προσφέροντας βραβεία και προβολή στους καλύτερους κινηματογραφιστές, φέρνοντας παράλληλα νέους ενδιαφερόμενους που μπορούν να ανοίξουν τις προοπτικές για συμπαραγωγές με εταιρείες που έχουν τη βάση τους στην Κύπρο. Έχουμε ένα καλό δίκτυο στη Βρετανία και ώς ένα βαθμό στην Ευρώπη και θα μας ευχαριστούσε ιδιαίτερα να διευκολύνουμε ανταλλαγές. Ελπίζουμε να διοργανώνουμε και πιο εναλλακτικές δραστηριότητες στο πλαίσιο του φεστιβάλ, όπως συνεργατικές κινηματογραφικές δραστηριότητες και πρακτική νέων από την Ευρώπη και την Κύπρο. Μέσα από το φεστιβάλ ελπίζουμε, επίσης, να δημιουργήσουμε σε κάποιο βαθμό φεστιβαλικό τουρισμό ο οποίος, όσο μικρός κι αν είναι, θα λειτουργούσε υπέρ ολόκληρου του νησιού. Με την τουρκοκυπριακή κοινότητα ως αφετηρία, ποιο είναι το σχέδιο δράσης σας ώστε να δημιουργήσετε μια γέφυρα στη νεκρή ζώνη και να προσεγγίσετε την ελληνοκυπριακή κοινότητα; Όπως ανέφερα προηγουμένως, δεν είχαμε χρόνο για να προσεγγίσουμε τη νότια πλευρά του νησιού. Ωστόσο, χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις επαφές μας στο νησί, επικοινωνήσαμε με ελληνοκυπριακούς μη κυβερνητικούς οργανισμούς και ανθρώπους που εργάζονται στον τομέα του σινεμά στον νότο. Κάποιοι έδωσαν το παρών τους στην εναρκτήρια εκδήλωσή μας στο Πέλλα Παΐς στις 22 Μαΐου, άλλοι επικοινώνησαν μαζί μας και προθυμοποιήθηκαν να μας βοηθήσουν, είτε ως μέλη της ομάδας του φεστιβάλ είτε για να προβάλουν την ταινία τους κι αυτό είναι υπέροχο! Ελπίζουμε ότι μέσα από την κάλυψη του φεστιβάλ στα ελληνοκυπριακά μέσα μαζικής ενημέρωσης, τους φίλους και τους εταίρους μας, να αναπτύσσουμε το δίκτυό μας προς τον νότο και να πλησιάσουμε περισσότερους ανθρώπους. Θέλουμε να πραγματοποιήσουμε προβολές στον νότο, κάτι που δεν έχουμε οργανώσει ακόμη, και θέλουμε να βρούμε έναν τοπικό εταίρο για αυτή τη δράση. Αν αυτό δεν είναι δυνατό τον πρώτο χρόνο, θα είναι προτεραιότητά μας στην επόμενη διοργάνωση. Τουλάχιστον θα έχουμε προβολές στο Σπίτι της Συνεργασίας και στο Γκαίτε. Οι πόρτες μας είναι ανοιχτές ώστε άνθρωποι απ' όλες τις εθνικότητες και απ' όλα τα μέρη του νησιού είναι ευπρόσδεκτοι.

Η Κύπρος είναι ένα καταπληκτικό νησί με διαφορετικές κοινότητες, περιλαμβανομένων προσφύγων, μεταναστών, αποδήμων, διεθνών φοιτητών και εργατών, μαζί με τις δύο κύριες κοινότητες και θέλουμε στη δουλειά και στη διοργάνωσή μας να αντανακλάται αυτή η διαφορετικότητα. Πού και πότε θα πραγματοποιηθεί το φεστιβάλ και ποιες είναι οι προσδοκίες σας από την πρώτη έκδοσή του; Το φεστιβάλ θα λάβει χώρα από τις 6 μέχρι τις 13 Νοεμβρίου 2014 στους κινηματογράφους Lemar στη Λευκωσία, την Αμμόχωστο και την Κερύνεια, στο Σπίτι της Συνεργασίας, στο Ινστιτούτο Γκαίτε, στο Eastern Mediterranean University και στο Girne American University. Ελπίζουμε να φιλοξενήσουμε και κάποιες pop-up προβολές στον νότο. Θα πραγματοποιηθούν, επίσης, παράλληλες εκδηλώσεις, από εργαστήρια μέχρι ερωταπαντήσεις με σκηνοθέτες και ηθοποιούς. Θέλουμε το φεστιβάλ να φτάσει σε όσο το δυνατό πιο πολλούς ανθρώπους, οποιασδήποτε εθνικότητας, ώστε να απολαύσουν αυτή τη φανταστική μορφή τέχνης και να συζητήσουν τα πολύ σημαντικά ζητήματα που θίγει η επιλεγμένη θεματολογία της πρώτης έκδοσης.