Στον ενδιάμεσο κόσμο ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα το "Όνειρο Καλοκαιρινής Νύκτας", όπως θα το δούμε στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Κύπρια, γεννιέται μέσα από τη συνάντηση της Συμφωνικής Ορχήστρας και του Θεατρικού Οργανισμού. Για την ιδιαίτερη ερμηνεία του δημοφιλούς και πολυανεβασμένου έργου του Σαίξπηρ, όπου "ο λόγος έχει τη θεατρική του μουσική και η μουσική τον θεατρικό της λόγο", συνομιλούν οι δύο βασικοί συντελεστές της μουσικοθεατρικής παράστασης Άλκης Μπαλτάς και Αθηνά Κάσιου.
Α.Μ: Το έργο "Όνειρο Καλοκαιρινής Νύκτας" του Μέντελσον το έχω διευθύνει αρκετές φορές στη ζωή μου... Όμως αυτό που έχω διευθύνει μέχρι τώρα και αυτό που συνήθως γίνεται μέσα στις αίθουσες συναυλιών είναι να παίζονται τα τέσσερα πιο γνωστά μέρη. Η εισαγωγή, το νυκτερινό, το γαμήλιο εμβατήριο, μόνο αυτά. Αλλά πάντοτε στο μυαλό μου ήτανε η επιθυμία κάποτε να έχω την ευχέρεια να παρουσιάσω όλο το έργο. Ξέρετε, ο Μέντελσον έγραψε σε ηλικία δεκαέξι ετών την εισαγωγή, ένα από τα αριστουργήματά του. Μόνο την εισαγωγή, τίποτε άλλο. Και ύστερα από δεκαέξι τόσα χρόνια αποφάσισε να γράψει μουσική και για το υπόλοιπο έργο. Αυτό το συνολικό έργο διάρκειας περίπου 50-55 λεπτών καθαρής μουσικής. Είχα πάντοτε στο μυαλό μου να το κάνω, να το διευθύνω, να 'χω αυτή τη χαρά, αλλά έχει νόημα επειδή είναι μουσική υπόκρουση, πέρα απ' τα γνωστά μέρη που είναι καθαρά μουσικά, έχει πάρα πολλά άλλα μουσικά σημεία τα οποία έχουν νόημα μόνο με λόγια εφόσον συνδυάζονται με ένα θεατρικό δρώμενο. Σκεφτόμουν λοιπόν και αναρωτιόμουνα και απηύθυνα και το ερώτημα προς τον Κύριον εάν θα μου δοθεί ποτέ η ευκαιρία εις τη ζωή μου να κάνω αυτό το έργο θεατρικά, μουσικοθεατρικά, σε μια παραγωγή στην οποία η μουσική και το θέατρο θα συνυπάρχουν ισότιμα και το έργο θα πάρει σάρκα και οστά όπως το σκέφτηκε ο Μέντελσον. Λοιπόν, ο Κύριος μου απάντησε τώρα και μου 'δωσε την ευκαιρία στην Κύπρο να το κάνω με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Κύπρου και με τον ΘΟΚ και με τη σκηνοθέτιδα Αθηνά.
Α.Κ: Που πάλι... εγώ δεν είχα ακούσει τη μουσική ολόκληρη. Κάποια κομμάτια μού είναι γνωστά, και όταν ήρθε αυτή η πρόταση ψάχνοντας να βρω πώς θα παρουσιάσουμε αυτό το πράγμα και τι διαλέγουμε να βάλουμε, αφού έχουμε και ένα χρονικό πλαίσιο -50 λεπτά μουσικής- τι μπαίνει και τι βγαίνει; Το έργο είχα και εγώ την ευκαιρία να το μελετήσω ξανά με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο.
Α.Μ: Μα, νομίζω το είχες ανεβάσει, δεν είναι;
Α.Κ: Το ανεβάσαμε σε ένα περβόλι... με ένα εντελώς άλλο σκεπτικό. Εδώ έχουμε μια πολύ δυνατή αισθητική άποψη και μια οπτική γωνία προς αυτό το έργο που έρχεται από τον Μέντελσον. Μέσα από την ανάλυση το έργο ακολουθά τρεις ιστορίες: την ιστορία των ερωτευμένων, την ιστορία των μαστόρων και την ιστορία του Θησέα και της Ιππολύτης, όπου εξελίσσονται ο Όμπερον, η Τιτάνια, ο Πακ - που είναι η μαγεία σ' αυτό το έργο.
Α.Μ: Σε διακόπτω, αλλά η δικιά μου απορία για το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό το πάντρεμα μουσικής και θεάτρου ήτανε αρκετά μεγάλη, με την έννοια του ότι δεν είχε γράψει μουσική για την πρώτη πράξη ο Μέντελσον.
Α.Κ: Και έχει λόγο νομίζω...
Α.Μ: Και αναρωτιόμουνα, πώς ο σκηνοθέτης ή η σκηνοθέτις στη δικιά μας περίπτωση θα αντιμετωπίσει αυτό το θεατρικό μέρος της κωμωδίας αφ' ης στιγμής λείπει μια ολόκληρη πράξη.
Α.Κ: Νομίζω είναι πάρα πολύ συγκεκριμένος στο γιατί δεν βάζει μουσική. Γιατί το πρώτο μέρος είναι στην Αθήνα, είναι στον νόμο, το έργο αρχίζει σαν τραγωδία και μετά όταν μπαίνουμε στο δάσος, στον μαγικό κόσμο ξεκινά...
Α.Μ: Εμείς από εκεί ξεκινάμε όμως, έτσι δεν είναι; Εσύ, από πού ξεκινάς;
Α.Κ: Η ιστορία μας ξεκινά στην Αθήνα. Απλώς επιλέξαμε συγκεκριμένα μία ιστορία να ακολουθήσουμε.
Α.Μ: Των ερωτευμένων.
Α.Κ: Το όνειρό σας θα βγει μισό πραγματικότητα και όχι όλο.
Α.Μ: Ναι, αλλά είναι και το πιο ωραίο μέρος του ονείρου, ο έρωτας!
Α.Κ: Νομίζω είναι η καρδιά του έργου. Ο έρωτας. Γιατί όταν δεις όλες τις σχέσεις, ακόμα και του Όμπερον και της Τιτάνιας και του Θησέα και της Ιππολύτης, είναι αυτή η γραμμή μια επανάσταση έρωτα όπου η λογική δεν μπορεί να καθοδηγήσει την καρδιά.Το έργο ξεκινά με μια επανάσταση νέων που τους λένε να υποταχτούν στον νόμο και λένε "δεν θα υποταχτώ".Και αρχίζει αυτή η επανάσταση, που τι είναι; Ότι η μαγεία της αγάπης σε παίρνει αλλού. Και όταν ακούω αυτά τα βιολιά, για τα οποία δεν έχω την αντίληψη της μουσικής που έχετε εσείς [κ. Μπαλτά], σε παίρνουν κάπου αλλού. Δεν είναι σε μια πραγματικότητα, σ' ανεβάζουν κάπου αλλού.
Α.Μ: Είναι και όλη η ουσία του ρομαντισμού, όχι μόνο στη μουσική, αλλά και σε όλες τις τέχνες, το εξωπραγματικό, το όνειρο, όπως λέει και ο τίτλος, το παραμύθι, ο μύθος. Η μουσική αυτή του Μέντελσον είναι μια καθαρά ρομαντική μουσική, μια εξόχως περιγραφική μουσική, ακόμα και όταν την παίζουνε μέσα σε αίθουσες συναυλιών, χωρίς λόγο, χωρίς θέατρο, απ' την εισαγωγή ακόμα κανείς νιώθει τις νεράιδες και τα ξωτικά μέσα στο δάσος... Πάντως θεωρώ πολύ ενδιαφέρουσα και σοφή την απόφασή σου τελικά να έχεις τέσσερις μόνο ήρωες από το όλο έργο. Δεν έχουμε ούτε Τιτάνια, ούτε Όμπερον, ούτε Πουκ, έχουμε τους τέσσερις ερωτευμένους, τα δύο ζευγάρια.
Α.K.: Και ο λόγος είναι γιατί η μαγεία και αυτό το περιγραφικό περιβάλλον και όλος αυτός ο αναβρασμός ψυχής έρχονται, νομίζω, από τη μουσική και με αυτήν βρίσκονται αντιμέτωποι οι ήρωες, γι 'αυτό έγινε αυτή η επιλογή, αν φορτώναμε τη μουσική με όμορφα ρομαντικά φώτα, με όμορφα ρομαντικά σκηνικά, δεν θα βγάζαμε μια αντίθεση που έχει και ο Σαίξπηρ. Δηλαδή, αυτό το τραγούδι που κάνατε πρόβα μόλις τώρα, το lullaby, ρώτησα τις κοπέλες αν θα το τραγουδούσαν ποτέ στο μωρό τους, γιατί τι λέει; Θα έχει φίδια, προσέχετε τα φίδια, προσέχετε τις αράχνες... όμως είναι ένα νανούρισμα. Άρα υπάρχει μια αντίθεση σε όλο το έργο. "Σαν να βλέπω διπλά", λέει η Ελένη, βλέπεις κάτι στην πραγματικότητα και βλέπεις κάτι άλλο στο όνειρο.
Α.Μ: Αντίθεση και ενδεχομένως ένα παιγνίδι μεταξύ του ονείρου και της πραγματικότητας.
Α.Κ: Αυτό!
Α.Μ: Πάντως για αυτό που είπες στην αρχή, για τη μουσική που δεν την ήξερες, μην σου κάνει εντύπωση, γιατί πέρα απ' τα τέσσερα πολύ γνωστά μέρη είναι τελείως άγνωστη σε πολλούς και οι μουσικοί μας οι ίδιοι δεν είχαν την ευκαιρία μέχρι τώρα να το παίξουν και μου λένε, "Τι ωραίο έργο είναι όλο μαζί!". Δεν είναι μόνο τα τέσσερα γνωστά κομμάτια από το "Όνειρο Καλοκαιρινής Νύκτας", αλλά και η σκηνική μουσική, η μουσική υπόκρουση... και έχουμε κάποια σημεία που υπάρχει ισχυρή αντίστιξη λόγου και μουσικής, λένε κάτι οι ηθοποιοί σου, απαντούμε εμείς, ξαναλένε και υπάρχει έτσι ένας διάλογος μεταξύ μουσικής και θεάτρου. Θα ήθελα επίσης να επισημάνω ότι εξ όσων ξέρω σπάνια παρουσιάζεται σε μουσικοθεατρική μορφή - στην Ελλάδα απ' όσο ξέρω ποτέ δεν έχει γίνει και στην Ευρώπη σε πολύ λίγες περιπτώσεις παρουσιάστηκε με αυτή τη μορφή. Πολλές φορές παίζουν όλη τη μουσική με έναν αφηγητή ο οποίος διαβάζει τα κείμενα.
Α.Κ: Ναι.
Α.Μ: Εμείς εδώ το κάνουμε θέατρο.
Α.Κ: Προσπαθούμε να προτείνουμε μια ολοκληρωμένη παράσταση που να έχει την καρδιά του Σαίξπηρ και του Μέντελσον μαζί.
Α.Μ: Που ο λόγος να έχει τη θεατρική του μουσική. Και η μουσική να έχει τον θεατρικό της λόγο.
Α.K: Μέσα σε έναν χώρο, που είναι θέατρο, που και ο χώρος αυτός έχει και την πραγματικότητά του, αλλά και το όνειρό του, γιατί φτιάχνεται ένα όνειρο όταν βρίσκεσαι μέσα σε έναν θεατρικό χώρο.
Α.Μ: Ελπίζω να αρέσει στο κοινό μας, αλλά εκείνο που μπορώ σίγουρα να πω, χωρίς να είναι... εγωιστικό, είναι ότι αν μη τι άλλο θα είναι κάτι πρωτότυπο. Ελπίζω να είναι και ωραίο.
Α.Κ: Και οι συναντήσεις, κ.Μπαλτά, η συνάντηση μεταξύ ηθοποιού και μουσικού, ο σεβασμός στην τέχνη του καθενός. Να έρθω εδώ να σας ακούσω, να παρακολουθήσω πρόβες.
Α.Μ: Σαφέστατα!
Α.Κ: Νομίζω αυτή η ανταλλαγή ευνοεί.
Α.Μ: Αλλά και σε υψηλότερο επίπεδο η συνεργασία δύο σημαντικών πολιτιστικών φορέων της Κύπρου. Του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου και της Συμφωνικής Ορχήστρας Κύπρου.
Α.Κ: Που πρώτη φορά...
Α.Μ: Που πρώτη φορά έρχονται να πιαστούν χεράκι-χεράκι για μία παραγωγή. Νομίζω δείχνει κάποιο δρόμο για το μέλλον ή τουλάχιστον προτίθεται να δείξει κάποιο δρόμο.
Α.K: Καλή μας δουλειά! Νομίζω θα είμαστε μια χαρά!
