Συνέντευξη στον Νίνο Φένεκ Μικελλίδη | Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων

Η βραβευμένη για την εξαιρετική ταινία της «Για το σώμα και τη ψυχή» με τη Χρυσή Άρκτο της φετινής Μπερλινάλε, Ουγγαρέζα σκηνοθέτρια Ίλντικο Ενιέντι, είχε παραμείνει για χρόνια άγνωστη στο εκτός της πατρίδας της κινηματογραφόφιλο κοινό, παρόλο που πριν από 27 χρόνια είχε κάνει μια εντυπωσιακή πρώτη εμφάνιση στις Κάννες κερδίζοντας τη Χρυσή Κάμερα (Camera d' Or) για την ταινία της «Ο εικοστός μου αιώνας».

Με τη νέα της, δίκαια βραβευμένη, δοσμένη με ποίηση και σουρεαλιστικές πινελιές, ταινία της, η Ενιέντι κατάφερε μέσα από μια (ασυνήθιστη, πρέπει να πω) ταινία έρωτα, να μας μιλήσει για τη σύγχρονη κοινωνία μας, μια κοινωνία όπου κυριαρχεί η έλλειψη αισθημάτων και ηθικών αρχών.

Συναντήσαμε τη σκηνοθέτρια στο Βερολίνο, πριν από την απονομή των βραβείων, η οποία, σε μια αποκλειστική συνέντευξη, μας μίλησε για την ταινία της και τα θέματα της.

Ήθελα να αφηγηθώ μια ιστορία έρωτα. Και, αφού έψαξα, σκέφτηκα να την τοποθετήσω σε ένα σφαγείο.

Στοίχισε πολύ;
Όχι.

Έχετε αρκετά χρόνια, νομίζω, να έρθετε σε φεστιβάλ με ταινία σας...
Ναι, πάρα πολλά... Τα τελευταία χρόνια γύριζα τηλεταινίες για την HBO της Ευρώπης.

Θυμάμαι, η πρώτη σας ταινία ήταν στις Κάννες...
Ναι, το 1989, με τον «Εικοστό μου αιώνα», που κέρδισε τη Χρυσή Κάμερα...

Η σφαγή των ζώων μου θύμισε το ντοκιμαντέρ του Ζορζ Φρανζί «Το αίμα των ζώων», που τότε τη χρησιμοποιούσε ως μεταφορά για να μιλήσει για τους θανάτους, τις σφαγές στα πεδία των μαχών του Β´ παγκόσμιου πολέμου.
Ναι, τη γνωρίζω την ταινία.

Στη δική σας ταινία, η σφαγή των ζώων πιστεύω πως επηρεάζει το χαρακτήρα των προσώπων σας...
Είναι το μέρος εργασίας τους και είναι συνηθισμένοι σε αυτό. Φαινόταν η πιο κατάλληλη επιλογή, όταν μάλιστα ήθελα να δείξω με πόση ορθολογική ωμότητα η κοινωνία μας σήμερα αντιμετωπίζει το θέμα της ζωής και του θανάτου.

Η σκηνοθέτιδα κατά την παραλαβή της Χρυσής Άρκτου, της κορυφαίας διάκρισης του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. 

Μου έκανε εντύπωση ο τρόπος με τον οποίο δείχνετε τη σφαγή των ζώων, αποφεύγετε την ίδια τη σφαγή, αλλά επιμένετε πολύ στο αίμα. Κάνατε έρευνα γύρω από το θέμα;
Δεν υπάρχει ωμότητα. Έκανα όμως έρευνα μετά που αποφάσισα να γυρίσω μια ταινία με αυτό το θέμα. Επισκέφτηκα σφαγεία, μίλησα με ανθρώπους που εργάζονταν εκεί και έκανα και μερικές αλλαγές έχοντας μάθει πράγματα που δεν περίμενα ή που δεν γνώριζα.

Επιμένετε πολύ στα μάτια, στα μάτια των ζώων που πάνε στη σφαγή, στα μάτια των ελαφιών και στα μάτια των προσώπων. Για σας τα μάτια είναι ο τρόπος έκφρασης των αισθημάτων;
Ναι, δεν είναι τυχαίο. Είναι ό,τι μπορείς να εκφράσεις σε μια ταινία, όταν δεν θέλεις να χρησιμοποιήσεις διάλογο, αλλά να εκφραστείς μόνο με εικόνες, κάτι που κάνει την ταινία δυνατή.

Με τα ζώα, τα μάτια τους δείχνουν πως καταλαβαίνουν πως οδηγούνται στη σφαγή...
Ναι, είμαι βέβαιη.

Κάτι πολύ άγριο... Σε αντίθεση ας πούμε με ένα ζώο που σκοτώνεις σε ένα αγρόκτημα...
Ναι, είναι πολύ διαφορετικό.

Πώς σκεφτήκατε την ιδέα για τα ελάφια και το κοινό όνειρο του ζευγαριού; Ήταν κάτι το σουρεαλιστικό...
Τα ελάφια και το δάσος δεν ήταν καθόλου σουρεαλιστικά. Ήταν ζώα ελεύθερα σε αντίθεση με τα ζώα στο σφαγείο.

Ναι, αλλά το όνειρο, δεν είχε κάτι το σουρεαλιστικό;
Ήταν μια παιχνιδιάρικη ιδέα στην αρχή που σταδιακά αναπτύχθηκε σε αυτό που είδατε.

Η τελευταία σκηνή χωρίς πια τα ελάφια στο δάσος είναι κάπως θλιβερή...
Ναι, γιατί έχασαν κάτι. Οι δυο τους ρωτάνε ο ένας τον άλλο, θυμάσαι τι ονειρεύτηκες χθες το βράδυ; και η απάντηση του καθενός είναι πως δεν θυμούνται. Είναι επιστροφή στην πραγματική ζωή μετά από τα όμορφα όνειρα. Αυτό που είχαν πριν, εξαφανίζεται. Είναι μια σημαντική απώλεια.

Οι σκηνές με τα δυο ελάφια είχαν κάτι το σουρεαλιστικό που θα ζήλευαν και οι σουρεαλιστές. Είχατε μήπως υπόψη μια παλιά αμερικανική ταινία, το Peter Ibbetson που γυρίστηκε το 1932, αν θυμάμαι καλά, με πρωταγωνιστή τον Γκάρι Κούπερ, ταινία που είχα δει στη γαλλική Ταινιοθήκη. Είχε κάτι με παρόμοια όνειρα. Η ταινία έδειχνε δυο άτομα πολύ ερωτευμένα, εκείνος ήταν στη φυλακή καταδικασμένος άδικα σε ισόβια, και είχαν συμφωνήσει να συναντιόνται κάθε βράδυ στα όνειρά τους... Μπορείτε να τη βρείτε και σε DVD.
Ωωω! Πολύ ωραία. Πως την είπατε... (τη σημειώνει στο σημειωματάριό της). Θα ψάξω να τη βρω.

Πώς φτιάξατε το χαρακτήρα της γυναίκας;
Ήθελα μια γυναίκα με το σύνδρομο Άσπεργκερ, που αντιλαμβάνεται τον κόσμο διαφορετικά και που είναι συνηθισμένη στη μοναξιά.

Είναι ηθοποιός αυτή που την ερμηνεύει;
Ναι.

Αυτός που ερμηνεύει τον υπεύθυνο για τα οικονομικά και που έχει αναπηρία στο ένα χέρι, είναι κι αυτός επαγγελματίας ηθοποιός;
Όχι, είναι διευθυντής ενός από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους.

Είναι πολύ καλός.
Ναι, πάρα πολύ καλός.

Η ταινία για σας αντικαθρεφτίζει την ουγγρική κοινωνία;
Όχι μόνο. Για μένα αντικαθρεφτίζει γενικά τη δυτική κοινωνία.

Η ταινία έχει προβληθεί στην Ουγγαρία;
Όχι, ακόμη. Θα κάνει πρεμιέρα το Μάρτιο.