ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ: Μουσική, σύγχρονη τέχνη, τεχνολογία
Συνέντευξη στη Μερόπη Μωυσέως
Ο sound artist Παντελής Διαμαντίδης παρουσιάζει τη δουλειά του στον διεθνή χώρο και συνεργάζεται με καλλιτέχνες σε μια σειρά από πρότζεκτ, ανάμεσά τους μια εγκατάσταση για το Ινστιτούτο της Μαρίνα Αμπράμοβιτς
Κανένα μουσικό όργανο, κανένα κλασικό μοτίβο σύνθεσης. Ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής, κάμερες παρακολούθησης όμοιες με αυτές που χρησιμοποιεί η αστυνομία και εγκεφαλογραφήματα είναι μερικά από τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ο sound artist Παντελής Διαμαντίδης στη δουλειά του. Είτε πρόκειται για τις δικές του οπτικοακουστικές περφόρμανς είτε για εγκαταστάσεις [installations] σε συνεργασία με άλλους καλλιτέχνες. Ανάμεσά τους και μια εγκατάσταση που ζητήθηκε από το Ινστιτούτο της Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ως "εξέλιξη" της γνωστής πια περφόρμανς της με τίτλο The Artist Is Present, "για να συμβαδίζει με την εποχή".
Εντατικό πρόγραμμα
Ο Παντελής Διαμαντίδης ζει μεταξύ Άμστερνταμ και Λευκωσίας, παρουσιάζοντας τη δουλειά του κυρίως σε φεστιβάλ στο εξωτερικό. Πριν από δέκα μέρες παρουσίασε την οπτικοακουστική του περφόρμανς με τίτλο False Awakenings στο τετραήμερο Φεστιβάλ Τέχνης και Τεχνολογίας Tech Art Festival του Ρότερνταμ. Το ίδιο έργο θα παρουσιάσει στις 4 Μαρτίου και στο Mirage Festival της Λυών στη Γαλλία, όπου θα εμφανιστεί το ίδιο βράδυ με τον Χέρμαν Κόλγκεν, τον διεθνώς καταξιωμένο καλλιτέχνη πολυμέσων, που παρουσιάζει εξεζητημένα ηχοκινητικά γλυπτά για περισσότερο από δύο δεκαετίες.
Ο Μάρτιος θα είναι εντυπωσιακά έντονος μήνας για τον κ. Διαμαντίδη: μετά τη Λυών, θα βρεθεί για μια βδομάδα στην Αθήνα όπου εγκαινιάζεται στις 10 του μήνα μεγάλη Ρετροσπεκτίβα για τη Μαρίνα Αμπράμοβιτς, στο Μουσείο Μπενάκη [διοργάνωση του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ και του Ινστιτούτου της Μ.Α.]. Στο πλαίσιο της έκθεσης θα παρουσιαστεί η εγκατάσταση με τίτλο Mutual Wave Machine, για τη δημιουργία της οποίας ο ίδιος συνεργάστηκε με τους καλλιτέχνες Ματίας Όστρικ [Matthias Oostrik] και Σούζαν Ντίκερ [Suzanne Dikker].
Με τον Ματίας Όστρικ εργάζεται και σε ένα δεύτερο πρότζεκτ, με τον περίεργο τίτλο plplpl.pl, η πρεμιέρα του οποίου θα πραγματοποιηθεί στις 14 Απριλίου στο Μουσείο ΕΥΕ του Άμστερνταμ. Το πρώτο μέρος αυτής της εγκατάστασης, όμως, [πρόκειται για τετράπτυχο έργο] θα παρουσιαστεί στις 21 Μαρτίου στο V2 Festival, στο Ρότερνταμ, για να ταξιδέψει ακολούθως στη Χάγη και να καταλήξει στο περίφημο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του Άμστερνταμ, τον Σεπτέμβριο.
False Awakenings
Η πιο περιζήτητη περφόρμανς του κ. Διαμαντίδη έχει τίτλο False Awakenings και προέρχεται από το ομώνυμο δεύτερο άλμπουμ του. Πρόκειται για μια οπτικοακουστική περφόρμανς, αποτέλεσμα ενός συστήματος που δημιούργησε ο ίδιος τα τελευταία χρόνια για να παράγει σε πραγματικό χρόνο μουσική και εικόνες οι οποίες αντιδρούν πάνω στη μουσική.
Πρόκειται για ηλεκτρονική μουσική, η οποία συνδυάζει την ακαδημαϊκή ηλεκτρονική με στοιχεία techno και οπτικοακουστικής περφόρμανς. "Δεν πρόκειται για χορευτική μουσική. Δεν θα μπορούσε να χορέψει κανείς ακούγοντάς την". Στην πραγματικότητα, οι περφόρμανς του Π. Διαμαντίδη με το alter ego Microseq παρουσιάζονται σε θεατρικούς χώρους, με κοινό που δεν χρειάζεται να εγκαταλείψει τις θέσεις του στο θέατρο για να ακούσει τη μουσική. "Έχει έντονους ρυθμούς και έντονες εξελίξεις, γι' αυτό έχει διάρκεια μόνο 25-30 λεπτά περίπου. Πρόκειται για μια ολοκληρωτικά καθηλωτική εμπειρία", κατά την οποία ο ακροατής χάνεται εντελώς. Πολλοί περιγράφουν την εμπειρία τους τονίζοντας ότι, όταν ξεκινά η μουσική, δεν θυμούνται πώς βρέθηκαν σε αυτό το οπτικοακουστικό περιβάλλον. Αυτός είναι και ο στόχος του συνθέτη, να μην αφήνει περιθώρια για άλλες σκέψεις.
Ο Παντελής Διαμαντίδης σπούδασε αρχικά ψυχολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών για να κάνει μεταπτυχιακό στο φημισμένο Ινστιτούτο Ηχολογίας [Sonology Institute] της Χάγης, απ' όπου πέρασαν ο Ιάννης Ξενάκης, ο Στοκχάουζεν και πολλοί άλλοι πρωτοπόροι της μουσικής. Το πρώτο πτυχίο και το μεταπτυχιακό του μοιάζουν ασύνδετα, αποτελούν όμως και τα δύο φυσική συνέχεια των όσων τον απασχολούν σήμερα.
Μουσική σαν έργο τέχνης
"Εκείνο που με ενδιέφερε αρχικά ήταν να δημιουργήσω abstract μουσική, που δεν εκφράζει συγκεκριμένα συναισθήματα. Και παρόλο που κάνω ηλεκτρονική μουσική, προσπάθησα να βρω ένα δικό μου είδος τέχνης, που βέβαια έχει επιρροές, αλλά δεν ακούγεται σαν κάτι άλλο. Δεν ήθελα να συνδέεται η μουσική μου με κάποια ιδέα ή ένα συναίσθημα συγκεκριμένο. Από τη μουσική σιγά-σιγά πήγα στην εικόνα, στην αναζήτηση να γίνει performative η μουσική μου. Δεν μου άρεσε η ιδέα ότι κάποιος στέκεται μπροστά από ένα laptop και κανένας δεν ξέρει τι συμβαίνει. Ήθελα κάτι που να εμπλουτίσει την εμπειρία του κοινού σε μια ζωντανή παρουσίαση και έτσι δημιούργησα τα generative visuals, που έρχονται να συμπληρώσουν την generative μουσική. Στόχος της μουσικής μου είναι να ανοίγει πόρτες, να προκαλεί περισσότερες ερωτήσεις παρά να δίνει απαντήσεις. Δεν με ενθουσίαζε ποτέ η μουσική που λέει στον άλλο τι να κάνει στη ζωή του. Βρέθηκα συχνά αντιμέτωπος με την ιδέα ότι αυτό που κάνω δεν είναι μουσική. Οπότε είχα πάντα την απορία γιατί στον τομέα της τέχνης κάτι που ξεχωρίζει, που είναι αφηρημένο/abstract, κατευθείαν προκαλεί ενδιαφέρον και το χαρακτηρίζουμε μοντέρνα/σύγχρονη τέχνη, ενώ όταν το ίδιο πράγμα γίνεται στη μουσική, όταν ξεφεύγει κάτι από τον συμβατικό ρυθμό, δημιουργείται πανικός: ότι δεν είναι μουσική ή δεν μπορεί να το ακούσει κάποιος και συγχύζεται. Κι αυτό από τη στιγμή που ούτε να το ακούσει κάποιος στο αυτοκίνητο πρέπει ούτε να συγχυστεί χρειάζεται. Πώς πας σε ένα μουσείο και βλέπεις ένα έργο το οποίο αργότερα σκέφτεσαι και αναλύεις; Έτσι είναι και αυτά τα μουσικά έργα. Ούτε για αυτοκίνητο ούτε για παραλία. Υπάρχει η περφόρμανς που γίνεται εκείνη την ώρα και είναι πολύ έντονη για να την πάρεις μαζί σου σαν αίσθηση. Και οι ηχογραφήσεις υπάρχουν μόνο και μόνο για να μπορείς να αναπαράγεις εκείνη την αίσθηση σε ένα δικό σου περιβάλλον που εγώ ως μουσικός δεν μπορώ να ελέγξω. Οπότε, γίνεται στην ουσία η τέχνη αντικείμενο στα χέρια του ακροατή. Έτσι βρέθηκα να έχω περισσότερη σχέση με τον κόσμο της τέχνης παρά με τον κόσμο της μουσικής. Η δουλειά μου έγινε πολύ πιο αποδεχτή σε γκαλερί παρά σε κλαμπ και συναυλιακούς χώρους, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να ψάχνω κι εγώ πιο έντονα να έρθω σε επαφή με τον κόσμο της τέχνης και των εικαστικών, και άρχισα να δίνω διαλέξεις ή παρουσιάσεις σε χώρους που γεφυρώνουν τη σύγχρονη μουσική με τις τέχνες και την τεχνολογία".
Mutual Wave Machine
Η γνωριμία με τον Ματίας Όστρικ, με τον οποίο κατέληξε να συνεργάζεται πάνω στην εγκατάσταση με τίτλο Mutual Wave Machine, ήταν καθόλα τυχαία:
Ένας από τους χώρους όπου συναντώνται η τέχνη και η τεχνολογία είναι το Creative Coding Lab, στο Άμστερνταμ. Πρόκειται για συναντήσεις δημιουργικού προγραμματισμού, ένας θεσμός που υπάρχει σε πάρα πολλές χώρες. Όταν έκανα την τελευταία μου δουλειά, εμφανίστηκε ένα πρόβλημα, το πώς να συνδέσω τον ήχο με την εικόνα και, κάνοντας μια μικρή παρουσίαση της δουλειάς μου, έθεσα στο κοινό το ερώτημα αν κάποιος μπορεί να δώσει κάποια ιδέα για το συγκεκριμένο πρόβλημα, το οποίο τυχόν αντιμετώπισε ο ίδιος.
Κάποιοι από τους ανθρώπους που με πλησίασαν τότε ήταν από γκαλερί και μουσεία. Ανάμεσά τους και ο Ματίας Όστρικ, ο οποίος μου είπε ότι ξέρει πώς να επιλύσει το συγκεκριμένο πρόβλημα και με κάλεσε στο στούντιό του. Πηγαίνοντας εκεί, μου αποκάλυψε ότι δεν είχε ιδέα πώς μπορώ να επιλύσω το πρόβλημά μου, αλλά ήταν ένας τρόπος για να με προσεγγίσει και να ζητήσει ο ίδιος λύσεις στο δικό του πρόβλημα, που προέκυψε καθώς δούλευε πάνω στην εγκατάσταση της Μαρίνα Αμπράμοβιτς. Είχαμε τον ίδιο τρόπο σκέψης. Έτσι ξεκίνησε η συνεργασία μας".
Πώς λειτουργεί η Mutual Wave Machine; Η διάσημη περφόρμερ θέλησε να εξελίξει την ιδέα της περφόρμανς της The Artist Is Present [όπου η ίδια κάθεται απέναντι από έναν άνθρωπο και ανταλλάσσουν βλέμματα] ώστε να συμβαδίζει με τη σημερινή εποχή. Η ιδέα ήταν να μετρήσουμε μη λεκτικές μορφές επικοινωνίας μεταξύ του καλλιτέχνη και των παρευρισκομένων. Χρησιμοποιήσαμε το εγκεφαλογράφημα, το οποίο αναλύει την εγκεφαλική λειτουργία των συμμετεχόντων, της Μαρίνα Αμπράμοβιτς από τη μια και του οποιουδήποτε από την άλλη. Η συσκευή καταγράφει τη δραστηριότητα του εγκεφάλου κάνοντας μετρήσεις και, ανάλογα με το πόσο κοντά έρχονται τα δύο άτομα, συγκρίνονται οι μετρήσεις των δύο ατόμων που βρίσκονται μέσα στην εγκατάσταση. Είναι μια πολύ ενδόμυχη εμπειρία. Κοιτάζονται στα μάτια και ανάλογα με το πόσο κοντά έρχονται τα δεδομένα από τους δύο συμμετέχοντες, έτσι καθορίζονται τα visuals και η μουσική που ακούν. Όσο πιο κοντά έρχονται, τόσο πιο ευχάριστη η μουσική και οι εικόνες. Όσο πιο απόμακροι, τόσο πιο μονότονη και η μουσική.
Και κάμερες παρακολούθησης
Στο νέο πρότζεκτ των Διαμαντίδη και Όστρικ, με τίτλο plplpl.pl, υπάρχουν 48 κάμερες που κάνουν αναγνώριση προσώπων και συμπεριφορών. Ανάλογα με τη συμπεριφορά του κοινού στο φεστιβάλ όπου θα παρουσιαστεί, "η εγκατάσταση παίρνει αποφάσεις μόνη της για τις εικόνες που θα δείξει. Κλέβει, ουσιαστικά, την ταυτότητα του κόσμου και δημιουργεί ανάλογα με το πώς κινείται ο καθένας στο φεστιβάλ. Σκοπός του είναι να αναγνωρίζει συμπεριφορές οι οποίες είναι μοναδικές και να τις επιβραβεύει, αγνοώντας παράλληλα τις συμπεριφορές που επαναλαμβάνονται. Η μουσική θα είναι σχετικά μονότονη μέχρι να αναγνωριστεί κάποιος που ξεχωρίζει μέσα στο πλήθος και εκείνη τη στιγμή θα δώσει μια μουσική πιο πολύπλοκη κι ενδιαφέρουσα. Όσο για τις συμπεριφορές, είναι καθαρά στατιστικό το θέμα: αν 100 άνθρωποι πάνε στο φεστιβάλ και χορεύουν όλοι, ξεχωριστός θα είναι κάποιος που απλώς στέκεται χωρίς να κάνει τίποτα. Και το αντίθετο".
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων
Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας parathyro.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.