Στη γωνία των οδών Ιπποκράτους και Θερμοπυλών στην παλιά Λευκωσία, η Τζαστίν Ντε από το Καμερούν ξεκινά σιγά-σιγά να πραγματοποιεί το όνειρό της με τα «Βήματα», μια πρωτοβουλία που έχει ως στόχο την ενδυνάμωση γυναικών που υπήρξαν θύματα εμπορίας ή ενδοοικογενειακής βίας, μέσα από εργαστήρια ραπτικής. Η πρωτοβουλία «Βήματα» ξεκίνησε την πορεία της τους τελευταίους έξι μήνες και την ερχόμενη Παρασκευή 13 Ιουνίου θα βγει για πρώτη φορά προς τα έξω με τις δημιουργίες της με τη συμμετοχή της στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Μέρα Προσφύγων που θα γίνει στην πλατεία Φανερωμένης από τις 6.00μ.μ.-10.00μ.μ. το βράδυ.
Η Τζαστίν άφησε το Καμερούν και ήρθε στην Κύπρο ως αιτήτρια ασύλου πριν έξι χρόνια. Είχε σπουδάσει σχεδιασμό μόδας και διατηρούσε δικό της κατάστημα για δεκατρία χρόνια. «Τα 'Βήματα' ήταν το όνειρό μου εδώ και τεσσεράμισι χρόνια. Θα έλεγα ότι είναι μια συνέχεια αυτού που έκανα στην πατρίδα μου. Σπούδασα σχεδιασμό μόδας και είχα ένα κατάστημα για 13 χρόνια. Είχα επίσης έναν χώρο εκπαίδευσης για νεαρά κορίτσια. Με τα 'Βήματα' μεταφέρω την εμπειρία μου εδώ. Όταν ήρθα στην Κύπρο, λόγω των προκλήσεων και βλέποντας ανθρώπους να περνάνε πολλά και δύσκολα, σκέφτηκα, εντάξει, αυτό είναι κάτι που θα μπορούσα να κάνω και εδώ και να βοηθήσω πραγματικά. Ξέρεις, μερικές φορές όταν λαμβάνεις κάτι από μια κοινωνία, νιώθεις ευγνωμοσύνη. Είσαι χαρούμενη που μοιράζεσαι, που συνδέεσαι με άλλους. Η μόδα είναι κάτι που ξέρω και έχω πολύ καλή εμπειρία. Άρχισα να συζητώ με φίλους και γνωστούς, όπως και με διάφορους οργανισμούς, γιατί χρειαζόμουν βοήθεια για να ξεκινήσω. Όλοι έλεγαν πόσο καλή ιδέα είναι αλλά δεν υπήρχε η πιθανότητα μιας πρακτικής βοήθειας για το ξεκίνημα. Έτσι, αποφάσισα να συνεχίσω να δουλεύω μέχρι να συγκεντρώσω κάποια χρήματα για να ξεκινήσω. Κάτι που με υπομονή κατάφερα και τώρα γίνεται πραγματικότητα».
Η Τζαστίν βλέπει αυτό το πρότζεκτ ως ένα είδος κοινωνικής επιχείρησης με στόχο την ενδυνάμωση ευάλωτων γυναικών μέσα από την εκπαίδευση στον σχεδιασμό αξεσουάρ και ενδυμάτων με την ανακύκλωση ενδυμάτων. «Συλλέγουμε παλιά ρούχα, κυρίως από τη φιλανθρωπική οργάνωση Caritas, και στη συνέχεια τα μετατρέπουμε σε κάτι νέο και χρήσιμο, όπως τσάντες, θήκες, καπέλα ή άλλα ενδύματα. Τα 'Βήματα' θέλουν να δώσουν την ευκαιρία σε αυτές τις γυναίκες να κάνουν ένα βήμα μπροστά στη ζωή τους. Όταν έχεις περάσει πολλά τραύματα, πολλές δυσκολίες, χρειάζεσαι κάποιον να σε ενθαρρύνει. Χρειάζεσαι κάτι που θα σου δώσει δύναμη να σταθείς όρθια. Το 'Βήματα' θα είναι για αυτές ένα μέρος όπου μπορούν να συναντηθούν, να μάθουν, να μοιραστούν χωρίς καμία κριτική».
«Η εκπαίδευση είναι δωρεάν. Προς το παρόν πραγματοποιείται μόνο δύο φορές την εβδομάδα κάθε Τετάρτη και Παρασκευή για τρεις ώρες, καθώς για να μπορέσω να συντηρήσω τον χώρο εργάζομαι μόνη μου ως μοδίστρα. Δύο γυναίκες έχουν αρχίσει να εργάζονται. Πρόσφατα αγόρασα περισσότερο εξοπλισμό, οπότε υπάρχει χώρος για περισσότερες. Ίσως από 7 έως 10 άτομα. Το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για όλες, ανεξαρτήτως καταγωγής. Δεν μας ενδιαφέρει από πού είσαι. Η γνώση που μοιραζόμαστε στα εργαστήρια είναι απεριόριστη, οπότε το πρόγραμμα είναι ανοιχτό για όλους χωρίς περιορισμούς. Στην εκδήλωση της 13ης Ιουνίου θα έχουμε τις τσάντες και τις θήκες που φτιάξαμε. Δίνουμε βήματα στη ζωή και δίνουμε βήματα και στα παλιά ρούχα.
Θέλω ο χώρος αυτός να είναι ένας χώρος κοινωνικής συναναστροφής, όχι μόνο ένας χώρος εκπαίδευσης. Μία από τις γυναίκες που εκπαιδεύω είναι μητέρα πέντε παιδιών. Είναι πάντα πολύ ενθουσιασμένη που συμμετέχει σε αυτό. Φτιάχνει πράγματα για την ίδια και για τα παιδιά της. Τη ρώτησα μια φορά, 'Ελπίζω να μην χάνεις τον χρόνο σου εδώ'. Και μου απάντησε: «Τι λες; Πώς είναι δυνατό να χάνω τον χρόνο μου;». Είμαι πάντα ανοιχτή σε προτάσεις, ιδέες και συζητήσεις για το τι μπορεί να βελτιωθεί, τι χρειάζονται πραγματικά, ώστε να μπορώ να προσφέρω περισσότερα. Πάντα λέω ότι το να είσαι μακριά από το σπίτι σου δεν είναι ποτέ εύκολο. Πιστεύω ότι ο κόσμος είναι γεμάτος καλά και κακά πράγματα. Είναι μια ζωή γεμάτη προκλήσεις. Αλλά προχωράς μπροστά. Με βοήθησε πολύ το γεγονός ότι μιλάω τη γλώσσα. Έμαθα ελληνικά στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, μέχρι το επίπεδο Β1. Πιστεύω λοιπόν ότι η επικοινωνία ξεκινά με τη γλώσσα. Όταν οι ντόπιοι έρχονται και με ακούνε να μιλάω ελληνικά, μένουν έκπληκτοι. Αυτό σίγουρα σπάει ένα φραγμό».
Η ιστορία ενός χώρου συνεχίζεται
Ο χώρος που στεγάζει τα «Βήματα» προέκυψε ως μια ευτυχή συγκυρία, τη γνωριμία της με τον ιδιοκτήτη του, κ. Δημήτρη επίσης ράφτη. Ο κ. Δημήτρης πρόσφυγας από χωριό της κατεχόμενης Λευκωσίας διατηρούσε το κατάστημά του εδώ και 50 χρόνια.
«Μια μέρα έψαχνα ύφασμα για ένα πουκάμισο. Μπήκα στο κατάστημά του, που όλως τυχαίως το βρήκα ανοιχτό. Συνήθως ήταν πάντα κλειστό. Μπήκα μέσα. Ξεκινήσαμε να συζητάμε. Ανταλλάξαμε πολλά. Συνδεθήκαμε αμέσως. Με ρώτησε: «Ράβεις; Τι είδους ρούχα έφτιαχνες;». Του απάντησα και πάνω στη συζήτηση μου ανέφερε ότι ήθελε να συνταξιοδοτηθεί. « Αλλά αυτό το μέρος, θέλω κάποιος να συνεχίσει την ιστορία του, γιατί σημαίνει πολλά για μένα. Έχτισα τη ζωή μου εδώ. Είμαι εδώ 50 χρόνια». Τότε είχα μόλις αρχίσει να ψάχνω για χώρο και σκέφτηκα ότι ήταν μια καλή ευκαιρία για μένα να μπω στο εγχείρημα. Του είπα να μου δώσει μερικές μέρες να το σκεφτώ και να του απαντήσω. Το συζήτησα με τον σύζυγό μου και αποφάσισα να πω ναι. Έτσι ξεκίνησα πηγαίνοντας κάθε μέρα για να τον βοηθήσω για να γνωρίσω τον χώρο και τον εξοπλισμό. Δούλεψα μαζί του για ένα διάστημα για να με συστήσει επίσης στους πελάτες του και να τους ενημερώσει για την ανάληψη. Μερικοί πελάτες ξαφνιάστηκαν που με είδαν εκεί, αφού είμαι μαύρη και γυναίκα. Οι περισσότεροι δεν με εμπιστεύονταν και το εξέφρασαν αυτό στον κ. Δημήτρη με όχι και πολύ ωραίο τρόπο θα έλεγα. Αλλά δεν μπήκα σε διαμάχες, κρατώ την ενέργειά μου για θετικά πράγματα.
Σταδιακά ανέλαβα την επιχείρηση. Τελικά, οι περισσότεροι πελάτες του, σταμάτησαν να έρχονται. Αλλά εξακολουθώ να προσφέρω την ίδια ποιότητα. Αυτό όμως δεν τον έκανε να αλλάξει γνώμη. Θα έλεγα ότι είναι ένας από τους καλύτερους διευθυντές που έχω γνωρίσει στην Κύπρο. Πολύ ειλικρινής, πολύ ευγενικός, με καλή καρδιά. Θυμάμαι όταν σταμάτησε να έρχεται, μου τηλεφωνούσε τρεις φορές την ημέρα για να με ρωτήσει: «Έχεις πελάτη; Θα τα βγάλεις πέρα; Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για να σε βοηθήσω;» Και του έλεγα, όχι, έκανες ό,τι μπορούσες. Φτιάχνω ρούχα, κάνω κάποιες επισκευές, πουλάω και μερικά υφάσματα και όλα θα πάνε καλά».
Βήματα στο μέλλον
«Ονειρεύομαι να έχω ένα είδος μεγάλου κοινωφελούς χώρου όπου οι γυναίκες θα αισθάνονται ελεύθερες να δημιουργούν ο οποίος θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια επιχείρηση με μερίδιο κέρδους. Ουσιαστικά, να δημιουργήσουμε μια κοινωνική επιχείρηση. Αν και όσες έχουν εκπαιδευτεί είναι ελεύθερες να εργαστούν για λογαριασμό τους, καθώς πρόκειται για μακροχρόνια απασχόληση. Μιλάμε για μακροχρόνια απασχόληση, γιατί εκπαιδεύω άτομα που μπορούν να εκπαιδεύσουν άλλες αύριο ή που θα ήθελαν να συνεργαστούν μαζί μου σε αυτή την επιχείρηση.
Παρ' όλα αυτά, μιλάμε για κάτι πολύ, πολύ μεγάλο και μακροπρόθεσμο. Για παράδειγμα, σήμερα το πρωί σκεφτόμουν «Ποιο είναι το όνειρό σου για τους επόμενους έξι μήνες;» Το όνειρό μου είναι σε έξι μήνες να δω αυτές τις γυναίκες, έξι με δέκα γυναίκες, να έχουν εκπαιδευτεί, στο πώς να φτιάχνουν ένα πουκάμισο, πώς να φτιάχνουν μια τσάντα, πώς να ράβουν. Και αν με ρωτήσεις σε δύο χρόνια, θα είμαι πολύ χαρούμενη να μάθω ότι αυτές οι δέκα γυναίκες που εκπαίδευσα, ίσως τρεις να έχουν ενταχθεί στην επιχείρηση ή ίσως όλες να έχουν μείνει στην επιχείρηση. Έπειτα αν με ρωτήσεις σε τέσσερα χρόνια, θα πω ότι θα είμαι χαρούμενη αν κάποια που έμαθε κοντά μου δημιούργησε χώρο για τον εαυτό της ή ίσως μοιράζεται αυτά που έμαθε από μένα με άλλες. Είναι λοιπόν ένα μακροπρόθεσμο όνειρο.
Αυτό είναι λοιπόν το μήνυμα που θέλω να μεταφέρουν τα «Βήματα». Μην τα παρατάτε. Μην αισθάνεστε αδύναμοι. Γι' αυτό συνήθως λέω ότι οι δημιουργίες μας δεν είναι απλά αντικείμενα, είναι ιστορίες. Ακόμα και αν είναι ένα μικρό τσαντάκι, μπορεί να είναι ένα πορτοφόλι, μπορεί να είναι κάτι που έχετε ξαναδεί, αλλά δεν αγοράζετε απλά ένα αντικείμενο, αγοράζετε την ιστορία πίσω από αυτό. Φτιάχτηκε από κάποια που πάλεψε για να σταθεί σε αυτό το σημείο».
**Τα «Βήματα» θα βρίσκονται στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Μέρα Προσφύγων στην πλατεία Φανερωμένης την Παρασκευή 13 Ιουνίου στις 6.00μ.μ.-10.00μ.μ. Μπορείτε να ακολουθήσετε τα «Βήματα» στο Ίνσταγκραμ @vymatastudiocy
