Την εβδομάδα που μας πέρασε ξεκινήσαμε το ταξίδι γνωριμίας με τα στάδια παραγωγής μιας ταινίας. Όλα ξεκινούν με την προ-προεργασία που αναλύσαμε ήδη και κορυφώνονται με την κυρίως προεργασία. Τι περιλαμβάνει το βασικότατο αυτό στάδιο;

Η παραγωγή μιας ταινίας αποτελεί μια δημιουργική διαδικασία μακροχρόνια, κοπιώδη και άκρως συναρπαστική, που συχνά παραμένει άγνωστη στον μέσο θεατή όταν παίρνει τη θέση του στη σκοτεινή αίθουσα για να απολαύσει το τελικό προϊόν. Πίσω από την επεξεργασμένη εικόνα και τον ήχο κρύβεται μια συντονισμένη προσπάθεια εκατοντάδων συντελεστών, που εμπερικλείει συχνά πολύμηνα γυρίσματα, χιλιάδες μέτρα εκτεθειμένου φιλμ και πολύωρη διεργασία συναρμολόγησης. Όλα ξεκινούν από το σενάριο, το "στόρι" που καλείται ο/η σκηνοθέτης και όλη η παραγωγή να δικαιώσουν με καλλιτεχνική συνέπεια επί της οθόνης. Για να γίνει λοιπόν αυτό, επιβάλλεται η κατάλληλη προετοιμασία και προπαντός οργάνωση.

Κυρίως προεργασία

Σε αυτό το στάδιο, το γραφείο παραγωγής έχει αρχίσει την κανονική του λειτουργία, οριστικοποιούνται και πιάνουν δουλειά οι βασικοί συνεργάτες και όλοι συντονίζονται για να βγει όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα το επερχόμενο γύρισμα.

1. Brake down

Σε συνεννόηση με τους κύριους καλλιτεχνικούς συντελεστές του κάθε τομέα [π.χ. ενδυματολόγος, σκηνογράφος, δ. φωτογραφίας κοκ], ο Α' βοηθός σκηνοθέτης καταρτίζει ένα ντοσιέ, επονομαζόμενο break down, με τις ανάγκες του γυρίσµατος ανά σκηνή.

2. Ρεπεράζ - Ντεκουπάζ - Στόριμπορντ

Συνεχίζεται το ρεπεράζ, οριστικοποιούνται δηλαδή οι χώροι γυρισμάτων, εξασφαλίζονται οι σχετικές άδειες και κλείνονται οι αντίστοιχοι χώροι.

Έπειτα, γίνεται το ντεκουπάζ, μια πρώτη εκτίμηση από τον σκηνοθέτη των αναγκαίων πλάνων ανά σκηνή ανά χώρο γυρίσματος, και συζητείται αναλυτικά το θέμα του φωτισμού με τον δ. φωτογραφίας, και των σκηνικών και του ντεκόρ με τον σκηνογράφο. Αντίστοιχες συζητήσεις γίνονται με τον ηχολήπτη επί τόπου για να εξασφαλιστεί η ηχητική αρτιότητα, ειδικά σε περιπτώσεις που οι ηχητικές συνθήκες δεν είναι ικανοποιητικές και ενδέχεται να χρειαστεί ντουμπλάζ -η εκ των υστέρων δηλαδή καταγραφή ήχων και διαλόγων στο στούντιο.

Σε συνεργασία με τον σκηνογράφο επίσης, ένας γραφίστας θα ετοιμάσει το στόριμπορντ [storyboard], μια σειρά σκίτσων δηλαδή τα οποία μοιάζουν με κόμικς και θα παρέχουν στα επιτελεία φωτογραφίας και σπέσιαλ εφέ μια προκαταρκτική εικόνα του πώς πρέπει να είναι τα πλάνα στην τελική τους μορφή.
Συγχρόνως, οι χώροι διαμορφώνονται ανάλογα. Αν πρόκειται για γύρισμα σε στούντιο κι όχι φυσικό χώρο [εσωτερικό ή εξωτερικό], ο σκηνογράφος και η ομάδα του ολοκληρώνουν τα σκηνικά. Το φροντιστήριο έχει τη γενική επιμέλεια των λοιπών αντικειμένων που χρειάζονται σε κάθε σκηνή.

3. Κλείνονται σταδιακά όλοι οι συντελεστές, κατά ομάδα εργασίας. Στελεχώνονται έτσι πλήρως το Τμήμα Παραγωγής, το Τμήμα Κάμερας, το Σκηνογραφικό, το Ενδυµατολογικό, το Τμήμα Μακιγιάζ, το Τμήμα Μοντάζ, το Τμήμα Ήχου και, αν χρειάζεται, το Τμήμα Σπέσιαλ Εφέ.

4. Πρόβες

Αφού οριστικοποιηθούν οι ηθοποιοί για όλους τους ρόλους, ξεκινούν οι πρόβες, με το διάβασμα του σεναρίου και τη σκιαγράφηση της σκηνοθετικής γραμμής και κατεύθυνσης για τον εκάστοτε ρόλο, αναλόγως σημασίας και δυσκολίας. Σκοπός είναι να γνωρίζει ξεκάθαρα ο ηθοποιός τι απαιτεί ο ρόλος του και πώς πρέπει να κινηθεί για να αποδώσει το σκηνοθετικό όραμα. Παράλληλα, ο σκηνοθέτης θα κάνει διάφορες συζητήσεις με τους συνεργάτες του για τις ανάγκες κάθε ηθοποιού / ρόλου, π.χ. με τον δ. φωτογραφίας θα θίξει ζητήματα όπως οι κατάλληλες γωνίες λήψης, με τον ενδυματολόγο και τον μακιγιέρ ζητήματα στυλ αλλά και αριθμού αλλαγών, καθώς και με τον κομμωτή. Έτσι φτιάχνονται ή βρίσκονται τα ρούχα και τα αξεσουάρ, έτοιμα για το γύρισμα.

Σε αυτή τη φάση γίνονται επίσης και τα δοκιμαστικά, με βάση όσα έχουν αποφασιστεί, για να διαπιστωθεί πώς, και κατά πόσον, γράφουν σωστά ηθοποιοί και αντικείμενα στον φακό. Επισκέπτονται οι ηθοποιοί και οι συντελεστές τους χώρους γυρισμάτων για να επιτευχθεί μια κάποια οικειότητα με την παραγωγή και γενικά "σιδερώνονται" οι τελευταίες λεπτομέρειες στο σενάριο, έτσι ώστε να δένουν όλα, ηθοποιοί-χώροι-σκηνικά-ντεκόρ, καθώς και οι τεχνικές παράμετροι για να ξεκινήσει και να ολοκληρωθεί ομαλά το γύρισμα.

5. Κλείνονται τα µηχανήµατα της ταινίας [μηχανές λήψης/κάμερες, φωτιστικά σώματα, ηχοληπτικά, γεννήτριες, μικρόφωνα και μαγνητόφωνα] αλλά και τα εργαστήρια [Εικόνας, εµφάνισης αρνητικού και εκτύπωσης κόπιας, σπέσιαλ εφέ, ήχου, μοντάζ, εγγραφής μουσικής, τίτλων].

6. Υπολογίζεται ακριβέστερα ο προϋπολογισμός της ταινίας και καταρτίζεται από το γραφείο παραγωγής ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα γυρίσματος ανά εβδομάδα, που διανέμεται σε όλη την ομάδα. Το γύρισμα μπορεί να διαρκέσει 8-10 εβδομάδες, αλλά ενδέχεται να γίνει και σε λιγότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, όλα σε συνάρτηση με τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους. Η σύνταξη του προγράμματος είναι μια πολυσύνθετη και απαιτητική δουλειά, καθώς πρέπει να προσμετρηθούν πολυποίκιλοι παράγοντες, όπως η σειρά εξέλιξης της ιστορίας, ο βαθμός δυσκολίας μιας σκηνής, η ώρα του γυρίσματος (βραδινά γυρίσματα δεν μπορούν να ακολουθηθούν σερί από ημερήσια), αν οι χώροι και τα ντεκόρ είναι έτοιμα, οι μετακινήσεις και τα ταξίδια, η ετοιμότητα από θέμα προβών των ηθοποιών κτλ. Σκοπός γενικά του προγράμματος είναι να εξασφαλίσει τις κατάλληλες συνθήκες ώστε η ομάδα να μπορέσει να αποδώσει τα μέγιστα, με βάση το διαθέσιμο κεφάλαιο και χρόνο.

7. Το πρώτο όρντινο

Ένα φύλλο χαρτί, που συντάσσεται την παραµονή κάθε μέρας γυρίσµατος και δίνει τη γραµµή για να κυλήσει το γύρισµα ομαλά, π.χ. καθορίζει την ώρα που πρέπει να παρουσιαστούν οι συντελεστές στο γύρισμα, αναλόγως ρόλου και προγράμματος. Και κάπως έτσι, ύστερα από µήνες "εγκυµοσύνης" και εντατικής δουλειάς, η ταινία ξεκινά γύρισμα.

* Την ερχόμενη εβδομάδα τα Γυρίσματα.