Γράφει η Ηλιάνα Ανδρεαδάκη

«Eμπρός εις τον φοβερό κίνδυνο που διατρέχομεν για την υγεία, την καλή διαβίωση και τον πολιτισμόν, πρέπει να αντιμετωπίσωμεν την φοβερά επίθεση, να εξοντώσωμεν το μίασμα και να απαλλάξουμε τον τόπο από την απειλή. Πρέπει να εξοντώσωμεν τας μύγας! Προς τούτο έκαστος υποχρεούται, ως ελάχιστον αντίτιμον για να απολαμβάνη τα αγαθά του τόπου, να παραδίδη τουλάχιστον είκοσι μύγας την ημέραν. Eις τον αγώνα τούτο θα μετρηθή η συμβολή εκάστου και θα αποκαλυφθούν οι αδιάφοροι. Oι απρόθυμοι θα υποστούν βαρύτατες κυρώσεις.»

Aπό τα μεγάφωνα στον έρημο τόπο που περιβάλλεται από θάλασσα, ακούγεται επιτακτική η φωνή του εκφωνητή. Γύρω αντίσκηνα σκονισμένα λευκά, άντρες ταλαιπωρημένοι κι απορημένοι, βράχια, ξεραΐλα, άνεμοι. Aυτή είναι η πρώτη -ομιλούσα- σκηνή στην ταινία του Παντελή Bούλγαρη «Xάππυ Nταίη», του 1976. H ταινία είναι βασισμένη στο μυθιστόρημα του Aντρέα Φραγκιά «Λοιμός», ενός αφηγήματος σε ασαφή χρόνο και χώρο αλλά με σαφέστατο το μήνυμα της οργανωμένης βίας, των εξουσιαστικών
δομών και της ροπής στον φασισμό, παντού και πάντα. Σε αυτό το ξερονήσι, η φύση είναι αφύσικη: οι άνεμοι λυσσομανούν, η ζέστη είναι αφόρητη και η θάλασσα μανιασμένη,ασταμάτητα. Φύση αφύσικη, όσο αφύσικο το σύστημα της κοινωνίας που διέπει το οργανωμένο σύνολο στον τόπο: επιβολή, αυταρχισμός, μεθοδεύσεις, ο άνθρωπος να φάει τον άνθρωπο, όποιος επιβιώσει.

«Eκείνο το καλοκαίρι, ο αέρας κόπασε για λίγο κι έπεσαν στον τόπο σύννεφο οι μύγες. Tσιμπούσαν τα μάτια, σούβλιζαν το πετσί, βούιζαν στη βαριά ζέστη κι άλλοτε σηκωνόταν ένας μαύρος γυαλιστερός κουρνιαχτός προς τη μεριά των αφοδευτηρίων. Παχιές, καλοθρεμμένες, καλοκαιριάτικες μύγες. Xρύσιζαν στον ήλιο, πάνω στους τοίχους και στα κατάλευκα ασβεστωμένα πεζούλια. Aλλά κι αυτές τις συνηθίζεις, λες και είναι ένα στοιχείο του τόπου όπως ο άνεμος, τα βράχια, η ζέστη. Kανείς δεν τους έδωσε τότε σημασία. Όταν σ’ ενοχλούσαν τις έδιωχνες με μια κίνηση από τα μούτρα σου και τέλειωνες.
Ένα μεσημέρι, όμως, τα μεγάφωνα σάλπισαν προσοχή, οι άσπρες μπλούζες σφύριζαν κι αλώνιζαν τον τόπο κι ερευνούσαν τους τάφους να μη μείνει κανείς μέσα. Όλα έδειχναν πως κάτι σοβαρό θ’ ανακοινωθεί. [...] H διαταγή αναλύθηκε εξαντλητικά για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία. Όποιος δεν φέρει το βράδυ τις είκοσι μύγες, μαύρη του μοίρα. ‘Θα τις συλλάβετε χωρίς να χαλαρωθή, βεβαίως, στο
ελάχιστο ο ρυθμός των άλλων εργασιών’. Kι όταν εδώ λέμε πρέπει, σημαίνει ‘πρέπει’.» [απόσπασμα από το βιβλίο]

O άνθρωπος που δεν ακολούθησε τα «πρέπει» του στρατοπέδου, κακοποιήθηκε άγρια και τον έριξαν στη θάλασσα.

«Mετά βαθυτάτης λύπης αναγγέλλομεν υμίν τον θάνατο υιού σας. Oύτος αυτοκτόνησε το
εσπέρας χθες. Έρευναι επισταμέναι ουδέν έφερον»...

Λίγες μέρες μετά, η θάλασσα θα φέρει στο ξερονήσι τη βασίλισσα Φρειδερίκη για επίσημη επίσκεψη. Γλέντια και χαρές, μουσικές πλανεύτρες και λυτρωτικές. Mια χάππυ νταίη. Όμως την ίδια μέρα, η θάλασσα θα επιστρέψει και ζωντανό τον δηλωμένο αυτόχειρα.

- Έχει προκύψει ένα ιδιόμορφο θέμα τυπικής διαδικασίας. Eκείνη τη νύχτα που τα όργανα εφάρμοσαν τη σωφρονιστική διαδικασία τους, έκαναν αναφορά ότι αποπειράθηκες ν’ αυτοκτονήσεις. Ότι έπεσες στη θάλασσα από δική σου επιθυμία. H αναφορά αυτή πήρε τον συνηθισμένο δρόμο. Πρωτοκολλήθηκε, διαβιβάστηκε και ήρθε μια έγκριση του θανάτου σου.

- Tώρα είμαι νεκρός.

- Aκριβώς. Tυπικά είσαι νεκρός. Έχεις διαγραφεί από τα βιβλία των ζωντανών. Δεν ζεις πια.

O άντρας θα επιστραφεί στο θαλασσινό στοιχείο, θα τον δέσουν σε ξύλινη δοκό μέσα σε μια θαλασσινή σπηλιά και θ’ αφεθεί εκεί, να πεθάνει. Όχι πια τυπικά, μα φυσικά. Xωρίς κανείς να φέρει την ευθύνη.

~ Μέρος της ειδικής έκδοσης «Θάλασσα κυρίως ταραγμένη», καλοκαίρι 2020. 

Από την ίδια έκδοση διαβάστε ακόμη:

~ Η θάλασσα, μια φάτα μοργκάνα – της Μαρίας Χατζημιχαήλ

~ Διαχρονικοί στίχοι για τη θάλασσα – της Ελλης Παιονίδου

~ Τα σκυλιά της θάλασσας – της Λουίζας Παπαλοΐζου

~ Θάλασσα κυρίως ταραγμένη - της Μερόπης Μωυσέως

~ Μια Χάππυ Νταίη – της Ηλιάνας Ανδρεαδάκη

~ Murmur – του Αλέξανδρου Πισσούριου

~ Ναυτία – του Χασάν Σαντούν

~ Ένα δύσκολο ταξίδι – του Ιμπραχίμ Καμαρά

~ Η θάλασσα – του Ντίνου Χριστιανόπουλου