Γράφει ο Αντρέας Τσαούσης

Η Concertgebouw απέδειξε, επιβεβαίωσε μάλλον ( γιατί δεν χρειαζόταν ποτέ να το αποδείξει) ότι είναι μια από τις πραγματικά Μεγάλες Συμφωνικές Ορχήστρες, στο πλαίσιο της συναυλίας με την οποία άνοιξε το Διεθνές Φεστιβάλ Κύπρια 2018.  Σ΄ ένα κατάμεστο Κούριο, όπου οι πέτρινες κερκίδες εξαφανίστηκαν από τις εκατοντάδες των φιλόμουσων, γίναμε μάρτυρες μιας συμφωνικής πανδαισίας με πρωταγωνιστές τους  95 τόσους μουσικούς της Ορχήστρας του Amsterdam.

Ο νεαρός μαέστρος Karem Hasan, που σε τόση νεαρή ηλικία (1992) έχει την τύχη αλλά και την ικανότητα να διευθύνει ένα μουσικό σύνολο παγκόσμιας εμβέλειας, οδήγησε τους μουσικούς του με απλότητα και άνεση σε ένα πολύ δύσκολο πρόγραμμα.  Στο πρώτο μέρος, στο προγραμματισμένο Prelude του Wagner “side –by-side” με τα νεαρά ταλέντα της Κύπρου – κυρίως από τη Συμφωνική Ορχήστρα Νέων – το κοινό καταχειροκρότησε τους νεαρούς μας μουσικούς που δίπλα από τους διακεκριμένους επαγγελματίες έλαμψαν, αποκτώντας ταυτόχρονα τεράστιες εμπειρίες.



Η 9^η Συμφωνία του Mahler, που πολλοί ειδικοί θεωρούν σαν το σημαντικότερο έργο του μεγάλου αυτού μουσουργού και μαέστρου, είναι μια μεγαλειώδεις σύνθεση που η RCO και μαέστρος χειρίστηκαν με την απαιτούμενη υπομονή και απόλυτη συνέπεια.  Η 9^η Συμφωνία του Mahler είναι ένα έργο πολυσύνθετο και πολυδιάστατο.  Ένα έργο που μπορεί κάποιος να το απορροφήσει καλύτερα σε μια ζωντανή παράσταση παρά σε δίσκο κλπ, γιατί η οπτική επαφή του θεατή με τους μουσικούς ενισχύει σημαντικά την μουσική απόλαυση.  Ένα έργο πολύ έντονα συναισθηματικό, με υπέροχες, πρωτότυπες αρμονίες και ενορχηστρώσεις.  Ένα έργο, που παρά την «αποχαιρετιστήρια» του διάθεση και πρόκληση για πνευματικό στοχασμό για τη μοίρα της ανθρωπότητας, εντούτοις σφύζει από τον έρωτα για τη ζωή.

Είναι πολύ δύσκολο να αναφερθούμε σε τμήματα της σύνθεσης ή ομάδες οργάνων που ξεχώρισαν την ωραία αυτή βραδιά, γιατί η παράσταση κύλισε στα όρια της τελειότητας.  Ο ήχος ήταν θεσπέσιος, είτε προερχόταν από ένα μόνο σολίστα είτε από ολόκληρη την ορχήστρα μαζί.  Υπέροχα χάλκινα πνευστά, μαγικά έγχορδα, απολαυστικά ξύλινα πνευστά συνεργάστηκαν στον απόλυτο βαθμό.  Η καλή υπαίθρια ηχητική του Κουρίου δεν αδίκησε το έργο.  Μπορούμε να πούμε πως ευνόησε, παράδοξα, τα έγχορδα που γέμιζαν την ατμόσφαιρα.  Κάποια όμως από τα κρουστά π.χ. το «μεταλλόφωνο», το τρίγωνο και οι τρεις καμπάνες, είχαν μίαν απειροελάχιστη απώλεια.



Στα αργά και pianissimo μέρη του έργου, οι ακροατές παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα και σε απόλυτη ησυχία την εξέλιξη της μουσικής αυτής δημιουργίας.  Στα μέρη όπου ο συνθέτης έφτανε στην κορύφωση αρμονιών, συναισθήματος και ήχου, αυτό προκαλούσε ανάταση ψυχής.  Κάπου-κάπου ο φλοίσβος των κυμάτων επενέβαινε διακριτικά στις πολύπλοκες αρμονίες, όμως ακόμη κι΄ αυτός γινόταν ένα με την μουσική πανδαισία!

Ο μαέστρος Karem Hasan κατάφερε και δάμασε αυτό το μουσικό αριστούργημα του 20^ου αιώνα επιτρέποντας ταυτόχρονα στους διαλεκτούς μουσικούς να διαπρέψουν καθ΄ όλη τη διάρκεια της συναυλίας.  Γι΄ αυτό και το χειροκρότημα στο pianissimo finale ήταν θερμό, γνήσιο και ενθουσιώδες.

Ευκαιρία όμως και για κάποια μη μουσικά σχόλια: πρέπει επιτέλους η Πολιτεία να αποφασίσει αν θέλει το Κούριο να είναι ένας αρχαιολογικός χώρος ευρωπαϊκών προδιαγραφών που να φιλοξενεί ταυτόχρονα και παραστάσεις κορυφαίας ποιότητας.  Αν ναι, οφείλει να αναβαθμίσει σοβαρά της παρεχόμενες υπηρεσίες, χωρίς αυτό να προϋποθέτει σημαντικές δαπάνες.   Χρειάζεται μεράκι και ενδιαφέρον, τίποτε άλλο: Ας αρχίσει με απλά πράγματα π.χ. κάνοντας τις οδικές πινακίδες «προς Κούριο» ευανάγνωστες αντί ξεθωριασμένες και σκεπασμένες από αγριόχορτα, και ας φωτίσει τον περιβάλλοντα χώρο ανάλογα, σε αντίθεση με το ανούσιο και αφιλόξενο σκοτάδι που επικρατεί.  Τα αρμόδια κρατικά τμήματα διαθέτουν πληθώρα επιστημόνων (που είναι ταυτόχρονα και φιλόμουσοι) που θα μπορούσαν να μετατρέψουν το Κούριο σε χώρο σοβαρών παραστάσεων παγκόσμιας εμβέλειας.  Μπορούμε;