Γράφει η Αγγελική Μιχαλοπούλου-Καρρά / @mak.adcy

Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο έντονα γίνεται αναφορά στη σημασία του UX design [σχεδιασμός εμπειρίας χρήστη] και του UI design [σχεδιασμός διεπαφής χρήστη] και ενώ οι παραπάνω όροι δεν είναι καινοφανείς, εντούτοις πολλές φορές η λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο UX και στο UI design μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες και στην εξαγωγή εσφαλμένων συμπερασμάτων.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η αναγκαιότητα τής, έστω και σε ένα μεγαλύτερο βαθμό, μελέτης της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τις μηχανές που χρησιμοποιεί, καθώς και με τα συναφή αυτών περιβάλλοντα, άρχισε να διαφαίνεται ήδη από τη δεκαετία του '40. Η είσοδος όλο και περισσότερων τεχνολογικών προϊόντων και συσκευών στην καθημερινή ζωή άρχισε να διαμορφώνει, αργά αλλά σταθερά, μια νέα φιλοσοφία σχεδιασμού που δεν περιορίζονταν πλέον στα στενά πλαίσια των κανόνων εργονομίας.

Η πραγματική επανάσταση όμως στον χώρο του design άρχισε με τον πολλαπλασιασμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών στον χώρο εργασίας στις αρχές του 1990. Έκτοτε η "εμπειρία χρήστη" έγινε μια σημαντική ανησυχία για τους σχεδιαστές που δεν θα μπορούσαν πλέον σε καμία περίπτωση να λαμβάνουν... ελαφρά τη καρδία! Ειδικότερα η εκρηκτική άνθιση του διαδικτύου και των υπηρεσιών που παρέχονται μέσω αυτού αλλά και η ραγδαία ανάπτυξη που συντελείται τα τελευταία χρόνια στον τομέα της κινητής τηλεφωνίας έχουν αναγάγει το UX design σε βασική προτεραιότητα κάθε εταιρείας. Σύμφωνα με τον εμπνευστή του όρου UX design, καθηγητή της Γνωσιακής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Σαν Ντιέγκο, Donald Norman: "Ο όρος UX δημιουργήθηκε για να καλύπτει όλες τις πτυχές της εμπειρίας ενός ατόμου με το σύστημα με το οποίο αλληλεπιδρά. Αυτές εκτός από τους στενούς όρους της χρηστικότητας και της διεπαφής χρήστη, συμπεριλαμβάνουν τον βιομηχανικό σχεδιασμό, το γραφικό περιβάλλον, τη φυσική αλληλεπίδραση αλλά ακόμα και το εγχειρίδιο. Από τότε ο όρος αυτός έχει διαδοθεί ευρέως, τόσο πολύ έτσι ώστε να έχει αρχίσει να χάνει το νόημά του".

Σε αντιδιαστολή, το User Interface [UI] design, δηλαδή ο σχεδιασμός διεπαφής χρήστη, βρίσκει εφαρμογή στον σχεδιασμό ιστοσελίδων, ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και ηλεκτρικών συσκευών και μηχανημάτων, συσκευών κινητής επικοινωνίας και γενικότερα εφαρμογών που εστιάζουν στην υλοποίηση των κατευθυντήριων γραμμών που έχουν τεθεί από το UX design. Ο στόχος του σχεδιασμού διεπαφής χρήστη είναι να κάνει την αλληλεπίδραση του χρήστη με το εκάστοτε μηχάνημα ή πρόγραμμα απλό και όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό. Ο καλός σχεδιασμός διεπαφής χρήστη διευκολύνει την ολοκληρωμένη και απρόσκοπτη αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το μηχάνημα. Ο σχεδιαστής οπτικής επικοινωνίας μπορεί, θέτοντας στην υπηρεσία του τα σχεδιαστικά εργαλεία που του παρέχονται καθώς και την τυπογραφία, να σχεδιάσει λύσεις που θα ενισχύουν την χρηστικότητα και θα επηρεάζουν τον τρόπο που ο χρήστης εκτελεί ορισμένες αλληλεπιδράσεις. Η οπτική σχεδίαση μπορεί κατά τον τρόπο αυτό να ενισχύσει ή να μειώσει την ευκολία με την οποία δύνανται οι χρήστες να χρησιμοποιήσουν τις λειτουργίες μιας διεπαφής. Η σχεδιαστική διαδικασία θα πρέπει να μπορεί να εξισορροπεί σωστά την τεχνική λειτουργικότητα με τα οπτικά στοιχεία μέσω της οποίας πραγματοποιείται η αλληλεπίδραση. Θα πρέπει δηλαδή να συμβάλει στη δημιουργία ενός συστήματος που δεν είναι μόνο λειτουργικό, αλλά και εύκολο στη χρήση, ενώ παράλληλα να μπορεί να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των χρηστών.

Εν κατακλείδι, το UI θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το εργαλείο, το μέσο της αλληλεπίδρασης ανθρώπου μηχανήματος σε αντίθεση με το UX αφορά την ίδια την αλληλεπίδραση και το οποίο εμπεριέχει κάθε είδους διεπαφή για τον σκοπό αυτό. Ο σωστός σχεδιασμός UX προϋποθέτει αλλά και αφορά τη βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης φύσης και συμπεριφοράς. Είναι αποτέλεσμα εμπεριστατωμένης και ενδελεχούς έρευνας και ανάλυσης δεδομένων σχετικά με την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία και συμπεριφορά. Αφορά ουσιαστικά την αναμόρφωση του απλού ερωτήματος του "Τι θέλω να κάνω;" σε "Τι θέλω να επιτύχω;". Η απάντηση είναι εύκολη, ικανοποιημένοι πελάτες που χτίζουν μακροπρόθεσμες σχέσεις με την εταιρεία και τα προϊόντα της στηριζόμενοι στον αμοιβαίο σεβασμό και εμπιστοσύνη.