Γράφει η Αγγελική Μιχαλοπούλου-Καρρά 

Δίπλωμα, πτυχίο, master, σπουδές εντός και εκτός των συνόρων, ένα laptop παραμάσχαλα και μια βαλίτσα γεμάτη όνειρα και ελπίδες. Κάπως έτσι είναι η εικόνα ενός νέου που αποφάσισε να γίνει γραφίστας, που σπούδασε, ξόδεψε χρόνο, χρήμα και φαιά ουσία και ήρθε η ώρα να ανταμειφθεί για τους κόπους του. Και τώρα; Τώρα έφτασε η ώρα της κοστολόγησης! Οι πρώτοι υποψήφιοι πελάτες έκαναν δειλά την εμφάνισή τους και το φλέγον πρόβλημα του καθορισμού της χρέωσης των παρεχόμενων προς αυτούς υπηρεσιών αναζητά επειγόντως λύση. Δεν πρέπει να υπάρχει πιο πολυσυζητημένο θέμα για την κοινότητα των επαγγελματιών γραφιστών από αυτό της κοστολόγησης. Αντικείμενο συχνά διαφωνιών και αντεγκλήσεων, έχει απασχολήσει σίγουρα όλους τους σχετικούς με τον χώρο.

Οι απόψεις, πολλές και συχνά αντικρουόμενες. Κάποιοι θεωρούν ότι ένας γραφίστας πρέπει να χρεώνει ανάλογα με τον χρόνο που αφιερώνει για μια συγκεκριμένη εργασία. Η σκέψη αυτή στηρίζεται στη λογική ότι, για να συντηρηθεί μια επαγγελματική δραστηριότητα με έξοδα και υποχρεώσεις που τρέχουν κάθε μήνα, θα πρέπει να εξασφαλίζεται ένα ελάχιστο ποσό ως ασφαλιστική δικλίδα για την κάλυψή τους. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, σε ένα δημιουργικό επάγγελμα όπως αυτό του σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας, η ποιότητα του τελικού αποτελέσματος δεν είναι απαραίτητα ευθέως ανάλογη του χρόνου. Επίσης δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και τον παράγοντα της εμπειρίας, που είναι πολύ σημαντικός για τους χρόνους εργασίας ενός σχεδιαστή.

Σίγουρα οι απαιτήσεις της δουλειάς σε χρόνο και κόπο δεν είναι πάντα οι ίδιες. Έχει μεγάλη διαφορά η απλή προσαρμογή μιας διαφημιστικής καταχώρισης από τη μελέτη ενός λογοτύπου ή από τη δημιουργία, εκ του μηδενός, μιας νέας εταιρικής ταυτότητας. Αυτό όμως που δεν θα πρέπει να έχει ποτέ διαφορά είναι η ποιότητα και η αρτιότητα της δουλειάς του γραφίστα, η οποία θα πρέπει να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο. Με βάση αυτή τη λογική δεν διαφυλάσσεται μόνο η αξιοπιστία του σχεδιαστή αλλά και το κύρος του επαγγελματικού κλάδου. Ένας γραφίστας πληρώνεται για το design που παράγει και καταξιώνεται μέσα από αυτό.

Στο εξωτερικό έχουν γίνει κατά καιρούς προσπάθειες για τη δημιουργία πρακτικών κατευθυντήριων γραμμών και κανόνων που θα πρέπει να έχει υπ’ όψιν του ένας γραφίστας προκειμένου να μπορεί να κοστολογεί ορθολογιστικά τις υπηρεσίες που παρέχει. Κάποιες μάλιστα οργανώσεις και ενώσεις του κλάδου των γραφικών τεχνών έχουν προχωρήσει μέχρι και στην έκδοση ενδεικτικών τιμοκαταλόγων. Το πρόβλημα της κοστολόγησης βέβαια δεν είναι απλά και μόνον ο καθορισμός κάποιων ελάχιστων ενδεικτικών τιμών, αλλά πρώτιστα η απουσία επαγγελματικής συνείδησης, η οποία δεν χτίζεται μέσα από τις σελίδες ενός τιμοκαταλόγου. Ένας κλάδος χωρίς οργανωμένη και νομικά κατοχυρωμένη υπόσταση δεν είναι εύκολο να εμφυσήσει τον επαγγελματισμό στα μέλη του, αλλά ούτε και να εμπεδωθεί στη συνείδηση του κοινού.

Στην πράξη ένας δυνητικός πελάτης τις περισσότερες φορές αγνοεί όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και τη σημασία της δουλειάς ενός γραφίστα. Όπως ακριβώς είναι διαφορετικό το αντικείμενο ενός ιατρού από εκείνο ενός φαρμακοποιού, έτσι και οι υπηρεσίες που παρέχει ένα δημιουργικό γραφείο σε καμία περίπτωση δεν ταυτίζονται με εκείνες ενός τυπογραφείου. Κάθε επαγγελματίας αξιώνει αμοιβή για το τμήμα που του αναλογεί και είναι υπόλογος απέναντι στον πελάτη του για αυτό ακριβώς.