Γράφει η Βάλια Καϊμάκη | valia@inrec.gr

Σ' ένα μικρό νησί της Δωδεκανήσου, την Κω, συγκεντρώνονται τα "φώτα" του διαδικτύου. Κι αυτό γιατί στην Κω εμφανίζεται το υψηλότερο ποσοστό εθισμού στο διαδίκτυο που έχει καταγραφεί σε εφηβικό πληθυσμό σε ολόκληρη την Ευρώπη, με 16,3% μεταξύ των χρηστών του διαδικτύου.

Γενικά τα παιδιά που είναι εθισμένα έχουν και άλλη ψυχική διαταραχή, με συχνότερες τη ΔΕΠΥ [Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας] και την κατάθλιψη. Την ίδια στιγμή, τα παιδιά που ήδη παρουσιάζουν ΔΕΠΥ, σύμφωνα με τελευταία γερμανική μελέτη, έχουν διπλάσιες πιθανότητες σε σχέση με τον μέσο μαθητικό πληθυσμό, να αναπτύξουν εθισμό στο διαδίκτυο. Η ΔΕΠΥ μάλιστα είναι καλύτερος προγνωστικός παράγοντας από την κατάθλιψη, για πιθανή εμφάνιση εθισμού στο διαδίκτυο, στο μέλλον.

Ας σημειώσουμε ότι η ΔΕΠΥ είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, η οποία συνεχίζεται, κατά ένα σημαντικό ποσοστό, και στην ενήλικη ζωή. Εμφανίζεται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού με σχέση συνήθως 3:1 υπέρ των αγοριών. Παρόλο που πρόκειται για μια τόσο συχνή κατάσταση, είναι ελάχιστα κατανοητή στο ευρύ κοινό και δεν είναι καν αποδεκτή από όλες τις επιστημονικές και κοινωνικές ομάδες. Μόνο την τελευταία πενταετία έχουν ενταθεί οι προσπάθειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινωνίας, αναφορικά με τη διαταραχή, από διάφορες επιστημονικές ομάδες και φορείς. Αν και είναι μια από τις πιο μελετημένες και τεκμηριωμένες παιδοψυχιατρικές διαταραχές παγκοσμίως, έχει συγχρόνως προκαλέσει τις περισσότερες συζητήσεις και εξακολουθεί να υποδιαγιγνώσκεται σε πολλές χώρες.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, Κωνσταντίνο Σιώμο, η χρήση υπολογιστή πάνω από δύο ώρες την ημέρα συσχετίζεται με αποδιοργάνωση της καθημερινότητας του παιδιού. Τα στοιχεία για την Κω προέκυψαν από επιστημονικό άρθρο που δημοσίευσε μαζί με πολλούς άλλους επιστήμονες στο "Εuropean Child and Adolescence Psychiatry" με τίτλο "Εξέλιξη του εθισμού στο διαδίκτυο σε Έλληνες εφήβους σε περίοδο δύο χρόνων: η επίδραση του δεσίματος με τους γονείς" [http://link.springer.com/article/10.1007/s00787-012-0254-0].

Μέσα στην έρευνα υπάρχουν εξαιρετικά ενδιαφέρονται στοιχεία. Το πρώτο είναι ότι οι γονείς τείνουν να υποεκτιμούν την "εμπλοκή" των παιδιών τους με το διαδίκτυο. Το δεύτερο είναι ότι τα μέτρα που πιθανόν να πάρουν οι γονείς σε σχέση με την ίδια την τεχνολογία [περιορισμοί στο δίκτυο, γονικός έλεγχος στον browser κ.λπ.] δεν είναι ικανά να προστατέψουν τους έφηβους από τον εθισμό. Και το τρίτο [και φαρμακερό] είναι ότι οι τρεις δραστηριότητες στο δίκτυο που προκαλούν εθισμό είναι η πορνογραφία, τα τυχερά παιχνίδια και τα βιντεοπαιχνίδια.

Ποια είναι όμως τα συμπτώματα του εθισμού και σε ποιες άλλες διαταραχές παραπέμπουν; Όλο και περισσότερη χρήση, προκειμένου το άτομο να νιώσει ικανοποίηση. Ο έφηβος καταφέρνει να ελέγξει τον ρυθμό χρήσης, μετά από επανειλημμένες προσπάθειες. Εγκαταλείπει σημαντικές δραστηριότητες εκπαιδευτικού τύπου, προκειμένου να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο. Μειώνει και λέει ψέματα σε σχέση με το περιβάλλον του για τον βαθμό εμπλοκής του, ενώ ο χρόνος αυξάνεται, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα. Για να γυρίσουμε όμως στην Κω, πόσο μεγάλο είναι άραγε αυτό το 16,3%; Ερευνητές από διάφορες χώρες χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθοδολογίες. Άρα δεν υπάρχει πραγματική κλίμακα. Ωστόσο μια μελέτη του 2015 από το Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ σε 31 χώρες, ανά τον κόσμο, δείχνει ότι περίπου 6% των ανήλικων χρηστών του διαδικτύου σε παγκόσμια κλίμακα πληρούν τα κριτήρια για εθισμό.

Ο εθισμός στο διαδίκτυο, όπως και κάθε είδους εθισμός είναι ο εφιάλτης του γονιού. Τι να κάνουμε; Γυρίζουμε πάντα στα ίδια και στα ίδια: Να είμαστε γονείς πραγματικά. Να φροντίζουμε την ψυχική υγεία του παιδιού μας όπως φροντίζουμε και τη σωματική. Και κυρίως να μην κλείνουμε εμείς πρώτοι τα μάτια στο πρόβλημα.