Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να επενδύσει από κοινού με τα κράτη μέλη στην οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής υποδομής υπερυπολογιστών παγκόσμιας κλάσης. Οι υπερυπολογιστές είναι απαραίτητοι για να επεξεργάζονται ολοένα και μεγαλύτερο όγκο δεδομένων και για να αποφέρουν οφέλη για την κοινωνία σε ποικίλους τομείς, από την υγειονομική περίθαλψη και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως την ασφάλεια των αυτοκινήτων και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

Η πρωτοβουλία θα συγκεντρώσει επενδύσεις για τη δημιουργία κορυφαίων ευρωπαϊκών υπερυπολογιστών και υποδομών μαζικών δεδομένων. Σκοπός της κοινής επιχείρησης EuroHPC είναι η αγορά συστημάτων με επιδόσεις κλίμακας προ της exa (εκατό εκατομμύρια δισεκατομμύρια ή 1017 πράξεις ανά δευτερόλεπτο) και η στήριξη της ανάπτυξης συστημάτων με επιδόσεις κλίμακας exa (ένα δισεκατομμύριο δισεκατομμύρια ή 1018 πράξεις ανά δευτερόλεπτο) βασιζόμενων σε ευρωπαϊκή τεχνολογία, με χρονικό ορίζοντα το 2022-2023.

Το συγκεκριμένο βήμα έχει καθοριστική σημασία για την ανταγωνιστικότητα και την ανεξαρτησία της ΕΕ στην οικονομία των δεδομένων. Σήμερα, η ευρωπαϊκή επιστημονική κοινότητα και βιομηχανία επεξεργάζονται όλο και συχνότερα τα δεδομένα τους εκτός της ΕΕ, επειδή ο χρόνος υπολογισμού που διατίθεται στην ΕΕ δεν καλύπτει τις ανάγκες τους. Αυτή η έλλειψη ανεξαρτησίας συνιστά απειλή για την ιδιωτικότητα, την προστασία των δεδομένων, το εμπορικό απόρρητο και την κυριότητα των δεδομένων, ιδίως όσον αφορά ευαίσθητες εφαρμογές.

Μια νέα νομική και χρηματοδοτική δομή –η κοινή επιχείρηση EuroHPC– θα αγοράσει, θα οικοδομήσει και θα αναπτύξει σε ολόκληρη την Ευρώπη μια υποδομή πληροφορικής υψηλών επιδόσεων παγκόσμιας κλάσης. Θα στηρίξει επίσης πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας για την ανάπτυξη των τεχνολογιών και των μηχανών (υλισμικό) καθώς και των εφαρμογών (λογισμικό) με τις οποίες θα λειτουργούν οι υπερυπολογιστές.

Η συνεισφορά της ΕΕ στην κοινή επιχείρηση EuroHPC θα ανέλθει σε περίπου 486 εκατ. ευρώ, με βάση το τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, ενώ παρόμοιο ποσό θα συνεισφέρουν τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες. Συνολικά, οι επενδύσεις από δημόσια χρηματοδότηση αναμένεται ότι θα φθάσουν περίπου το ένα δισ. ευρώ έως το 2020, ενώ οι συμμετέχοντες στην πρωτοβουλία από τον ιδιωτικό τομέα αναμένεται ότι θα διαθέσουν συνεισφορές σε είδος.

Η πληροφορική υψηλών επιδόσεων αποτελεί εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την κατανόηση και την αντιμετώπιση σημαντικών επιστημονικών και κοινωνικών προκλήσεων, όπως είναι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία ασθενειών ή ο σχεδιασμός νέων θεραπειών με βάση εξατομικευμένα φάρμακα ακριβείας. Επιπλέον, η πληροφορική υψηλών επιδόσεων χρησιμοποιείται στην πρόληψη και τη διαχείριση φυσικών καταστροφών μεγάλης κλίμακας, ιδίως για την πρόβλεψη της διαδρομής των τυφώνων ή για προσομοιώσεις σεισμών.

Η πληροφορική υψηλών επιδόσεων έχει ουσιώδη σημασία για τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις, διότι μειώνει σημαντικά τους κύκλους σχεδιασμού και παραγωγής προϊόντος, επιταχύνει τον σχεδιασμό νέων υλικών, ελαχιστοποιεί το κόστος, ενισχύει την αποτελεσματική χρήση των πόρων και, τέλος, συντομεύει και βελτιστοποιεί τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Είναι επίσης σημαντική για την εθνική ασφάλεια και άμυνα, για παράδειγμα, στην ανάπτυξη περίπλοκων τεχνολογιών κρυπτογράφησης, στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, στην ανάπτυξη αποτελεσματικών εγκληματολογικών ερευνών, καθώς και σε προσομοιώσεις στον πυρηνικό τομέα.

Ας σημειώσουμε ότι έχει προηγηθεί η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το υπολογιστικό νέφος , της 19ης Απριλίου 2016, η οποία εντάσσεται στη στρατηγική για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Η πρωτοβουλία ζητά τη δημιουργία κορυφαίου ευρωπαϊκού οικοσυστήματος μαζικών δεδομένων, το οποίο θα υποστηρίζεται από υποδομή πληροφορικής υψηλών επιδόσεων, δεδομένων και δικτύου παγκόσμιας κλάσης.