Γράφει η Λίνα Πρωτοπαπά
Θα μπορούσε κάποιος να δει το The Wife σαν ένα κλασικό θρίλερ μυστηρίου. Γραμμένο από την Jane Anderson, βασισμένο πάνω στο μυθιστόρημα της Meg Wolitzer και σκηνοθετημένο από τον Björn Runge, η ταινία ξεκινά με καλά νέα. Ο συγγραφέας Joseph Castleman (Jonathan Pryce) μόλις κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Μαζί με τη γυναίκα του Joan (Glenn Close), θα ταξιδέψουν στη Στοκχόλμη για να παρευρεθούν στην τελετή βράβευσης του Joseph – μια φαινομενικά ευτυχής περίσταση. Από την αρχή όμως της ταινίας αντιλαμβανόμαστε ότι η σχέση των δυο πρωταγωνιστών είναι κάθε άλλο παρά ιδανική. Όλο και περισσότερα στοιχεία, νύξεις και υπαινιγμοί προδίδουν ότι οι δυο τους κρύβουν κάποιο τρομερό μυστικό. Η εντύπωση γίνεται βεβαιότητα καθώς η ένταση μεταξύ τους μεγαλώνει, μέχρι που γίνεται ανυπόφορη. Η ένταση αυτή συντηρείται από την εξαιρετική ερμηνεία της Glenn Close, που στο πρόσωπό της βλέπουμε άλλοτε να σιγοβράζει μια σιωπηλή πικρία και άλλοτε να ανάβουν σπίθες. Κάτι άσχημο θα συμβεί. Θέλουμε να μάθουμε την αλήθεια αλλά ταυτόχρονα φοβόμαστε, θέλουμε να σταματήσουμε να βλέπουμε αλλά δεν μπορούμε. Κάνουμε κύκλους γύρω από αυτό το μυστικό, καθώς η ένταση εκτοξεύεται. Αυτά συμβαίνουν φυσικά ανάμεσα στο ζευγάρι, ενώ έξω η ζωή προχωρά ακάθεκτη, χωρίς να νοιάζεται.
Σε κάθε θρίλερ, μετά από το αποκορύφωμα της αγωνίας, μετά από το συμβάν, μετά από την αποκάλυψη, τείνουμε να επιστρέφουμε νοητικά σε προηγούμενες σκηνές, λέξεις, μεταφορές που εκ των υστέρων κερδίζουν μια άλλη σημασία. Στο The Wife, μια τέτοια σκηνή είναι το πρώτο flashback, που μας μεταφέρει στην αρχή της σχέσης των δυο πρωταγωνιστών, προσφέροντάς μας, εκτός από μια ματιά στην αρχική δυναμική της σχέσης τους, και ένα ενδιαφέρον κλειδί ανάλυσης της ταινίας: το καρύδι. Στη σκηνή αυτή, ο Joseph, ως νεαρός καθηγητής της ταλαντούχας Joan, της εκφράζει τον συγκρατημένο του θαυμασμό για το διήγημά της και της υποδεικνύει, με κάποια υπεροψία, τις ελλείψεις της δουλειάς της. Έπειτα, της λέει επιτακτικά και σχεδόν απειλητικά, “Don’t ever try to put it on,” να μην δοκιμάσει ποτέ να προσποιηθεί, γιατί είναι ήδη αρκετά γοητευτική έτσι όπως είναι. (Το αλαζονικό και πατερναλιστικό του ύφος είναι αμέσως ξεκάθαρο, αλλά η τρομερή ειρωνεία της φράσης του μας γίνεται εμφανής μόνο εκ των υστέρων.) Ο Joseph σπάει το κέλυφος ενός καρυδιού και κερνάει το περιεχόμενο στη Joan. Άλλο ένα καρύδι θα σπάσει κατά τη διάρκεια του μαθήματός του, μπροστά από μια ομάδα νεαρών γυναικών που ακούνε τα λόγια του με δέος, καθώς τους εξηγά, με μια σειρά από κλισέ, τι σημαίνει να είναι κανείς συγγραφέας. Όταν η Joan, ερωτευμένη πια για τα καλά με τον Joseph, προσέχει το παιδί του, καθώς ο ίδιος και η γυναίκα του λείπουν, βρίσκει ένα καρύδι με γραμμένη πάνω την αφιέρωση του Joseph προς τη σύζυγό του, Carol. Πίσω στον παρόν της ταινίας στη Στοκχόλμη. Σε μια τρομερά άβολη σκηνή, ο Joseph, που φλερτάρει με τη νεαρή φωτογράφο του από την πρώτη στιγμή που τη γνωρίζει, προσπαθεί, μετά από μια αδέξια στιγμή οικειότητας, να της γράψει μια αφιέρωση πάνω σε ένα καρύδι. Γράφει λάθος το όνομά της, αυτή του το υποδεικνύει, και καθώς το άβολο της σκηνής μεγαλώνει, η φωτογράφος φεύγει και τον αφήνει μόνο του με την πραγματικότητα, την οποία προσπαθεί να αποφύγει εδώ και κάπου τέσσερεις δεκαετίες. “Το Καρύδι” είναι επίσης ο τίτλος του πρώτου του βιβλίου, αυτού που τον έκανε λογοτεχνικό θρύλο.
Το καρύδι λοιπόν μεταφέρει πολλά μηνύματα. Είναι το εργαλείο αποπλάνησης του Joseph. Είναι η υπογραφή του. Είναι το σύμβολο που επιλέγει για να τον αντιπροσωπεύσει. Μεθυσμένος από το ίδιο του το εγώ, που χτίζει ψέμα πάνω στο ψέμα, αποφασίζει να πιστέψει πως η προσωπικότητά του, η περσόνα που τόσο επιτηδευμένα καλλιεργεί, είναι ένα καρύδι. Το καρύδι είναι η εικόνα του εαυτού που θέλει να έχει και που προβάλλει με κάθε ευκαιρία: σκληρός, δύσκολος αλλά γεμάτος περιεχόμενο. Η πραγματική του προσωπικότητα είναι, φυσικά, πολύ διαφορετική: εύθραυστος, επουσιώδης και ανεπαρκής. Αντίθετα με το καρύδι, το αφήγημα πάνω στο οποίο έχτισε τη ζωή του, κινδυνεύει να θρυμματιστεί από στιγμή σε στιγμή. Για να αμυνθεί της ευθραυστότητάς του, μια που δεν έχει το σκληρό κέλυφος του καρυδιού, ο Joseph μαθαίνει να υπονομεύει την αυτοπεποίθηση των γύρω του, πρωτίστως της γυναίκας του αλλά και του γιου του, στον οποίον τού είναι αδύνατον να προσφέρει οποιουδήποτε είδους κατανόηση και στοργή. Τέλος, το καρύδι, ως κυρίαρχη μεταφορά της ταινίας, μας λέει και κάτι για την ιδέα του ανδρισμού στην οποία ο Joseph είναι φυλακισμένος. Μια ασφυκτική ιδέα ανδρισμού που εξαναγκάζει τον ίδιο και την Joan να παίζουν ένα ατέλειωτο θέατρο, όπου ο καθένας πρέπει να ερμηνεύσει το ρόλο του πιστά, και όπου η παραμικρή παρέκκλιση μπορεί να προκαλέσει την κατάρρευση του όλου οικοδομήματος. Όπως και συμβαίνει με το που η Joan τολμά να πει την αλήθεια για πρώτη φορά.
+ Το The Wife προβάλλεται στο Πάνθεον από τις 4 μέχρι τις 7 Μαρτίου.
