Συγγραφείς: Ξένια Καλογεροπούλου, Θωμάς Μοσχόπουλος

Προσαρμογή / Σκηνοθεσία / Μουσική επιμέλεια: Γεωργία Μαυραγάνη
Σκηνικά / Κοστούμια: Άρτεμις Φλέσσα
Κίνηση: Αλεξία Νικολάου
Σχεδιασμός φωτισμών: Γεώργιος Κουκουμάς
Ερμηνεύουν: Μαρίνα Αργυρίδου, Μάρκος Καλλής, Παναγιώτης Λάρκου, Νίκος Μάνεσης, Γιώργος Ονησιφόρου, Τζωρτζίνα Τάτση
"Πού πάει κάποιος όταν φεύγει;". Με αυτήν την ερώτηση αρχίζει το ταξίδι της ιστορίας του στρατιώτη. Του τυχερού στρατιώτη. Είναι η ίδια ερώτηση που τόσο συχνά θέτουν τα παιδιά προς τους ενήλικες, αναζητώντας μια σύντομη και λογική απάντηση που να εξηγεί τον παραλογισμό του θανάτου. Αλλά δεν τη βρίσκουν. Πώς να μιλήσεις, λοιπόν, για τον θάνατο σε ένα παιδί; Πώς να το συμφιλιώσεις με την ιδέα της φθοράς και του σωματικού τέλους, όταν εσύ ο ίδιος ακόμη προσπαθείς να τον αποδεχτείς;

Η λαϊκή σοφία του ρωσικού παραμυθιού, η ιστορία του οποίου ενέπνευσε πολλές διασκευές και μάλιστα άλλων τεχνών (μουσική, όπερα, θέατρο, κινηματογράφο), έρχεται να δώσει, μέσα από μια γεμάτη από βαθύτερα νοήματα παραβολή, μια νέα οπτική για τον φόβο απέναντι στο άγνωστο, την τύχη, την τόλμη, τη μοναξιά, τον έρωτα, τους προσωπικούς "δαίμονες", την αυτογνωσία, την εξουσία, την ύβρη που ξεπερνά τα ανθρώπινα όρια, την αναγκαιότητα του φυσικού θανάτου και τη σύμπλευσή του με τη ζωή. Με μόνη περιουσία τρία παξιμάδια, την τόλμη και τη γενναιοδωρία του, ο στρατιώτης δημιουργεί την τύχη του: κερδίζει τρία πολύτιμα δώρα τα οποία θα τον οδηγήσουν στον πλούτο, τον έρωτα και την εξουσία. Η μετριοφροσύνη θα μεταμορφωθεί σε αλαζονεία και υπέρβαση του ανθρώπινου μέτρου. Θα ζητήσει να ξεγελάσει τον θάνατο. Και το κατορθώνει. Πώς είναι όμως η ζωή χωρίς τον θάνατο; Ο στρατιώτης θα φτάσει στην αυτογνωσία μόνο μέσα από την αποδοχή και την αναγκαιότητα της θνητότητας. Και τότε θα αναζητήσει ο ίδιος τον θάνατο.

Βασισμένοι στο κείμενο της Ξένιας Καλογεροπούλου και του Θωμά Μοσχόπουλου (κείμενο που δημιουργήθηκε το 2011 με τη δική τους θεατρική ομάδα), η Γεωργία Μαυραγάνη και η ομάδα της "έφτιαξαν" μια μαγική παράσταση. Και λέω "έφτιαξαν", γιατί η παράσταση κατασκευάζεται κυριολεκτικά μπροστά στο κοινό. Πατώντας στη φαινομενικά ελεύθερη φόρμα και την αυτοσχεδιαστική τεχνική του σωματικού θεάτρου, οι έξι ηθοποιοί κινούνται σαν μαριονέτες και ζωντανεύουν στη γυμνή σκηνή, με τα πενιχρά σκηνικά αντικείμενα, τον ήχο και το φως, όλους τους τόπους και τα πρόσωπα που συνάντησε κατά τη διάρκεια της ζωής του ο στρατιώτης. Έτσι, ένα μικρό σακούλι που κινείται με τη δύναμη μιας φυσούνας αναπαριστά την κίνηση του αέρα, ένα ξύλινο αλογάκι το πατρικό ερειπωμένο σπίτι, ένα πλαστικό πανί το ποτάμι, τα λιγοστά φτερά τις 127 πάπιες που τον σώζουν από την πείνα, μια σκάλα και μια κουρτίνα το ανάστημα και τη μεγαλειότητα του τσάρου, ένας πολυέλαιος και ένα στρωμένο τραπέζι την πολυτέλεια του παλατιού, τα λιγοστά ψεύτικα λουλούδια τον κήπο όπου ερωτεύεται. Όπως ακριβώς η φαντασία των παιδιών μεταμορφώνει κάθε τι πενιχρό στο πιο πολύτιμο αντικείμενο. Και όπως το παιδί υποδύεται τόσους ρόλους στο παιχνίδι του χωρίς λογικές συμβάσεις και περιορισμούς, έτσι και οι έξι ηθοποιοί δημιουργούν και υποδύονται χωρικούς, ζητιάνους, τσάρους, στοιχειά και φαντάσματα. Ο ίδιος ο στρατιώτης σηματοδοτείται μέσα από ένα παλτό, έναν σκούφο και ένα ζευγάρι μπότες. Το παλτό και ο σκούφος περνούν από ηθοποιό σε ηθοποιό και κάθε φορά ο στρατιώτης αλλάζει όψη, γίνεται ο οποιοσδήποτε, ο κανένας ή ο κάθε ένας.

Η πολυφωνική αφήγηση της ιστορίας, πότε πρωτοπρόσωπη, πότε τριτοπρόσωπη, πότε με διάλογο και πότε ως εσωτερικός μονόλογος, διακόπτεται διαρκώς μέσα από το διαδραστικό παιχνίδι, είτε ανάμεσα στους ηθοποιούς, είτε ανάμεσα σε ηθοποιούς και κοινό, δημιουργώντας ρωγμές στην αυστηρότητα της αφηγηματικής φόρμας και πλάθοντας μια παιγνιώδη, ποιητική, ονειρική ατμόσφαιρα.Οι έξι ηθοποιοί δένουν τόσο πολύ σαν ομάδα που δίνουν την αίσθηση ότι είναι μέλη ενός ενιαίου σώματος. Μιλούν, τρέχουν, φωνάζουν, ανεβαίνουν, κατεβαίνουν, αλλάζουν ρόλους με ακρίβεια χειρουργική και διάθεση ακούραστη. Τα λιγοστά, αλλά τόσο ουσιώδη σκηνικά, τα δημιουργικά και υπέροχα, στη λιτότητά τους, κοστούμια, οι λειτουργικοί φωτισμοί και η τόσο εύστοχη επιλογή της μουσικής -κάποιες φορές ζωντανά εκτελεσμένης- έδωσαν μια παράσταση συνεκτική, μια παράσταση συνόλου.

Η ευρηματική και παιγνιώδης σκηνοθεσία της Γεωργίας Μαυραγάνη -παρά το γεγονός ότι αποδυνάμωσε στον μύθο το κομμάτι της εξουσίας, της αλαζονείας και της ύβρης- έδωσε μια παράσταση γεμάτη χιούμορ, συγκίνηση και ευστροφία και κατόρθωσε, μακριά από οποιοδήποτε είδος διδακτισμού, να κερδίσει ένα διττό στοίχημα. Το πρώτο είναι ότι αποδεικνύει πως το παιδικό θέατρο μπορεί να είναι πρωτοπόρο, πειραματικό και να εξοικειώνει τα παιδιά με σύγχρονους και νεωτεριστικούς θεατρικούς κώδικες. Το δεύτερο είναι ότι κατορθώνει να "μιλήσει" σε ένα πολυποίκιλο και ετερόκλητο κοινό κάθε ηλικίας (αν και η παράσταση απευθύνεται σε παιδιά άνω των 9-10 ετών, σας διαβεβαιώνω ότι τόσο οι ενήλικες, όσο και τα πιτσιρίκια των 3-4 ετών το απόλαυσαν εξίσου) για μια επώδυνη πτυχή της ανθρώπινης ύπαρξης. Μπορεί το θέμα του θανάτου να φαίνεται σε κάποιους σκοτεινό για ένα παιδικό θέατρο. Η παράσταση ωστόσο είναι ολόφωτη. Η όποια σκοτεινή πλευρά του μύθου δίνεται με τρόπο γλυκόπικρο, σαν ένα παιχνίδι στο οποίο πότε κερδίζουμε και πότε χάνουμε.

"Και ο στρατιώτης;" ρωτάει κάποιος στο τέλος του έργου. Ο στρατιώτης συνεχίζει να τρέχει· να τρέχει να αποδεχτεί με χαρά, πια, τη θνητή του φύση, ενώ οι συγκινητικοί ήχοι από το "Elephant Gun" των υπέροχων Beirut πλημμυρίζουν σκηνή, πλατεία και εξώστες. Και αν δεν μας δίνει συγκεκριμένη απάντηση στο "πού πάει κάποιος όταν φεύγει", μας έχει φέρει λίγο πιο κοντά στην αποδοχή του ότι, όπου κι αν πάει, πρέπει να φύγει. Και το κενό μέσα, το άδειο, να έχει γεμίσει λίγο πιο πολύ μετά την παράσταση.