Για να προστατεύσει τα δημοκρατικά καθεστώτα και τους δημόσιους διαλόγους ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2019, καθώς και των εθνικών και τοπικών εκλογών που θα πραγματοποιηθούν στα κράτη μέλη έως το 2020, η ΕΕ παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα ένα σχέδιο δράσης για την επίσπευση των προσπαθειών με σκοπό την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.

Το σχέδιο δράσης -που καταρτίστηκε σε στενή συνεργασία με την επίτροπο Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων Βιέρα Γιούροβα, τον αρμόδιο για την Ένωση Ασφάλειας επίτροπο Τζούλιαν Κινγκ και την επίτροπο Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας Μαρίγια Γκάμπριελ- επικεντρώνεται σε τέσσερις τομείς καθοριστικής σημασίας για την αποτελεσματική ανάπτυξη των ικανοτήτων της ΕΕ και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και της ΕΕ:

* Βελτίωση του εντοπισμού: οι Ειδικές Ομάδες Στρατηγικής Επικοινωνίας και η Μονάδα Ανάλυσης Υβριδικών Απειλών της ΕΕ που υπάγονται στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), καθώς και οι αντιπροσωπείες της ΕΕ στις γειτονικές χώρες, θα ενισχυθούν σημαντικά με επιπλέον εξειδικευμένο προσωπικό και εργαλεία ανάλυσης δεδομένων. Ο προϋπολογισμός στρατηγικής επικοινωνίας της ΕΥΕΔ για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και την ευαισθητοποίηση για τον αρνητικό της αντίκτυπο αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί, από 1,9 εκατ. ευρώ το 2018 σε 5 εκατ. ευρώ το 2019. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να συμπληρώσουν τα εν λόγω μέτρα ενισχύοντας τα δικά τους μέσα για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης.

* Συντονισμένη αντίδραση: θα δημιουργηθεί ειδικό σύστημα ταχείας ειδοποίησης μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών, ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή δεδομένων και αξιολογήσεων των εκστρατειών παραπληροφόρησης και να παρέχονται ειδοποιήσεις σχετικά με τις απειλές παραπληροφόρησης σε πραγματικό χρόνο. Επίσης, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη θα επικεντρωθούν στην προορατική και αντικειμενική προβολή των αξιών και των πολιτικών της Ένωσης. Το σύστημα θα είναι έτοιμο έως τα τέλη Μαρτίου του 2019 για να προλάβει τις ευρωεκλογές.

* Διαδικτυακές πλατφόρμες και φορείς: οι εταιρείες Google, Facebook, Twitter και Mozilla, οι οποίες υπέγραψαν τον κώδικα δεοντολογίας (που παρουσιάστηκε στις 26 Σεπτεμβρίου), θα πρέπει να υλοποιήσουν γρήγορα και αποτελεσματικά τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο του κώδικα, εστιάζοντας σε επείγουσες δράσεις που αφορούν τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2019. Αυτές περιλαμβάνουν, ειδικότερα, τη διασφάλιση της διαφάνειας της πολιτικής διαφήμισης, την ενίσχυση των προσπαθειών για κλείσιμο των ενεργών ψεύτικων λογαριασμών, την επισήμανση των μη ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων [μηνυμάτων που διαδίδονται αυτόματα από αυτοματοποιημένα προγράμματα ("μποτ")] και τη συνεργασία με ελεγκτές γεγονότων και πανεπιστημιακούς ερευνητές για τον εντοπισμό των εκστρατειών παραπληροφόρησης και για την ευρύτερη προβολή και διάδοση του διακριβωμένου περιεχομένου. Η Επιτροπή, με τη συνδρομή της ομάδας των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, θα διασφαλίσει τη στενή και διαρκή παρακολούθηση της υλοποίησης των δεσμεύσεων.

* Ευαισθητοποίηση και ενδυνάμωση των πολιτών: εκτός από τις στοχευμένες εκστρατείες ευαισθητοποίησης, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη θα προωθήσουν τον γραμματισμό στα μέσα επικοινωνίας με τη βοήθεια ειδικών προγραμμάτων. Θα δοθεί στήριξη στις εθνικές διεπιστημονικές ομάδες ανεξάρτητων ελεγκτών γεγονότων και ερευνητών, για να εντοπίζουν και να αποκαλύπτουν εκστρατείες παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Γεγονός είναι πως οι πρώτες συζητήσεις για την παραπληροφόρηση έγιναν ήδη από το 2015, όμως η Επιτροπή "τρέχει" τον τελευταίο χρόνο με μεγάλες ταχύτητες. Οι αποκαλύψεις για το σκάνδαλο της Cambridge Analytica έπαιξαν τεράστιο ρόλο. Το θέμα, όμως, είναι ότι είμαστε πλέον στα μέσα Δεκεμβρίου και μέχρι τις 26 Μαΐου ο χρόνος μετριέται σε βδομάδες. Και όπως ξέρουμε όλοι, από τους οδικούς χάρτες μέχρι την εφαρμογή τους ο δρόμος είναι παραπάνω από τσιγάρο... κι από πακέτο ακόμα.