Πριν από ένα χρόνο περίπου, ένας πολύ καλός μας φίλος ανακοίνωσε στη δημοσιογραφική παρέα (αυτός πάλι δεν είναι δημοσιογράφος) ότι αφήνει τη δουλειά του. «Και πού πας;», ρωτήσαμε όλοι αθώα. «Πουθενά», μας απάντησε, «θέλω να ξεκουραστώ γιατί η δουλειά μου ήταν πάρα πολύ απαιτητική και τώρα που η σύζυγός μου έχει καλή δουλειά μπορώ να πάρω λίγο χρόνο για τον εαυτό μου». Για να τα βάλω τα πράγματα σε μία σειρά, ο συγκεκριμένος φίλος είναι Άγγλος, παντρεμένος με Γερμανίδα και οι δυο τους ζουν και εργάζονται στην Ολλανδία τα τελευταία πέντε χρόνια.

Επειδή ο συγκεκριμένος είχε μία πολύ υψηλή θέση, το πρώτο που σκεφτήκαμε όλοι είναι ότι έχει βρει την επόμενη δουλειά σε αντίστοιχη θέση, αλλά για δεοντολογικούς λόγους αφήνει να περάσει ένα χρονικό διάστημα μέχρι να αναλάβει τα καινούργια του καθήκοντα. Πόσο λάθος είχαμε!

Στην πραγματικότητα, ο φίλος μας, εδώ και ένα χρόνο που τα βρόντηξε, δοκιμάζει τον εαυτό του στο γράψιμο. Πήρε μαθήματα, απέκτησε μέντορες και διορθωτές, ξυπνάει στις 5:00 το πρωί για να γράψει και μέχρι να ετοιμάσει το μεγάλο του μυθιστόρημα στέλνει ένα newsletter από το Substack (θα επανέλθω σ’ αυτό για όσους δεν το ξέρουν). Μια που η συγκεκριμένη παρέα προέρχεται λίγο πολύ από όλη την Ευρώπη, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι αν και οι Βόρειοι το έδειξαν λιγότερο από εμάς τους Νότιους, όλοι μείναμε με το στόμα ανοιχτό.

Καλώς ή κακώς, για εμάς το θέμα δεν είναι να μάθεις να γράφεις, γιατί δεν παράγουμε έργα λογοτεχνίας, αλλά να προλάβεις την επικαιρότητα. Η σωστή χρήση της γλώσσας είναι αρκετή. Οι δε περισσότεροι, για να καταλήξουμε σε αυτό που πολλοί ονομάζουν «επαγγελματίες γραφιάδες», περάσαμε από χίλια μύρια κύματα και σε νεαρή μάλιστα ηλικία. Και βεβαίως, οι περισσότεροι από εμάς μετράνε στο ενεργητικό τους βιβλία, καλογραμμένα όλα, που όμως ασχολούνται με τη δημοσιογραφία, την πολιτική και γενικότερα με θέματα γύρω από την εξειδίκευση του καθενός. Είναι αποστάγματα ζωής ή έρευνας και παρόλο που κάποια από αυτά βρήκαν και μεγάλη ανταπόκριση στον κόσμο, κανένα δεν θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο πάνθεον της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Το ότι κάποιος θέλει να επενδύσει τη ζωή του στο να γίνει συγγραφέας μας ξεπερνά. «Μα ζει κανείς από αυτό;», αναρωτιόμασταν όλοι. Μία από την παρέα παρατήρησε ότι πιθανόν, επειδή γράφει στα αγγλικά, το κοινό να είναι αρκετά μεγάλο ώστε να μπορέσει να υλοποιήσει το όνειρό του.

Τον παρακολουθούμε λοιπόν μέσα από το newsletter να ξεδιπλώνει κάθε εβδομάδα τις ιστορίες του, οι οποίες αργότερα θα γίνουν κομμάτια του βιβλίου. Και εδώ έρχεται το Substack, το οποίο είναι μία πλατφόρμα που σου επιτρέπει να στέλνεις newsletter και αν θες, να ζητήσεις κάποια στιγμή από τους αναγνώστες σου να γίνουν συνδρομητές. Όπως και το Spotify, βέβαια, η συγκεκριμένη πλατφόρμα για να προσκαλέσει αναγνωστικό κοινό πληρώνει η ίδια κάποια μεγάλα ονόματα. Το πρώτο που μου έρχεται στον νου είναι εκείνο του Σαλμάν Ρουσντί. Το newsletter του λέγεται «Salman’s Sea of Stories», κοστίζει 60 ευρώ τον χρόνο ή 6 ευρώ τον μήνα και μέσα έχει προσωπικές ιστορίες και αδημοσίευτα κομμάτια από το επόμενο μυθιστόρημά του, ενώ προσφέρει και τη δυνατότητα στους συνδρομητές να επικοινωνήσουν μαζί του.

Είναι ένα συνδρομητικό μοντέλο που φαίνεται ότι πιάνει, έστω σ’ ένα συγκεκριμένο κοινό. Αλλά, όπως είχαν προβλέψει οι γκουρού του διαδικτύου, πολλά χρόνια πριν, ήδη από το διαδίκτυο, μπορείς να ζήσεις μόνο αν απευθύνεσαι και ικανοποιείς τις ανάγκες ένος πολύ συγκεκριμένου κοινού.

Δεν έχω ιδέα εάν ο φίλος μας θα τα καταφέρει τελικά, έστω και να βρει εκδότη ή κεφάλαιο για να αυτοχρηματοδοτήσει το εγχείρημά του. Και διατηρώ πολλές αμφιβολίες. Όμως, είμαι σίγουρη ότι αναδύεται ένα νέο μοντέλο, το οποίο θα συναντήσουμε πολλές φορές μπροστά μας τα επόμενα χρόνια.