Ένα από τα τελευταία trend στο TikTok είναι προτεινόμενα βίντεο που έχουν να κάνουν από το «πώς να αποκτήσεις χίλιους ακόλουθους σε μία εβδομάδα» και το «10 ιδέες βίντεο που ο καθένας μπορεί να χρησιμοποιήσει» μέχρι το «πώς να βρεις εύκολα ιδέες για βίντεο στο TikTok». Σε αυτό το τελευταίο υπάρχει και η εξαιρετική συμβουλή «βρες την ιδέα κάποιου άλλου που σε εμπνέει και μετά αντέγραψέ την. Δεν είναι ανάγκη να την αντιγράψεις εντελώς αλλά μπορείς να την πλησιάσεις πολύ».

Άλλωστε αυτήν την πρακτική την έχουμε δει από την αρχή στο TikTok. Όταν ένας κάνει κάτι όλοι οι υπόλοιποι ακολουθούν. Και μετά το βαφτίζουν trend για να μην φαίνεται σαν αντιγραφή αλλά σαν συνεισφορά στο ίδιο θέμα. Υπάρχει όμως και μια διαφορετική οπτική γωνία, η οποία περιγράφεται από μια πολύ σκληρή λέξη: λογοκλοπή. Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στη συγκεκριμένη πλατφόρμα. Απλώς εκεί είναι πολύ πιο εύκολα να το δεις ενώ σε άλλες κρύβεται καλύτερα.

Βέβαια, η λογοκλοπή είναι κάτι αρκετά θολό ιδιαίτερα στον χώρο των δημιουργών. Πόσες και πόσες μηνύσεις έχουν γίνει από τον ένα καλλιτέχνη στον άλλον, στη μουσική κυρίως, αλλά και στον κινηματογράφο και σε άλλες τέχνες. Στη λογοτεχνία είναι ακόμα πιο δύσκολο να αποδειχθεί αφού οι λέξεις μπορούν να αλλάξουν, με την ιστορία να μένει η ίδια. Και ναι ο Λαφοντέν είπε τους ίδιους μύθους με τον Αίσωπο αλλά τι σημασία έχει αφού η γλώσσα τους είναι τόσο διαφορετική και εξίσου μαγευτική;

Η αντιγραφή δεν είναι απαραίτητα λογοκλοπή. Μια στάση στη γιόγκα δεν έχει πνευματικά δικαιώματα ούτε κι ένα ανέκδοτο επίσης. Το ίδιο συμβαίνει και με τα «γεγονότα». Είναι η επαγγελματική ηθική που εμποδίζει δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς και κωμικούς να αντιγράψουν ο ένας τον άλλο και ο φόβος του εξοβελισμού από την κοινότητά τους -στην οποία η λογοκλοπή είναι αμάρτημα- και όχι ο φόβος της μήνυσης.

Ακόμα κι αυτό όμως στο διαδίκτυο άρχισε ν’ αλλάζει. Να σας δώσω το παράδειγμα ενός πολύ καλού μου φίλου δημοσιογράφου και ερασιτέχνη αθλητή στη σκοποβολή. Επί χρόνια συντηρούσε το πρώτο site σκοποβολής στα ελληνικά και κάθε Σαββατοκύριακο σκοτωνόταν να παρακολουθεί αγώνες, να μαθαίνει αποτελέσματα, να παίρνει συνεντεύξεις. Λίγο καιρό αργότερα όμως διαπίστωσε ότι είχαν ξεφυτρώσει και μερικά ακόμα sites, τα οποία το μόνο που έκαναν ήταν να αντιγράφουν το δικό του περιεχόμενο. Παρά τις παραινέσεις μου ότι έπρεπε να το παλέψει κάποια μέρα ήρθε και μου είπε ότι το έκλεισε γιατί δεν άντεχε να παλεύει άλλο με τα θεριά. Εννοείται ότι τα αποτελέσματα των αγώνων ήταν δημόσια. Όμως η δουλειά να τα μάθεις ήταν τεράστια και τον λύγισε, όταν οι άλλοι το μόνο που είχαν να κάνουν ήταν copy-paste.

Τι γίνεται όμως με ένα βίντεο στο YouTube; Μια YouTuber μας δείχνει πώς να βάζουμε concealer ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που μας το δείχνει και μια άλλη, και μάλιστα με το ίδιο ακριβώς προϊόν. Εκείνο που αλλάζει είναι βασικά το φόντο του δωματίου τους. Και τι διαφορετικό άλλωστε θα μπορούσε να μας πει; Πόσο αντιγραφή είναι αυτό; Και πολλοί από τους influencers δεν το κάνουν για ν’ αντιγράψουν, απλώς ανταγωνίζονται για το ποια/ος θα μαζέψει περισσότερους ακόλουθους και συνεπώς θα έχει τα καλύτερα συμβόλαια (ή έστω ένα συμβόλαιο) με τις εταιρείες. Μία από τις προϋποθέσεις είναι ν’ ανεβάζεις συχνά και πολλά βίντεο. Κι αυτό είναι κάτι εξαντλητικό και αναπόφευκτα κάποια στιγμή στερεύεις από ιδέες κι αρχίζεις πανικόβλητος να κοιτάς τι κάνουν οι δίπλα.

Και φυσικά οφείλεις να παρακολουθείς τα trends, όμως κάνοντάς το στην ουσία αντιγράφεις κάποιον άλλο. Η διαχωριστική γραμμή είναι τόσο λεπτή, σχεδόν αδιόρατη.

Δεν θέλω καν να σχολιάσω τι συμβαίνει όταν αρχίζει η cross-platform αντιγραφή, όταν δηλαδή ένα βίντεο γίνει από κάποιο άλλο podcast ή όταν ένα κείμενο το κάνει κάποιος βίντεο.