Τη Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου, ο Λευκός Οίκος έδωσε στις κυβερνητικές υπηρεσίες διορία 30 ημερών για να διασφαλίσουν ότι δεν έχουν εγκατεστημένη την κινεζικής ιδιοκτησίας εφαρμογή TikTok σε ομοσπονδιακές συσκευές και συστήματα. Σε μια προσπάθεια να διατηρηθούν τα δεδομένα των ΗΠΑ ασφαλή, όλες οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες πρέπει να διαγράψουν το TikTok από τα τηλέφωνα και τα συστήματα ώστε να εμποδίσουν τυχόν διαρροή των δεδομένων τους στην εταιρεία.

Την επόμενη μέρα ο Καναδάς ακολούθησε κατά πόδας.

Λίγες ημέρες πριν ωστόσο, ο Ευρωπαίος επίτροπος για την εσωτερική αγορά, Τιερί Μπρετόν, είχε ανακοινώσει ότι το TikTok θα πρέπει ν’ απεγκατασταθεί από όλες τις υπηρεσιακές συσκευές των υπαλλήλων της Επιτροπής όπως και από τις προσωπικές τους συσκευές που έχουν πρόσβαση σε ευρωπαϊκές υπηρεσίες. Ακολούθησε παρόμοια ανακοίνωση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενώ λίγες μέρες μετά ήρθε η σειρά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Τι είναι όμως αυτό το TikTok και γιατί προκαλεί τέτοιες αντιδράσεις στη Δύση; Όλα ξεκίνησαν το 2016, όταν η κινεζική εταιρεία ByteDance λάνσαρε μια εφαρμογή με την ονομασία A.me που επέτρεπε στους χρήστες να δημιουργούν και να μοιράζονται σύντομα βίντεο. Τρεις μήνες αργότερα μετονομάστηκε σε Douyin. Το 2017, η ByteDance άρχισε να επεκτείνει το Douyin εκτός Κίνας, με την ονομασία TikTok.

Τα βίντεο στο TikTok είναι διάρκειας δευτερολέπτων. Η εφαρμογή έδωσε τη δυνατότητα να τα μοντάρεις και να τα επενδύεις με μουσική επί τόπου χωρίς να χρειάζονται περίπλοκοι χειρισμοί και γνώσεις μοντάζ. Η επιτυχία ήταν άμεση και σαρωτική.

Μέχρι πριν το TikTok, το περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο από τους απλούς χρήστες όσο και από τους influencers και τις εταιρείες ήταν στυλιζαρισμένο και φιλτραρισμένο και μάλιστα σε υπερβολικό βαθμό. Σε σημείο που οικοδόμησε μια ωραιοποιημένη ψηφιακή αναπαράσταση του κόσμου, η οποία ήταν υπεύθυνη για τις αρνητικές επιπτώσεις στην αυτοπεποίθηση και την ψυχική υγεία των χρηστών. Έτσι το TikTok απελευθέρωσε τη γενιά Ζ από την καταπίεση των άλλων μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Η μεγάλη επιτυχία της εφαρμογής όμως έρχεται μ’ ένα τίμημα. Τα δεδομένα των χρηστών θεωρούνται ως μη ασφαλή καθώς τα διαχειρίζεται ο κινεζικός γίγαντας Byte Dance, η ιδιοκτήτρια εταιρεία.

Η αμερικανική κυβέρνηση άνοιξε από νωρίς πόλεμο για τα δεδομένα με την Κίνα. Πόσο από αυτόν οφείλεται και στον εμπορικό πόλεμο μαζί της και πόσο σε πραγματική ανησυχία δεν είναι είναι γνωστό. Ωστόσο για μία φορά οι ΗΠΑ έχουν το πάνω χέρι αφού μπορούν ν’ απαγορεύσουν τη χρήση της εφαρμογής. Το μόνο που έχουν να κάνουν είναι να ζητήσουν από την Google και την Apple να την αφαιρέσουν από τα αντίστοιχα καταστήματα εφαρμογών ώστε να μην μπορούν οι χρήστες να την κατεβάσουν.

Το καλοκαίρι του 2020, ο τότε Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι θα εκδώσει διάταγμα που να δίνει στην εταιρεία περιθώριο 45 ημερών να εξαγοραστεί από αμερικανική εταιρεία με ποινή απαγόρευσης. Αλλά το να ξεφορτωθείς μια εφαρμογή που χρησιμοποιείται από περίπου 100 εκατομμύρια Αμερικανούς δεν είναι εύκολο, ακόμη και αν είσαι ο Πρόεδρος. Οι σύμβουλοί του τον έπεισαν ότι μια εκτελεστική πράξη απαγόρευσης του TikTok θα αντιμετώπιζε σοβαρές νομικές και πολιτικές συνέπειες.

Ωστόσο παρ’ όλο που επίσημα δεν ισχύει καμία απαγόρευση για τους πολίτες σε ομοσπονδιακό επίπεδο η εφαρμογή είναι απαγορευμένη στο Κογκρέσο, τον Λευκό Οίκο, στις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις και σε αξιωματούχους σε πάνω από τις μισές πολιτείες φοβούμενοι ότι θα έδινε δεδομένα χρηστών -όπως το ιστορικό περιήγησης και η τοποθεσία- στην κινεζική κυβέρνηση ή θα προωθούσε προπαγάνδα και παραπληροφόρηση για λογαριασμό της.

Παρ’ όλο που εδώ και τρία χρόνια η ByteDance διαπραγματεύεται με την Επιτροπή για τις Ξένες Επενδύσεις στις ΗΠΑ (CFIUS) ώστε να βρεθεί μια λύση, τις τελευταίες ημέρες του 2022, αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι ορισμένοι από τους υπαλλήλους της είχαν αθέμιτη πρόσβαση σε δεδομένα Αμερικανών πολιτών στο πλαίσιο μιας έρευνας για διαρροές σε δημοσιογράφους.

Τα τελευταία χρόνια έχει ξοδέψει 1 δισεκατομμύριο δολάρια στο «Project Texas», μια προσπάθεια να ξαναχτιστεί η εφαρμογή σε servers των ΗΠΑ, ώστε να απομονωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από την ByteDance και την Κίνα, υποσχόμενη παράλληλα πολλά επίπεδα ανεξάρτητης εποπτείας και διαφάνειας.