Σε μια εποχή όπου τα πάντα διεκδικούν την προσοχή μας, από τις ειδήσεις μέχρι τα stories στο Instagram, η έννοια της «προβολής» έχει χάσει κάτι από την παλιά της αίγλη. Δεν είναι πια αρκετό να φανείς. Πρέπει να επιβιώσεις σε έναν ωκεανό περιεχομένου που δεν σταματά ποτέ. Για τα media, αυτό σημαίνει κάτι βαθύτερο: την επανεξέταση της ίδιας τους της ύπαρξης.
Η παραδοσιακή λογική των Μέσων βασιζόταν στην αξία της πληροφορίας και τη δύναμη του καναλιού. Αν είχες την είδηση και την πλατφόρμα για να τη μεταδώσεις, είχες το παιχνίδι στα χέρια σου. Σήμερα, όμως, το παιχνίδι παίζεται αλλού. Στο TikTok, στο YouTube, στα σχόλια κάτω από ένα viral post. Εκεί που η πληροφορία διαμορφώνεται από το ύφος, τη στιγμή και την αλληλεπίδραση και όχι απαραίτητα από την εγκυρότητα.
Η κατάρρευση των φραγμών ανάμεσα σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες, σε δημοσιογράφους και influencers, σε ειδησεογραφικές πηγές και memes, δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα, όλοι είναι μέσα στο παιχνίδι της προσοχής. Όλοι παράγουν περιεχόμενο. Και όλοι ανταγωνίζονται για τον ίδιο περιορισμένο χρόνο του κοινού. Το αποτέλεσμα; Μια φούσκα πληροφορίας που μεγαλώνει χωρίς σταματημό.
Αν κάποτε το breaking news είχε το προνόμιο να σοκάρει, σήμερα πρέπει να παλέψει για λίγα δευτερόλεπτα ορατότητας ανάμεσα σε challenges, συνταγές, και «τι φοράω σήμερα» βίντεο. Οι ειδήσεις δεν είναι πια απλώς περιεχόμενο - είναι περιεχόμενο που πρέπει να «σταθεί» στον αλγόριθμο, να συγκινήσει, να προκαλέσει σχόλια, να γίνει share. Αλλιώς, χάνεται.
Αυτή η συνθήκη δεν είναι χωρίς κόστος. Καθώς τα Μέσα προσπαθούν να επιβιώσουν σε αυτό το περιβάλλον, υποχωρούν στους νόμους του engagement. Το clickbait επανέρχεται, το συναίσθημα υπερτερεί του βάθους, η πληροφορία συρρικνώνεται σε τίτλους και thumbnails. Το πρόβλημα δεν είναι απλώς αισθητικό. Είναι συστημικό. Η ποιότητα γίνεται όλο και πιο δύσκολη να διακριθεί. Η αξιοπιστία διαβρώνεται όχι απαραίτητα επειδή κάποιος είπε ψέματα, αλλά επειδή δεν ακούστηκε καθόλου.
Ταυτόχρονα, η υπερπροσφορά περιεχομένου οδηγεί σε έναν παράδοξο κορεσμό. Όσο περισσότερα βλέπουμε, τόσο λιγότερα θυμόμαστε. Όσο περισσότερο παράγεται, τόσο λιγότερο αξίζει. Η δημοσιότητα γίνεται φτηνή, όχι επειδή δεν έχει δύναμη, αλλά επειδή έχει γίνει συνηθισμένη. Το feed του χρήστη δεν είναι πλέον παράθυρο στον κόσμο. Είναι καλειδοσκόπιο. Και μέσα σε αυτό, ακόμη και οι σημαντικές ειδήσεις μοιάζουν με έναν ακόμα θόρυβο.
Η κρίση αυτή είναι και κρίση νοήματος. Για τους δημοσιογράφους, σημαίνει ότι η δουλειά τους δεν αξιολογείται με βάση το τι προσφέρει, αλλά το πόσο γρήγορα κυκλοφορεί. Για τα Μέσα Ενημέρωσης, σημαίνει ότι η αξιοπιστία τους δεν είναι πια δεδομένη. Πρέπει να αποδεικνύεται ξανά και ξανά, σε ένα κοινό που έχει μάθει να αμφισβητεί, να φιλτράρει, να απορρίπτει.
Όμως υπάρχει και ελπίδα. Το κοινό, παρά την κόπωση, εξακολουθεί να αναζητά κάτι με ουσία. Υπάρχει δίψα για αυθεντικότητα, για αφήγηση που δεν κραυγάζει, για περιεχόμενο που δεν κυνηγά το κλικ αλλά τη σύνδεση. Τα media που θα αντέξουν δεν θα είναι εκείνα που θα φωνάξουν πιο δυνατά, αλλά εκείνα που θα πουν κάτι που αξίζει να ακουστεί και να θυμάται κανείς.
Μέσα σε αυτό το χάος πληροφορίας, ο χρήστης δεν είναι πλέον παθητικός δέκτης. Είναι επιμελητής. Επιλέγει, απορρίπτει, αποστασιοποιείται. Skip, mute, block, unfollow. Τα εργαλεία είναι εκεί. Και τα χρησιμοποιεί, ιδιαίτερα οι νέοι και οι νέες. Χτίζουν το δικό τους feed με κανόνες προσωπικούς: όχι τι είναι σημαντικό γενικά, αλλά τι τους ταιριάζει, τι τους ηρεμεί, τι τους πείθει. Αυτή η δυναμική μετατοπίζει την ισορροπία εξουσίας: τα Μέσα δεν έχουν πια εγγυημένη πρόσβαση στο κοινό. Πρέπει να «εγκριθούν». Κι αυτή η έγκριση δεν κερδίζεται με φωνές ή αριθμούς, αλλά με συνέπεια, διαφάνεια και -πάνω απ' όλα- αξιοπιστία.
Σε έναν κόσμο όπου όλοι φωνάζουν, ίσως η πραγματική επανάσταση είναι να μιλήσεις με σταθερότητα, καθαρότητα και διάρκεια. Γιατί η προσοχή είναι ακόμα δύναμη. Αρκεί να ξέρεις τι να την κάνεις όταν την έχεις.
