Η Κύπρος εκπροσωπήθηκε στη 19η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής στην Μπιενάλε της Βενετίας από το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού με την πρόταση «Πέτρες», υπό την Κύπρια αρχιτεκτόνισσα Σεβίνα Φλωρίδου με ομάδα καλλιτεχνών-ερευνητών. Η πρόταση επελέγη από οκταμελή επιτροπή από εκπροσώπους του Υφ. Πολιτισμού και του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Κύπρου. Θέμα της ήταν η ξερολιθιά (δόμες) και ο λειτουργικός τους ρόλος στον πολιτισμό του χώρου μέσα από τους αιώνες.
Στο περίπτερο της έκθεσης βρισκόταν και ένα βιβλίο στην κυπριακή διάλεκτο που ανέλυε το πιο πάνω θέμα από την οπτική των συγγραφέων και υπήρχαν αναφορές που για κάποιους κρίθηκαν ως ιστορικές ανακρίβειες και «επικίνδυνες» για το εθνικό μας πρόβλημα. Τέτοιες είναι «η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών», «πολεμικές συγκρούσεις» και «για πλευρά που είναι τυπικά αναγνωρισμένη» και η αναφορά αυτή αφορούσε την ε/κ κοινότητα και την ΚΔ. Οι αναφορές αυτές ενόχλησαν τις υπερπατριωτικές χορδές γνωστού για τις συντηρητικές και εθνικιστικές του θέσεις βουλευτή, όπως και άλλους κύκλους με ακροδεξιές τοποθετήσεις. Το ζήτημα πήρε διαστάσεις, ξέσπασαν αντιδράσεις και η υφ. Πολιτισμού, ενεργώντας σπασμωδικά, έσπευσε αμέσως να ζητήσει την άμεση απόσυρση του βιβλίου, ο δε ΠτΔ χαρακτήρισε τις αναφορές απαράδεκτες. Κατά την εκτίμησή μου, ο σάλος που προκλήθηκε κρίνεται υπερβολικός και έχει αλλότρια κίνητρα.
Όλα όσα αναφέρονται είναι αλήθειες, με λέξεις όχι αυτές που θα ήθελαν αυτοί που ενοχλήθηκαν. Ανάλογα με τη σκοπιά που το βλέπει, κάποιος μπορεί να διαβάσει και να αντιληφθεί αυτά που θέλει. Ένα κείμενο μπορεί να ερμηνευθεί με πολλούς τρόπους και δεν είναι τυχαίο που όλες οι αντιδράσεις προέρχονται από το απορριπτικό μέτωπο. Ο καθένας βλέπει αυτό που θέλει να δει.
Το περιεχόμενο του βιβλίου είναι πρόταση καλλιτεχνικής ομάδας, επιλέχθηκε μετά από διαγωνισμό και είναι το προϊόν των ελεύθερων απόψεων που εκφράζουν οι καλλιτέχνες. Επισημαίνεται ότι αυτά που γράφονται εκφράζουν τους συγγραφείς και μόνον. Οι συντελεστές της έκδοσης κάνουν λόγο για κρατική λογοκρισία και σε αυτό συμφωνεί και η στήλη. Η καλλιτεχνική και η ακαδημαϊκή δημιουργία ούτε ελέγχονται ούτε λογοκρίνονται. Απόσυρση του βιβλίου σημαίνει απαγόρευση ελεύθερης έκφρασης ιδεών και πολιτιστική χειραγώγηση που αποτελεί ανησυχητική εξέλιξη και παραπέμπει σε άλλες σκοτεινές περιόδους της Ιστορίας. Κατά τη διάρκεια της εξουσίας των ναζί τα ανεπιθύμητα βιβλία καίγονταν στην πυρά. Σήμερα αποσύρονται. Προκαλεί θλίψη το γεγονός ότι ο κατεξοχήν θεσμός, που είναι το Υφυπουργείο Πολιτισμού, που οφείλει να υπερασπίζεται τα δικαιώματα των πνευματικών ανθρώπων, καταφεύγει στην κρατική λογοκρισία.
Το βιβλίο είναι γραμμένο στην κυπριακή διάλεκτο, στα Ελληνικά και στα Τουρκικά και κατά την ανάπτυξη των ιδεών που εκφράζονται δεν γίνεται διάκριση μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Αποτελεί σημαντικό βήμα επαναπροσέγγισης και αυτή είναι η πραγματική αιτία όσων αντέδρασαν, που όλοι ανήκουν στο απορριπτικό μέτωπο. Είναι οι ίδιοι που εμποδίζουν και την ελάχιστη προσπάθεια να έρθουν οι δύο κοινότητες κοντά και να κινηθεί το Κυπριακό έστω και ένα μικρό βήμα προς τα εμπρός.
Η υφ. Πολιτισμού και ο ίδιος ο Πρόεδρος ενέδωσαν στις πιέσεις κάποιων αντιφρονούντων, που δικαιούνται βέβαια να έχουν τις απόψεις τους, και μέσα σε ελάχιστο χρόνο η κυβέρνηση απέσυρε το βιβλίο. Αυτή η πρακτική της δαιμονοποίησης απόψεων οι οποίες δεν μας αρέσουν χρησιμοποιείται από τους ακραίους ως μέθοδος φίμωσης όσων έχουν αντίθετη άποψη και δυστυχώς έχουν σύμμαχο την κυβέρνηση.
Τα γεγονότα που οδήγησαν στην απόσυρση του βιβλίου δεν είναι άσχετα με τις πολιτικές σκοπιμότητες και την ακροδεξιά στροφή του Προέδρου ο οποίος αποβλέπει στις ψήφους του ΕΛΑΜ. Η άνοδος της ακροδεξιάς, η συρρίκνωση των κομμάτων του κέντρου που τον στήριξαν να εκλεγεί στις προηγούμενες εκλογές και η αμφίβολη δεξαμενή ψήφων του ΔΗΣΥ κάνουν τον Πρόεδρο να αποταθεί σε άλλες κατευθύνσεις για αναζήτηση στήριξης και στρέφεται προς την ακροδεξιά. Οι πολιτικές της θέσεις, κάθε μορφής ρατσισμός και ανθρώπινα δικαιώματα, φαίνεται ότι είναι για αυτόν ήσσονος σημασίας προκειμένου να αναρριχηθεί ξανά στην εξουσία. Έτσι δεν διατάζει να σημαδέψει τη διακυβέρνησή του με την άσκηση κρατικής λογοκρισίας.
Κεντρική φωτογραφία: © Δημήτρης Λούτσιος.
