Στο πολιτιστικό τοπίο της Κύπρου, υπάρχει μία και διακαής επιθυμία των καλλιτεχνών και εν τέλει εργαζόμενων του πεδίου… το καθεστώς του καλλιτέχνη. Αυτό το καθεστώς που εάν καταφέρουμε, ως χώρα, να εφαρμόσουμε θα λύσει πολλά προβλήματα της Πολιτείας αλλά και των ίδιων των καλλιτεχνών. Αυτό, όμως, δεν πολύ συμφέρει ή μάλλον δεν έχουμε καταλάβει τους λόγους που θα λύσει πολλούς «κόμπους» και «λαβύρινθους», οι οποίοι έχουν δημιουργηθεί με το πέρας των χρόνων.

Τον τελευταίο χρόνο, όμως, πρέπει να πούμε ότι, οι διεργασίες έχουν ενταθεί και το υφυπουργείο παρουσίασε ένα νομοσχέδιο ενώπιον των καλλιτεχνών. Ωστόσο, αυτό το νομοσχέδιο με τίτλο «Ο περί της Θέσπισης Μητρώου Καλλιτεχνών και Καλλιτεχνικής Χορηγίας Νόμος του 2025», είναι μάλλον αυτό που λέει: Μητρώο Καλλιτεχνών και Καλλιτεχνική Χορηγία. Σε κάθε περίπτωση, την Παρασκευή 3 Ιανουαρίου 2025, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε το νομοσχέδιο και το επόμενο βήμα είναι η Βουλή. Εύκολο έτσι; Δεν νομίζω… κατά τη διαδικτυακή αλλά και τις, διά ζώσης, διαβουλεύσεις φάνηκε ότι οι καλλιτέχνες ανησυχούν. Δεν πιστεύουν ότι αυτό θα δώσει την όποια επαγγελματική κατοχύρωση που χρειάζονται, ενώ μάλλον θα πρέπει να βρουν τρόπους να πληρώνουν το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και το Ταμείο Ασφάλισης Υγείας για να παίρνουν την καλλιτεχνική χορηγία, η οποία ανέρχεται στο 30% των καταβληθεισών εισφορών της προηγούμενης χρονιάς. Επιπλέον, φαίνεται ότι το μεγάλο βάρος της ευθύνης του τι εστί καλλιτέχνης θα πέσει στους διάφορους συνδέσμους και συλλογικότητες ή τουλάχιστον αυτό διαφαίνεται από τον τρόπο καταγραφής του μητρώου, όπως είχε παρουσιαστεί στα μέσα Απριλίου 2024. Σημαντικό να πούμε ότι οι περισσότεροι συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται λόγω της θέλησης των καλλιτεχνών και αυτό είναι ίσως ένα εθελοντικό και ακτιβιστικό έργο, ώστε να διεκδικούν τα όσα θεωρούν απαραίτητα για τον κλάδο. Ένα έργο που μετρά 15 και πλέον χρόνια και φαίνεται πως θα συζητείται για ακόμη περισσότερα, αφού τον παρόν νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε μοιάζει, σε αρκετούς, με μέσο ελέγχου των καλλιτεχνών.

Σε ό,τι αφορά το επόμενο βήμα μετά την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου, πάντως, και το «μπαλάκι» που κρατάνε πια στα χέρια τους οι βουλευτές μας, η δήλωση του βουλευτή Χαράλαμπου Θεοπέμπτου σε εκπομπή του ΡΙΚ, τον Απρίλη, θα μπορούσε να πει κανείς πως είναι και ένας προάγγελος ή μια ανήσυχη φωνή που ενώθηκε με αυτήν των καλλιτεχνών. Ο κ. Θεοπέμπτου, λοιπόν, τότε, ανέφερε ότι αν το κείμενο πάει στη Βουλή ως έχει, δεν θα περάσει. Περιμένουμε… να ακούσουμε την άποψη των βουλευτών.

Να σημειώσουμε δε, πως εκκρεμεί και η πρόταση των Ε.ΚΑ.ΤΕ, Συνδέσμου Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης - φυτώριο και Συνδέσμου Χαρακτών Κύπρου, που αφορά την ίδρυση ενός δημόσιου φορέα Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών του οποίου οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι θα είναι σε άμεση επικοινωνία με τους αρμόδιους λειτουργούς και την εκτελεστική εξουσία [Πρόταση νομοσχεδίου περί δημιουργίας Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών προδημοσιεύτηκε το 2020]. Κρίσιμο είναι επίσης και το θέμα που προκύπτει για καλλιτέχνες που βρίσκονται πολύ κοντά σε ηλικία συνταξιοδότησης.

Και για να μην λέτε πως οι καλλιτέχνες παρέδωσαν προτάσεις τα προηγούμενα χρόνια, το Γραφείο Επιτρόπου Νομοθεσίας μελέτησε και αυτό και συγκεκριμένα, στη μελέτη του, κάνει αναφορά σε συστήματα κοινωνικής ασφάλισης 11 χωρών. Έτσι, καταλήξαμε στο μητρώο και στην καλλιτεχνική χορηγία. Ως καταληκτικό σχόλιο, επιλέγω, αφού είναι και νέα χρονιά, να εκφράσω την ελπίδα αυτό το νομοσχέδιο να είναι η αρχή για περισσότερες αλλαγές… για ένα καθεστώς που θα λύνει τις αλυσίδες και θα προωθεί τον πολιτισμό και την καλλιτεχνική έκφραση του τόπου μας.