Στην 175η παραγωγή της, η ΕΘΑΛ παρουσιάζει το θεατρικό έργο «Meatball» του Δημήτρη Φούτσια σε σκηνοθεσία Μαρίνας Βρόντη. Μια βίγκαν κωμωδία που βραβεύτηκε στο πλαίσιο του Εργαστηρίου Νέων Θεατρικών Συγγραφέων (ΕΝΘΕΣΥ) στην Ελλάδα κατά την πρώτη παρουσίασή του στο «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης», τον Ιούλιο του 2019. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2023, το έργο ανεβαίνει στην Κύπρο, θέτοντας τα δικά του ερωτήματα για τα όρια, την ιδέα του «ορθού» και τη συναίσθηση μιας άλλης ζωής. Η σκηνοθέτιδα της παράστασης Μαρίνα Βρόντη επιχειρεί να εξηγήσει τα πολλά νοήματα του έργου, τα οποία προσεγγίζουν την υπερβολή μέσα από κωμικά στοιχεία.

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση «MEATBALL» που ανεβαίνει στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ, στη Λεμεσό, 2023.

​Πες μας λίγα λόγια για το έργο.

«Πρόκειται για μια κωμωδία που έχει γράψει ο Δημήτρης Φούτσιας, τοποθετημένη, για μένα, κάπου στο μέλλον αλλά όχι στο μακρινό μέλλον. Εκεί, λοιπόν, σε αυτήν τη μελλοντική δομή της κοινωνίας, απαγορεύεται η κατανάλωση κρέατος. Συνέπεια της συγκεκριμένης πράξης, φυσικά, αποτελεί η σύλληψη διότι μέσα από μια μελέτη που εκπονήθηκε, διαφάνηκε πως τα ζώα έχουν δική τους βούληση και ενσυναίσθηση, πράγμα που σημαίνει πως νιώθουν και ξέρουν ότι θα τα σκοτώσεις και θα τα καταναλώσεις. Προς το τέλος του έργου θα δούμε τα ζώα να τους επιτίθενται κιόλας επειδή έχουν καταναλώσει κρέας».

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση «MEATBALL» που ανεβαίνει στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ, στη Λεμεσό, 2023.

Πώς λαμβάνει χώρα αυτό;
«Το έργο προσεγγίζει το θέμα μέσα από δύο ζευγάρια τα οποία συναντιούνται σε ένα σπίτι για να δειπνήσουν και εκεί που τρώνε… ξαφνικά ανακαλύπτουν, ριγμένο στο πάτωμα, έναν κεφτέ από κρέας, ο οποίος μάλιστα είναι και δαγκωμένος. Στο σπίτι όμως βρίσκονται μόνο αυτά τα τέσσερα άτομα… και εκεί αρχίζει μία 'παράκρουση' και ένα κύμα φόβου περιλούζει τα πρόσωπά τους αφού ενδέχεται να καταλήξουν στη φυλακή. Το ένα ζευγάρι εμφανίζεται να προσπαθεί να προσαρμοστεί ακόμη και το άλλο έχει υιοθετήσει πλήρως το νέο πλαίσιο ζωής. Έτσι, βλέπουμε το δεύτερο ζευγάρι να κάνει το πρώτο να νιώθει σκουπίδι επειδή μπορεί να τρώει βούτυρο ή αβγά. 'Είναι δυνατόν, δεν ντρέπονται;' αναρωτιέται το άλλο ζευγάρι μέχρι που εμφανίζεται ο κεφτές. Εκτός από τον κεφτέ όμως θα τους δούμε να τρώνε και σοκολάτες, διότι ένα άλλο μεγάλο θέμα είναι το κακάο».

​

Τι παρουσιάζεται στο έργο που ξεφεύγει από τα συνηθισμένα;

«Από την ωμή του οπτική αγγίζει μια πραγματικότητα, στην οποία τα πάντα που ξέρουμε ανατρέπονται... οι 'όροι' του βιγκανισμού μέσα από την κωμική οπτική μεταφέρονται ως νομοθετικό πλαίσιο μιας μελλοντικής κοινωνίας, το οποίο απαγορεύει ακόμα και μια μπουκιά κεφτέ από κρέας. Επιπλέον, υπάρχει δικαστήριο το οποίο, για παράδειγμα, αποφασίζει πως ο σκύλος θα σε βγάλει βόλτα για τη φυσική σου ανάγκη είτε το κατοικίδιο εμφανίζεται να έχει το δικαίωμα να επιλέξει εάν θέλει να είναι κατοικίδιο ή όχι. Όλα αυτά φαντάζουν κάπως εξωπραγματικά στοιχεία για εμάς. Το έργο όμως, πιστεύω, συγκεντρώνει και στοιχεία που μπορούμε να παρατηρήσουμε ήδη στη ζωή μας. Π.χ. θα δούμε βίγκαν προϊόντα σε σουπερμάρκετ που δεν αναγράφονται στις ετικέτες τους ότι περιέχουν φοινικέλαιο διότι υπάρχουν ζώα που αποτελούν είδη προς εξαφάνιση λόγω της μαζικής κατανάλωσης ή της κατανάλωσης του περιβάλλοντός τους, π.χ. η αποψίλωση του φοίνικα απειλεί τους ουρακοτάγκους».

Ποια η προσέγγισή σου ως σκηνοθέτιδα;

«Αυτό που με αφορά ως σκηνοθέτιδα και άτομο είναι να αναδειχθεί η ακραία τροπή που παίρνει, μερικές φορές, η πολιτική ορθότητα, όπου χάνεται αυτό που ονομάζουμε 'μέτρο'. Κάτι που και ο συγγραφέας του έργου, ο Δημήτρης Φούτσιας, επιχειρεί. Ο ίδιος, μέσα από τη γραφή του, πλησιάζει το άκρο για να δείξει αυτήν την υπερβολή των καταστάσεων που προκύπτουν. Συμβαίνουν διάφορα ευτράπελα, τα οποία αποτελούν έναν τρόπο για να διακωμωδήσουμε κάποιες καταστάσεις, όπως τον βιγκανισμό, και παράλληλα είναι μια μέθοδος για να σχολιάσουμε τους ανθρώπους που καταναλώνουν κρέας χωρίς μέτρο. Τα 'δάχτυλο' δείχνει και τις δύο πλευρές υπερβολής. Είναι ένας συνδυασμός λοιπόν όσον αφορά την προσέγγιση, υπάρχει το στοιχείο της κωμωδίας με τις αστείες σκηνές, αλλά δεν είναι αφρός… έχουν σκέψη και ένα μήνυμα πιο βαθύ. Το σκηνικό επίσης ακολουθεί το έντονο στυλιζαρισμένο πλαίσιο της ζωής των πρωταγωνιστών πριν από την εμφάνιση του κεφτέ και κατά τη διάρκεια οι θεατές θα το βλέπουν να αλλάζει και να μεταμορφώνεται μαζί με τους ήρωες, οι οποίοι εξελίσσονται σιγά-σιγά και οι ίδιοι σε ζώα. Γενικά, είναι ένα σκηνοθετικό όραμα το οποίο βοήθησαν να επιτευχθεί όλοι οι υπέροχοι συντελεστές του».

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση «MEATBALL» που ανεβαίνει στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ, στη Λεμεσό, 2023.

Αναφέρθηκες σε ένα πιο βαθύ νόημα. Ποιο είναι αυτό;

«Τα μηνύματα πέραν του βιγκανισμού, θα έλεγα, αφορούν γενικότερα την εξέλιξη της πορείας του ανθρώπου ως κοινωνικού όντος. Δηλαδή, αγγίζει την έννοια της επιβολής, της λογοκρισίας ή ακόμα και της εισαγωγής νέων όρων από το πουθενά που ορίζουν συνθήκες, καταστάσεις και άλλα θέματα, χωρίς κάποιο μεταβατικό στάδιο. Όλοι θέλουμε να βελτιωθούμε ως άνθρωποι και παράλληλα να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής του πλανήτη. Υπάρχουν πράγματα όμως που δεν γνωρίζαμε και χρειάζεται να γίνουν με ομαλό τρόπο η γνωριμία και η ένταξή τους στη ζωή μας. Για παράδειγμα, από τη δεκαετία του '80 έχουν γίνει άλματα και οι άνθρωποι εκείνης της γενιάς βρέθηκαν αρκετές φορές αντιμέτωποι με 'κακά σπυριά' που συνήθιζαν να κάνουν ή να υπάρχουν στην καθημερινότητά τους. Και αυτό δεν το αναφέρω ως αρνητικό, έχουμε εξελιχθεί, και αυτό είναι καλό. Το αναφέρω επειδή θεωρώ πως χρειάζεται να δείξεις ή ακόμα και να διδάξεις το άτομο πώς να αλλάξει τη ζωή του πριν τον 'χτυπήσεις' για τις πράξεις του σε μια εποχή που ήταν πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Φυσικά, δεν μιλάμε για πράξεις βίας, βιασμού, πολέμου ή όποια άλλη παρόμοιου είδους ενέργεια. Χρειάζεται το μέτρο στη ζωή και στις πράξεις μας και στις αναφορές μας για ακύρωσή τους. Υπήρχαν αυτές οι εποχές και πρέπει να τις γνωρίζουμε και να τις αναγνωρίζουμε για να μάθουμε κιόλας. Για παράδειγμα, δεν γίνεται να αφαιρείται λέξη από το κομμάτι «Ο Άδωνις» διότι θεωρούμε ότι γίνεται body shaming. Εξαλείφουμε μια ολόκληρη εποχή η οποία χαρακτηρίζει τις ιδέες της τότε πραγματικότητας. Αυτό ακουμπά και το έργο, την 'υστερία' που δείχνουμε να θέλουμε να αλλάξουν όλα τα δεδομένα συγχρόνως και αμέσως, αυτή τη στιγμή που μιλάμε. Και ό,τι υπήρξες πιο πριν ή ό,τι έφερε μια άλλη εποχή να πρέπει να τα τσαλαπατήσουμε. Προσωπικά, πιστεύω πως ό,τι χρήζει αλλαγής πρέπει να γίνεται αφότου αποδεχτούμε πως το ζήσαμε, ακόμα και τα πιο σκοτεινά σημεία. Δεν γίνεται να κάνουμε πως δεν υπάρχουν. Οι ψυχοθεραπευτικές οδοί ανατρέχουν στις πράξεις του παρελθόντος».

Τελικά μιλάει για τα δικαιώματα των ζώων;

«Δεν είναι μια παράσταση που θέλει να 'ακυρώσει' τα ζώα… και ο άνθρωπος είναι ζώο, και φυσικά τα δικαιώματά τους χρειάζεται να διασφαλιστούν. Αφορά και εκείνους που φωνάζουν και γίνονται βίαιοι για την κατανάλωση ζωικών τροφών, όπως το αβγό ή το μέλι… αλλά και εκείνους που, για παράδειγμα, κρατάνε δεμένο ένα σκυλάκι στην ανοιχτή καρότσα του διπλοκάμπινου και πηγαίνουν βόλτα στον παραλιακό. Με απλά λόγια, δεν μπορείς να πας στη μητέρα μου να τη βρίζεις και να της φωνάζεις επειδή τρώει σούβλα την Κυριακή. Χρειάζεται μέτρο και μια αναφορά για να φτάσει το μεταβατικό στάδιο. Δηλαδή, πρέπει να της εξηγήσεις ολόκληρη τη φιλοσοφία και τους λόγους, διότι διαφορετικά δεν θα μπορέσει να καταλάβει γιατί αντιδρά κάποιος. Ακόμα όμως και σε εκείνον που σέρνει το σκυλάκι δεμένο πρέπει να του εξηγήσουμε για να καταλάβει πως το ζώο είναι ένα πλάσμα, μια ζωή, που χρειάζεται τον σεβασμό μας. Είναι θέμα παιδείας και όλα είναι πολιτισμός. Δεν γίνεται αλλιώς. Δεν μπορείς να τον εξευτελίζεις και να τον ονομάζεις δολοφόνο.

Σκηνή από τη θεατρική παράσταση «MEATBALL» που ανεβαίνει στον Τεχνοχώρο ΕΘΑΛ, στη Λεμεσό, 2023.

​Πολλές οι προκλήσεις... ποια θεωρείς πως είναι η δική σου;

«Η μεγαλύτερη πρόσκληση για μένα στο έργο είναι να μπορέσουν να μεταφερθούν στο κοινό η στιγμή και η ένταση της φράσης 'τρώμε ο ένας τον άλλον'. Λέμε για όσα καταναλώνουμε, ναι, αλλά ξεχνάμε πώς συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλον, που αγγίζει πολλές φορές τα όρια της ανθρωποφαγίας. Κάποια στιγμή ήθελα να γυρίσουμε έναν καθρέφτη και να μας κοιτάξουμε όπως ακριβώς είμαστε. Ήταν μια στιγμή που ήθελα να ψάξει ο καθένας μας μέσα του… να βρει αυτόν τον εαυτόν και παράλληλα να θυμηθεί πόσες φορές τον δάγκωσε ένας άλλος άνθρωπος και πώς ένιωσε. Να το κατανοήσουν και να το ελευθερώσουν. Αυτά είναι στοιχεία του έργου που θα τα δει ο θεατής, το οποίο κάνει μια ανατροπή προς τη συνειδητοποίηση, πέρα από τους κανόνες, προς τον ίδιο τον άνθρωπο. Άραγε πόσες φορές μας έκαναν να νιώσουμε άσχημα και γιατί αυτοί οι άνθρωποι μας επιτίθονταν».