Περί τα χίλια εκθέματα άρπαξαν αρχαιοκάπηλοι τα ξημερώματα της 16ης Αυγούστου από το αρχαιολογικό μουσείο της πόλης Μαλάουι, 300 χιλιόμετρα νότια του Καΐρου.

Εν μέσω του χάους που επικρατεί στην Αίγυπτο αυτό το διάστημα, η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας δέχτηκε τεράστιο πλήγμα, όταν αρχαιοκάπηλοι λεηλάτησαν το 50χρονο μουσείο, στις προθήκες του οποίου φιλοξενούνταν τα ευρήματα ανασκαφών σε γειτονικούς αρχαιολογικούς χώρους.

Ανεκτίμητος πλούτος

«Το μουσείο περιελάμβανε αναντικατάστατα αντικείμενα, πολλά από τα οποία δεν προλάβαμε να ερευνήσουμε σε βάθος», ανέφερε στο National Geographic ο αιγυπτιολόγος Σαλίμα Ικράμ, καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Καΐρου.

«Η λεηλασία δημιουργεί τεράστια κενά στην κατανόησή μας της αρχαίας Αιγύπτου, των θρησκευτικών και νεκρικών τελετών».

Περί τα χίλια αντικείμενα φαίνεται πως απέσπασαν οι αρχαιοκάπηλοι από το μουσείο, το οποίο στεγάζεται σε ένα μικρό διώροφο κτήριο.

Οι προθήκες του μουσείου περιείχαν μια ευρεία γκάμα εκθεμάτων, από μούμιες και αναθηματικά αγάλματα μέχρι πάπυρους, θρησκευτικά αντικείμενα, φέρετρα, περιδέραια, νεκρικές μάσκες και πολλά άλλα, τα οποία ήταν διατηρημένα σε πολύ καλή κατάσταση για περισσότερο από 2.000 χρόνια.

Τα γεγονότα

Σύμφωνα με τα τοπικά ΜΜΕ και ένα σχετικό ρεπορτάζ του National Geographic, άγνωστοι μπήκαν στο μουσείο καθώς υποστηρικτές του Μοχάμεντ Μόρσι πραγματοποιούσαν ειρηνική διαμαρτυρία στον κήπο του μουσείου.

Εκτιμάται πως από τα 1.089 εκθέματα, τα 1.050 κλάπηκαν ενώ γλύτωσαν μόνο αντικείμενα τα οποία ήταν μεγάλα για να μεταφερθούν.

Στο μεταξύ, πληροφορίες αναφέρουν πως τοπικές συμμορίες μπήκαν στο μουσείο αμέσως μετά τη λεηλασία και έσπασαν ό,τι απέμεινε. Πρόκειται για την πιο πρόσφατη από μια σειρά επιθέσεων στον αρχαιολογικό πλούτο της Αιγύπτου, από την έναρξη της επανάστασης, το 2011.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων στην πλατεία Ταχρίρ, αρχαιοκάπηλοι απέσπασαν περίπου 50 εκθέματα από το διάσημο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αιγύπτου, πολλά από τα οποία δεν έχουν ανακτηθεί.

Ωστόσο έκτοτε, τόσο αυτό το Μουσείο όσο και οι Πυραμίδες, φρουρούνται επαρκώς.

Αντίθετα, ο αναβρασμός που επικρατεί στη χώρα οδήγησε στην ελάχιστη ή και ανύπαρκτη φύλαξη μικρότερων αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, με αποτέλεσμα να εκτίθενται στον υπαρκτό κίνδυνο της λεηλασίας.

Η αδρανής ΟΥΝΕΣΚΟ

Η επίθεση, στο πλαίσιο της οποίας οι αρχαιοκάπηλοι πυροβόλησαν και σκότωσαν ένα υπάλληλο του μουσείου, έλαβε χώρα τα ξημερώματα της 16ης Αυγούστου.

Τρεις μέρες αργότερα, η γενική διευθύντρια της ΟΥΝΕΣΚΟ, Ιρίνα Μπόκοβα, εξέφρασε την ανησυχία της για την πολιτιστική κληρονομιά της Αιγύπτου, τόσο εξαιτίας των λεηλασιών στο μουσείο, όσο και της καταστροφής θρησκευτικών μνημείων, εκκλησιών και τζαμιών στη χώρα.

«Καταδικάζω τις επιθέσεις [...] οι οποίες αποτελούν ανεπανόρθωτη ζημιά στην ιστορία και την ταυτότητα του αιγυπτιακού λαού», δήλωσε σε ανακοίνωσή της.

Ωστόσο για μία ακόμη φορά η ΟΥΝΕΣΚΟ παραμένει ουσιαστικά άπρακτη και αρκείται σε μια ανακοίνωση. Δεν είναι, δε, αναίτιες οι κατηγορίες προς τον διεθνή οργανισμό σχετικά με την ανύπαρκτη προληπτική δράση που θα μπορούσε να λάβει.

Τα κοινωνικά δίκτυα

Αντίθετα, αιγυπτιολόγοι σε όλο τον κόσμο έλαβαν άμεσα δράση, συντάσσοντας ένα κατάλογο στον οποίο περιλαμβάνονται φωτογραφίες και πληροφορίες σχετικά με τα αντικείμενα που άρπαξαν οι αρχαιοκάπηλοι.

Μ’ αυτό τον τρόπο καλούν τους έμπορους έργων τέχνης και τους συλλέκτες να αναγνωρίσουν και να μην αποδεχτούν αντικείμενα που μπορεί να τους προσφερθούν.

Η δράση των αιγυπτιολόγων ξεδιπλώνεται στο facebook και στη σελίδα της «ομάδας εργασίας για την πολιτιστική κληρονομιά της Αιγύπτου» (Egypt’s Heritage Task Force). Εκεί αναρτώνται φωτογραφίες των κλεμμένων αντικειμένων, του λεηλατημένου μουσείου και άλλων αρχαιολογικών χώρων που δέχτηκαν επίθεση.

Υπάρχει, επίσης, συνεχής ενημέρωση σχετικά με το θέμα. Αναφέρεται, έτσι, πως μέχρι την Κυριακή 25 Αυγούστου, εντοπίστηκαν και επιστράφηκαν στο μουσείο του Μαλάουι 90 αντικείμενα.

Ο κατάλογος με τα κλαπέντα στάληκε και στην ΟΥΝΕΣΚΟ η οποία τον ανάρτησε στην ιστοσελίδα της, εδώ (ο κατάλογος είναι στην αραβική γλώσσα και ετοιμάζεται η μετάφραση στην αγγλική)

UPDATE

Περίπου 110 αρχαία αντικείμενα επιστράφηκαν, σύμφωνα με την ειδησεογραφική ιστοσελίδα AllAfrica.com.

Κάτοικοι της περιοχής ανταποκρίθηκαν στην έκκληση του Υπουργείου Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου -με την υπόσχεση ότι δεν θα υπάρξουν νομικές συνέπειες για όσους επιστρέψουν τα κλοπιμαία-- και παρέδωσαν μέρος από τα περίπου 1.050 αρχαία έργα που αφαιρέθηκαν από το αιγυπτιακό μουσείο.

Ο υπουργός Αρχαιοτήτων Μοχάμεντ Ιμπραήμ πληροφόρησε ότι το υπουργείο έχει επανακτήσει, μεταξύ άλλων, 25 χρυσά νομίσματα, και ότι έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα ώστε το Μουσείο να μπορέσει να επαναλειτουργήσει τουλάχιστον τμηματικά.

Επίσης, σύμφωνα με την ιστοσελίδα, ο κ. Ιμπραήμ δήλωσε ότι έχουν ήδη πραγματοποιηθεί οι απαιτούμενες προετοιμασίες και πως τα μεγάλα αντικείμενα ήδη εκτίθενται.

ΠΗΓΕΣ: National Geographic /Egypt's Heritage Task Force / ΑΜΠΕ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Roger Anis, El Shorouk/AP

ΠΑΡΑΘΥΡΟ | ΠΟΛΙΤΗΣ