Στο πλαίσιο του αφιερώματος «ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ: 90 χρόνια σε 12 μέρες» με αφορμή την ανακήρυξη του 2014 ως Έτος Μόντη, η βραβευμένη με Κρατικό Βραβείο Ποίησης Ευφροσύνη Μαντά Λαζάρου επιλέγει να παρουσιάσει ένα το ποίημα «Λεπτομέρεια απ' το γράμμα στη μητέρα» και εξηγεί το γιατί.
«Διάβασα πρώτη φορά Μόντη στις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου. Αναζητώντας βιβλία που μου φαίνονταν ενδιαφέροντα στη Βιβλιοθήκη της Φανερωμένης με είχε αρπάξει αμέσως με τον τίτλο του: «Κλειστές πόρτες». Έτσι βρέθηκε στα χέρια μου το βιβλίο αυτό. Σήμερα ξέρω πως πέραν του τίτλου και το περιεχόμενο αλλά και ο τρόπος γραφής του, ο ρυθμός του, οι λέξεις του, οι σιωπές του κι ό,τι άλλο συνιστά αυτό που λέμε λογοτεχνία με συγκίνησαν τότε, επειδή για μένα ονόμαζαν για πρώτη φορά μια ατμόσφαιρα κι ένα διάχυτο συναίσθημα του τόπου και του κόσμου μας, που η παιδική μου ύπαρξη απορροφούσε καθ’ όλη τη δεκαετία του '60 αλλά μέσα μου παρέμενε στη σκιά, χωρίς όνομα.
Σήμερα από το Παράθυρο του «Πολίτη» για τους σκοπούς του αφιερώματος επιλέγω το Λεπτομέρεια απ΄ το γράμμα στη μητέρα, Γράμμα στη μητέρα κι άλλοι στίχοι 1965, θέλοντας να δείξω ότι λειτουργεί ως τέχνη, ελεύθερο από τις ιστορικές συνθήκες, ελεύθερο από τα δεσμά του λογοτεχνικού και του συγγραφικού χρόνου. Αλλά και από την ηλικία του αναγνώστη που επιτρέπει την πρόσληψη του ποιήματος από μια οπτική μιας πανανθρώπινης μοίρας και υπαρξιακής αγωνίας.
Είναι μια δική μου ανάγκη βέβαια να επιβεβαιώνω πως εδώ υπάρχει ποίηση εκεί που θα μπορούσα να υποπτευθώ πως η συγκίνηση μου από το έργο ενέχει έναν προσωπικό κίνδυνο εξαπάτησης: μια ατμόσφαιρα και εποχή βιωμένη σε μικρή ηλικία. Προς θεού· είναι κάτι σαν πείραγμα που μου κάνω, αυτός ο έλεγχος, εξ ου και πήρα ενδεικτικά το απόσπασμα αυτό ενώ θα μπορούσα να επιλέξω και πολλά άλλα»
Λεπτομέρεια απ’ το γράμμα στη μητέρα
Χαρταετοί είμαστε,
Χαρταετοί πιασμένοι στα ηλεκτρικά σύρματα.
Μ’ εκείνους τους κομμένους σπάγγους,
μ’ εκείνα τα ξεσχισμένα χαρτιά,
μ’ εκείνη την εγκατάλειψη στον άνεμο,
μ’ εκείνη την εγκατάλειψη στον εμπαιγμό
μ’ εκείνη την εγκατάλειψη στο τέλος.
