Έκθεση με τίτλο «Rambling Forms» παρουσιάζεται στα Μουσεία του Παγκυπρίου Γυμνασίου από τις 18 Mαΐου μέχρι τις 30 Ιουνίου 2015.

Στην έκθεση συμμετέχουν φοιτήτριες του Πανεπιστημίου Frederick από το μεταπτυχιακό πρόγραμμα MA Καλές Τέχνες: Σύγχρονες Εικαστικές Προσεγγίσεις.

Πρόκειται για τις Έμιλυ Αβρααμίδου, Ρεβέκκα Γεωργίου, Μαρία Γρηγορίου, Βικτώρια Λεωνίδου, Κατερίνα Νεοφυτίδου, Μισέλ Παντελή, Ιωάννα Χειμώνα και Άννα Μαρία Χαραλάμπους. Τα έργα δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του μαθήματος «Χώρος και Εκθεσιακές Πρακτικές» υπό την καθοδήγηση των καθηγητών/τριων Χουρίκ Τοροσιάν, Βίκυς Περικλέους και Παναγιώτη Μιχαήλ.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ©ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ | ΠΑΡΑΘΥΡΟ | ΠΟΛΙΤΗΣ

ΚΕΙΜΕΝΑ Δρ ΣΑΒΒΑΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ*

«Συλλογή σε Μουσείο»

Εγκατάσταση: Α4 μεγέθους ριζόχαρτο, βιβλιάρια

Ρεβέκκα Γεωργίου

«Τα μουσεία, ως παράγωγα πολιτισμού, αγκαλιάζουν και διαφυλάσσουν την πολιτιστική κληρονομιά μιας κοινωνίας και αποτελούν παρακαταθήκη για το μέλλον και την εξέλιξη της. Βάση του σύγχρονου ορισμού τους τα μουσεία ικανοποιούν μια ιδιαίτερη ανθρώπινη ανάγκη, τη δημιουργία ενός μόνιμου αρχείου για το πώς έζησαν οι άνθρωποι και τι πέτυχαν σ' έναν αλληλεξαρτώμενο κόσμο..» σημειώνει η καλλιτέχνης. «..Κάθε άνθρωπος κουβαλά μέσα του το δικό του 'μουσείο', ένα προσωπικό αρχείο βιωμάτων και μνημονικών αποθεμάτων. Η εικόνα, γίνεται μέσο έκφρασης της κοινωνικής πραγματικότητας, που προχωρά πέρα από το λόγο, επινοεί σύμβολα που μπορούν να περάσουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, έτσι ώστε ιδέες και συναισθήματα να μπορούν να μεταβιβαστούν άμεσα...»

Μια προσωπική συλλογή μέσα στο μουσείο του Παγκυπρίου Γυμνασίου επινοεί και προτείνει η Γεωργίου. Δανείζεται στιγμές και πρόσωπα της οικογένειας, όπως αυτά έχουν καταγραφεί σε φωτογραφικό χαρτί σε παρελθόντα χρόνο. Τα αντιγράφει με γραφίτη σε ριζόχαρτο κρατώντας από αυτά σημεία και περιοχές που την αγγίζουν. Μπορούμε να μιλήσουμε για πρακτική της ανασήκωσης. Μπορούμε να μιλήσουμε συνάμα για αναμόχλευση της μνήμης που εγγυάται αναμφίβολα στην Γεωργίου τη σύσταση σχεδιαστικών εικόνων: αυτές μοιάζουν παλιές αλλά εγγράφονται στον χρόνο ως καινούργιες. Ένα επάλληλο συνταίριασμα φύλλων ριζόχαρτου (σχεδίων) εξασφαλίζει στη δημιουργό ένα πιο σύνθετο και πιο εκφραστικό καρπό του εγχειρήματός της και στην ουσία μια πολυεπίπεδη αφήγηση. Η Γεωργίου επιλέγει υφιστάμενες βιτρίνες για να δείξει και να προστατέψει τις ευαίσθητες, αχνές διατυπώσεις της.

«Ανταλλαγή», 2015

Έργα Συλλογών Μουσείων:

1. Λευτέρης Οικονόμου: Άγιος Επίκτητος-Κερύνεια, 1974, λάδι σε ξύλο, 65.5x71εκ., δωρεά: Λευτέρη Οικονόμου

2. Λευτέρης Οικονόμου: Ποταμός Λιοπετρίου, 1979, λάδι σε καμβά, 104x74εκ., δωρεά: Λευτέρη Οικονόμου

Έργα Οικογενειακής Συλλογής της καλλιτέχνη:

1. Κκέρφιου - τα καφενεία του Κολοκάση-Λευκωσία

1956, λάδι σε ξύλο, 74.2x47.7εκ., ανήκει στη συλλογή της οικογένειας του καλλιτέχνη

2. Στέγες - Λευκωσία

1958, λάδι σε καμβά, 61.2επιχ53.6εκ., ανήκει στη συλλογή της οικογένειας του καλλιτέχνη

Άννα-Μαρία Χαραλάμπους

«Μνήμη/ ήχος», 2015

ηχητική εγκατάσταση

Άννα-Μαρία Χαραλάμπους

ΑΙΘΟΥΣΑ 7: ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ: 08 Mozart Sympony No. 41 In C, Jupiter, Κ 551, allegro Vivace, Symfonia of London: Antony Collins, Electrecord: Olga Stranescu: Primul disc, Foate Verde Lozioara, The Ace of Clubs:Johann Strauss II, kiinstlerleben, fruhlingsstummen, Clemens Krauss, The Vienna Philharmonic orchestra. Γραφομηχανή: Olympia, Monica de luxe, 1970, ηχογράφηση: επίσκεψη στο μουσείο

Επεξεργασία Ήχου: Nikitas Koet

Στο έργο «Ανταλλαγή» (2015), η Άννα-Μαρία Χαραλάμπους, εγγονή του ζωγράφου και εκπαιδευτικού Λευτέρη Οικονόμου, πραγματεύεται έννοιες γύρω αηό το δημόσιο και το ιδιωτικό. Η καλλιτέχνης προτείνει την ανταλλαγή έργων του αείμνηστου ζωγράφου από την οικογενειακή συλλογή με έργα που εκείνος δώρισε πριν χρόνια στο Μουσείο ως ένδειξη συνεισφοράς του στο εν λόγω Ίδρυμα. Αξίζει να διευκρινιστεί ότι ο ίδιος ο καλλιτέχνης διετέλεσε καθηγητής καλλιτεχνικών μαθημάτων στο Παγκύπριο Γυμνάσιο κατά τις ακόλουθες χρονικές περιόδους: 1955-56, 60-61, 77-78, 78-79, 79-82. Συνεπώς η Χαραλάμπους προχωρά στην ανταλλαγή των έργων του Λευτέρη Οικονόμου, Άγιος Επίκτητος, Κερύνεια (1974) και Ποταμός Λιοπετρίου (1979) της Συλλογής του Παγκυπρίου Γυμνασίου με τα έργα της συλλογής του καλλιτέχνης « Κκέρφιου » - τα καφενεία του Κολοκάση και Στέγες-Λευκωσία (1958). Μέσα από την πρόταση της, προσεγγίζει και πραγματεύεται ζητήματα μουσειακών πρακτικών και θέματα μηχανισμών συγκρότησης εκθεσιακών συλλογών. Το έργο 'Ανταλλαγή' στοχεύει σε μια ευρύτερη αντίληψη ενός εκθέματος λαμβάνοντας υπόψη την πρακτική της μετατόπισης, της εκθεσιακής παράθεσης και τέλος της ανάγνωσης του. Το θέμα ανα-προσαρμογής του έργου στο χώρο του Μουσείου και στην ευρύτερη περιοχή- με βάση ιστορικά, κοινωνικά και άλλα δεδομένα - όπως και το ζήτημα της ανταλλαξιμότητας ενός αντικειμένου τίθενται προς εξέταση επίσης. Η Χαραλάμπους κλείνει την πρόταση της με μια χειρονομία άκρως ποιητική. Στη βάση της μνημονικής επίκλησης, ανάγει τα προσωπικά γυαλιά του Οικονόμου σε εκθεσιακά ευρήματα.

Σε ένα δεύτερο έργο με τίτλο «Μνήμη/ ήχος» (2015), η Χαραλάμπους προτείνει μια νέα ανάγνωση των ίδιων των συλλογών. Εστιάζει το ενδιαφέρον της στην Αίθουσα 7: Σχολικός Εξοπλισμός. Η εμπειρία της στο χώρο αποτελεί αφορμή για μια ηχητική εγκατάσταση η οποία εκτείνεται και στο εξωτερικό του Μουσείου, μέχρι δηλαδή τον πλησιέστερο στο κτίριο δρόμο. Η εγκατάσταση πραγματεύεται την ιδέα διεύρυνσης της εμπειρίας του ήχου και της δυνατότητας αντίληψης του από άτομα εκτός από αυτά που βρίσκονται ή επισκέπτονται το εν λόγω Ίδρυμα. Η καλλιτέχνης παραθέτει τις ακόλουθες πληροφορίες για τα έργα της:

'ανταλλαγή', 2015

πίνακας:(ο) ζωγραφική παράσταση πάνω σε επίπεδη επιφάνεια (ξύλο, χαρτί, μουσαμά ή άλλο υλικό: αγοράζω/πουλώ/συλλέγω πίνακες

γυαλιά: (τα) οι διορθωτικοί φακοί για όσους έχουν οφθαλμικές παθήσεις που προσαρμόζονται σε ειδικό σκελετό με τον οποίο στερεώνονται μπροστά από τα μάτια: ~ήλιου/μυωπίας/πρεσβυωπίας H φοράω ~ // βάζω/βγάζω τα ~μου

'μνήμη/ήχος', 2015, ηχητική εγκατάσταση

μνήμη:(η) Ι(χωρ. γεν.πληθ.) η ικανότητα τού νου να συγκρατεί γεγονότα, παραστάσεις, προηγούμενες εμπειρίες κ.λπ. και να τα ανακαλεί με το κατάλληλο ερέθισμα

ήχος:(ο) οτιδήποτε γίνεται ή μπορεί να γίνει αντιληπτό με τη βοήθεια της ακοής: ανεπαίσθητος/δυνατός/ρυθμικός/υπόκωφος/πένθιμος/μελωδικός/ευχάριστος ~//ο ~τής φωνής/ τής θάλασσας/της καμπάνας //το φράγμα του ήχου

«Νίπτω τας χείρας μου», 2015

Φωτογραφία: 150 x 100εκ.

Μισέλ Παντελή

Οι εικόνες της Μισέλ Παντελή συνιστούν απόρροια εικαστικών χειρονομιών σε δημόσιο χώρο. Η καλλιτέχνης επιχειρεί την οπτικοποίηση - με διάθεση καθόλα ποιητική - εντυπώσεων και θέσεων γύρω από ζητήματα που άπτονται θεμάτων με κοινωνικοπολιτική χροιά. Η Παντελή, δια της εικαστικής παρέμβασής της, ανάγει τον αστικό χώρο και την αλήθεια που αυτός εμφορείται σε περιοχή διερεύνησης, συλλογισμού και εκφραστικής διατύπωσης. Θέτει συνεπώς τα ερωτήματα: «Είναι το σχολείο ένας απαρχαιωμένος κοινωνικός θεσμός; Είναι ο θεσμός αυτός απαραίτητος για την πρόοδο και καλλιέργεια του ατόμου; Σύμφωνα με την ίδια «η αυλή του σχολείου καθίσταται - με την εικαστική παρέμβαση - περιοχή εύγλωττων προτάσεων, σχολιασμών και διατυπώσεων κοινωνικοπολιτικών».

Subtopian Constellations, 2015

Χάρτης: 70x100 εκ., Μονοκάναλο βίντεο

Κατερίνα Νεοφυτίδου

Έχοντας ως σημείο αναφοράς το πηγάδι που βρίσκεται στους χώρους του Μουσείου, η Κατερίνα Νεοφυτίδου φέρνει στο φως τα αθέατα υπόγεια δίκτυα της πόλης. Αυτά που δεν εμπίπτουν και δεν συμβάλλουν στον «επίγειο» διαχωρισμό της Λευκωσίας, ανάμεσα σε Βορρά και Νότο. Στο έργο της χαρτογραφεί υπαρκτά και φαντασιακά σημεία/παραστάσεις, τα οποία προτείνει υπό μορφή ανοικτής αφήγησης. Στην ουσία, η Νεοφυτίδου επινοεί μια άλλη πόλη, αθέατη, αφανέρωτη αλλά προσβάσιμη. Μια πόλη που υπερβαίνει τα νοητά πλαίσια που εκ των πραγμάτων την ορίζουν. Μια πόλη που δοκιμάζει μιαν άκρατη υποστρωματική ευρύτητα, σχεδόν υπερβατική. Εδώ έγκειται και ο θελκτικός χαρακτήρας της εν λόγω πόλης. Στην υπό διερεύνηση αθέατη αλλά βατή καταλληλότητά της.

«Κάθε εκκλησία και κάθε τζαμί είναι υφασμένα/ενωμένα/μπλεγμένα στο υπόγειο αυτό δίκτυο, σαν αρχιτεκτονικά σιαμαία που παραμένουν προσκολλημένα το ένα στο άλλο, χωρίς το ένα να γίνεται ορατό από το άλλο. Υπάρχει κάτι πιο δυνατό, πιο σαγηνευτικό και πιο άμεσο από την ιστορία, την κουλτούρα και την πολιτική σύγκρουση» γράφει η καλλιτέχνης.

Σύμφωνα με την ίδια υπάρχει κάτι «που δεν είναι άλλο από τη σκοτεινή οντότητα του χώρου - αυτή που κυριαρχείται από υπόγειες δυνάμεις. Όταν ονειρευόμαστε εκεί, είμαστε σε αρμονία με το παράλογο του αχανούς βάθους».

Οι εικόνες της διαχέονται στην οθόνη ανάγοντας την προβολή σε έναν ιδιότυπο και καθόλα νέο διαλογικό εγχείρημα.

«Ασκήσεις Επί Χάρτου», 2015

Χαρτί 150 χ 350 εκ.

Έμιλυ Αβρααμίδου

Η Έμιλυ Αβρααμίδου επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην αρχιτεκτονική του μουσείου. Οι συλλογές βρίσκονται σε μία αναπαλαιωμένη πλιθαρένια οικία, ηχηρό δείγμα αρχιτεκτονικής του τόπου. Η αναγκαιότητα αναπαλαίωσης και μετατροπής της οικίας σε εκθεσιακό χώρο, οδήγησε αναπόφευκτα στην απόσβεση της πατίνας του χρόνου που διέκρινε το εσωτερικό της και συνάμα στην απόκρυψη - λόγω επικάλυψης - αρχιτεκτονικών στοιχείων τοπικού χαρακτήρα σε μεγάλος μέρος του οικοδομήματος. Η καλλιτέχνης εστιάζει την προσοχή της στις επιτοίχιες περιοχές του μουσειακού χώρου. Καλυμμένες με πέτρα, οι επιφάνειες εγγράφονται στο χώρο ως δείγματα ή εκφορές εντοπιότητας. Την αίσθηση του χρόνου και του τόπου, επιχειρεί να δώσει σε χαρτί η Αβρααμίδου. Ασκεί μια πρακτική της ανασήκωσης. Πασκίζει να εγγράψει στο χαρτί απομεινάρια, ίχνη και σημεία ανάγοντας την επιφάνεια σε μια περιοχή διάτρητη. Μικρά ανοίγματα - κεντρίσματα στην επιφάνεια - συντάσσουν μιαν αφήγηση γύρω από την έκβαση της αίσθησης και της εντύπωσης: γράφουν χωρίς να εικονίζουν την ιστορία μιας συγκίνησης.

Compositions, 2015

Λαμαρίνα, σίδηρο, σπρέι, βιβλιάριο, Διαστάσεις: μεταβλητές

Μαρία Γρηγορίου

Η Γρηγορίου γοητεύεται από τα εκθέματα του μουσείου. Αγνοεί συνειδητά εντούτοις τις θεματικές ταξινομήσεις ή τις χρονικές διατάξεις που τα διέπουν. Πρωτίστως διατηρεί ενδιαφέρον για την ιδιότητα τους να «ευφραίνουν» τόσο το μυαλό όσο και το βλέμμα. Αντιλαμβάνεται το μουσείο και το περιεχόμενο του ως μια «ανοικτή πηγή εικόνων και αντικειμένων», όπως διευκρινίζει, ως ένα συνονθύλευμα κοινωνικο-ιστορικών στοιχείων που χαρίζονται στην ίδια με κριτήριο την προσωπική ανάγκη, το ενδιαφέρον ή το γούστο της. Αφού παρατηρήσει τα εκθέματα που ιντριγκάρουν το μυαλό μα και τη σκέψη της, η καλλιτέχνης προχωρά σε σχεδιασμό τους, παραγκωνίζοντας κριτήρια ή αρχές αντιγραφής ή παραστατικής απόδοσης τους. Αυτό που η ίδια μεταφέρει στο χαρτί δεν είναι παρά αίσθηση και όχι απεικόνιση αντικειμένου. Μικρές μακέτες από μέταλλο, καθόλα αφαιρετικές, ακολουθούν τα σχέδια ενώ κατασκευές μεγάλης κλίμακας από το ίδιο υλικό ολοκληρώνουν το εγχείρημα της. Τα έργα καταλήγουν στον περίβολο για να εγκαινιάσουν μια νέα σχέση επισκέπτη με τον χώρο ενισχύοντας την θέση των Μουσείων της Μεγάλης Βρετανίας (Museums Association / ΜΑ) πως τα ίδια 'τα μουσεία δίνουν στους ανθρώπους τη δυνατότητα να ανακαλύπτουν τις συλλογές και να αντλούν έμπνευση, γνώση και ευχαρίστηση. Είναι ιδρύματα που συλλέγουν, προστατεύουν και κάνουν προσιτά αντικείμενα και δείγματα του φυσικού κόσμου, τα οποία φυλάσσουν προς όφελος της κοινωνίας.'

Sign, 2015

Ταμπέλα από αλουμίνιο, 35x20εκ.

Βικτώρια Λεωνίδου

Η Βικτώρια Λεωνίδου επαναφέρει στο έργο της θέματα πρακτικής και μηχανισμού ένταξης, «μόνωσης» και ανάδειξης εκθεμάτων, ικανών να υποδείξουν ή να παράξουν ιστορικές και συλλογικές αφηγήσεις. Το έργο της συνίσταται σε μια εννοιολογική χειρονομία: την τοποθέτηση μιας ταμπέλας, όμοιας με αυτές που βρίσκονται στον χώρο του μουσείου για να ορίζουν τις σημαντικές κτηριακές περιοχές, αίθουσες ή σημεία και το περιεχόμενο τους.

Στην ταμπέλα της Λεωνίδου επιγράφεται το ακόλουθο: 'Ποτέ Δεν Σου Υποσχέθηκα Περισσότερα'.

Σε μια πρώτη ανάγνωση, η κίνηση της θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δηλωτική της παρουσίας της στο χώρο: ως εγγραφή τού είναι της in situ. Επιχειρώντας μιαν άλλην ερμηνεία της επιγραφής, αυτή μπορούσε να σημαίνει αμφισβήτηση και υποψία για το ρόλο, το περιεχόμενο, την προσφορά ενός ιδρύματος ταγμένου να διαφυλάττει και να συντηρεί όπως και να προβάλλει εκθέματα. Η θεσμική δομή ενός μουσείου, σύμφωνα με την ίδια, είναι εκ των πραγμάτων ελλειπτική, γεγονός που αφήνει απλήρωτες προσδοκίες ή ανάγκες των επισκεπτών.

«634 μέρες», 2015

Εγκατάσταση: 634 χαρτιά, 14.8χ21 εκ.

Ιωάννα Χειμώνα

«Έχω στείλει τον εαυτό μου πίσω στο σχολείο... 634 μέρες στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Δεν μπορώ να θυμηθώ πολλά για να είμαι ειλικρινής. Έχω κάποιες θολές αναμνήσεις από τους συμμαθητές μου [...] Θυμάμαι την καλύτερη μου φίλη καθισμένη δίπλα μου [...] να ανταλλάσσουμε μηνύματα γραμμένα σε χαρτάκια».

Η Ιωάννα Χειμώνα επιχειρεί τον επανασχεδιασμό του εμβληματικού οικόσημου του Παγκυπρίου Γυμνασίου. Όντας μαθήτρια στο ιστορικό εκπαιδευτήριο, επιζητά μια νέα διατύπωση του φημισμένου logo, στη βάση του προσωπικού και ανεξίτηλου νεανικού βιώματος της. Με την τεχνική της χάραξης σε λινόλαιο, η Χειμώνα αναδιατυπώνει το οικόσημο. Στη συνέχεια επιδίδεται σε μια έμμονη και ακατάπαυστη εκτύπωση του εγχάρακτου μοτίβου σε 634 φύλλα χαρτιού, όσα και οι μέρες φοίτησης της στο εν λόγω ίδρυμα. Οι εκτυπώσεις διαχέονται στον χώρο, γίνονται μια απλωσιά. Το έργο συνιστά μνημονικό εγχείρημα: μια ανασύνταξη του ίχνους [ μοτίβου] που είναι πλέον ικανό να επιφέρει στην ίδια την δημιουργό οικειοποίηση του στη βάση πάντα του προσωπικού βιώματος της.

* Ο δρ Σάββας Χριστοδουλίδης είναι Assistant Professor στο Πανεπιστήμιο Frederick και εικαστικός.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ | ΠΟΛΙΤΗΣ