Γράφει η Μερόπη Μωυσέως

Εκ του αποτελέσματος, το νέο σχέδιο επιχορηγήσεων «Θυμέλη» θυμίζει την παροιμία «Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς» – Αντιμέτωπες με συλλογική αντίδραση και επιστολή στην επίτροπο Διοικήσεως οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες.

Κάτι λιγότερο από 1,283 εκατ. ευρώ θα δώσει ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου για τη θεατρική παραγωγή του 2016. Το εν λόγω ποσό κατανέμεται σε 20 θεατρικές ομάδες/πρόσωπα, για το σύνολο 57 παραγωγών, οι οποίες εξασφάλισαν επιχορήγηση από το πολυσυζητημένο και αμφιλεγόμενο σχέδιο επιχορηγήσεων «Θυμέλη», που εφαρμόζεται για πρώτη φορά.

Πρόκειται για το σχέδιο που καταργεί τα σχέδια Α΄, Β΄ και Γ΄, με τα οποία τα θεατρικά σχήματα χωρίζονταν σε κατηγορίες λαμβάνοντας μεγαλύτερη ή μικρότερη επιχορήγηση κάθε φορά και δημιουργώντας ανισότητες. Σύμφωνα με τον ΘΟΚ, «το σχέδιο ‘Θυμέλη’ αποτελεί το πρώτο, σταθερό βήμα στην κατεύθυνση της πιο ισότιμης αντιμετώπισης των σχημάτων, της συνεχούς αναβάθμισης της ποιότητας των προτάσεων και του εκσυγχρονισμού στην αντιμετώπιση του θέματος των επιχορηγήσεων τόσο από τους θεσμικούς όσο και τους ιδιωτικούς φορείς. Τα αποτελέσματα μαρτυρούν ότι έχει αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα μεταξύ των φορέων και αναπτύσσεται υγιής συναγωνισμός, με γνώμονα πάντα το καλό θέατρο.»

Κι όμως, τα αποτελέσματα του «Θυμέλη» μαρτυρούν ακριβώς το αντίθετο:

Περί τα 1,060 εκατ. ευρώ κατανέμονται σε 10 θεατρικές ομάδες, εκ των οποίων οι 5 [Σατιρικό Θέατρο, Θέατρο Ένα, ΕΘΑΛ, Θέατρο Διόνυσος και Θέατρο Σκάλα] μοιράζονται το ποσό των 957 χιλιάδων. Τη μεγάλη πίτα, δηλαδή. Σε αυτό το ποσό περιλαμβάνεται η επιχορήγηση ύψους τεσσάρων χιλιάδων ευρώ για έκαστη παραγωγή έργου κυπριακής θεατρικής γραφής [όχι όμως και το ποσό αμοιβής του/της συγγραφέα, που ανέρχεται στο ποσό των 1.200 ευρώ για έκαστο έργο].

Οι υπόλοιπες 10 ομάδες/πρόσωπα μοιράζονται το ποσό των 170 χιλιάδων ευρώ, χωρίς την επιπλέον επιχορήγηση ύψους τεσσάρων χιλιάδων ευρώ για έργο κυπριακής θεατρικής γραφής.

Επιπλέον, δέκα μικρές [αλλά παραγωγικές] ομάδες θεάτρου, θα έμεναν εκτός του σχεδίου «Θυμέλη» εάν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού δεν παραχωρούσαν στον ΘΟΚ το ποσό των 100 χιλιάδων ευρώ για την επιχορήγηση επιπλέον 17 παραγωγών για το 2016 [πρόκειται για τα θεατρικά σχήματα ΜΙΤΟΣ, Paravan Proactions, Persona, Fresh Target Theatre Ensemble, Αντίλογος, Παραπλεύρως Παραγωγές, Ομάδα Μάριου Μεττή, Κατ’ Οίκον, Ledra Music Soloists, Prima Lux]. Τι σημαίνει αυτό; Πως το 2016, το θεατρικό τοπίο στην Κύπρο θα ήταν σαφώς συρρικνωμένο, με παραγωγές μόνο από τα γνωστά, μεγάλα και ιστορικά θεατρικά σχήματα.

Θετικό πρόσημο για ΕΘΑΛ , Ανεμώνα και Διόνυσος

Η Εταιρεία Θεατρικής Ανάπτυξης Λεμεσού [ΕΘΑΛ] πέτυχε το μεγαλύτερο ποσό επιχορήγησης για επτά συνολικά παραγωγές της. Σε σχέση με πέρυσι, η ΕΘΑΛ επιχορηγείται από το σχέδιο «Θυμέλη» με το ποσό των 215 χιλιάδων ευρώ [3 παραγωγές από 45 χιλιάδες ευρώ και άλλες 4 από 20 χιλιάδες ευρώ] παρουσιάζοντας μεταξύ άλλων «Θεσμοφοριάζουσες», «Όσα είδε ο μπάτλερ», «Το Γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη και δύο έργα κυπριακής θεατρικής γραφής. Η ΕΘΑΛ είναι ένα από τα τρία θεατρικά σχήματα που βλέπουν το ποσό επιχορήγησής τους να αυξάνεται σε σχέση με πέρυσι, οπότε έλαβε 202 χιλιάδες ευρώ.

Το Θέατρο Ανεμώνα πρέπει να είναι, επίσης, πολύ ευχαριστημένο: τέσσερις παραγωγές του θεατρικού σχήματος [εκ των οποίων η μία με κυπριακό έργο] λαμβάνουν συνολικά 50 χιλιάδες ευρώ, σημειώνοντας αύξηση από πέρυσι κατά 5.500 ευρώ.

Το Θέατρο Διόνυσος λαμβάνει φέτος 122 χιλιάδες ευρώ για τέσσερις παραγωγές, εκ των οποίων η μία κυπριακή, με τίτλο Made in Cyprus.

Μείωση παρατηρείται στην επιχορήγηση του Σατιρικού Θεάτρου [196 χιλιάδες ευρώ σε σχέση με 211 χιλιάδες το 2015], του Θεάτρου Ένα [175 χιλιάδες σε σχέση με 195 το 2015], του Σκάλα [175 χιλιάδες σε σχέση με 199 το 2015].

Από τις «μικρότερες» ομάδες, η Fresh Target Theatre Ensemble του Πάρι Ερωτοκρίτου εξασφάλισε επιχορήγηση ύψους 40 χιλιάδων ευρώ για τέσσερις παραγωγές [10 χιλιάδες ευρώ έκαστη]. Το 2015 έλαβε μόλις 11 χιλιάδες ευρώ. Από τις τέσσερις παραγωγές, οι δύο ανεβαίνουν με κυπριακό έργο. Το ένα μάλιστα είναι το βραβευμένο με Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος βιβλίο του Αντώνη Γεωργίου «Ένα αλπούμ ιστορίες» το οποίο η Fresh Target θα επιχειρήσει να μεταφέρει επί σκηνής.

«Κλιμακωτή» βελτίωση

«Ναι, διαφάνηκε μια σαφής απόκλιση μεταξύ μικρών και μεγάλων θεατρικών σχημάτων», ανέφερε στο «Π» ο κ. Σταύρος Κυριακίδης, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΘΟΚ. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα αποτελέσματα του σχεδίου «Θυμέλη» έχουν, πράγματι, καταδείξει ότι οι μικροί θεατρικοί φορείς είναι δύσκολο να ανταγωνιστούν τους μεγάλους, γι’ αυτό και το σχέδιο θα τεθεί υπό επανεξέταση την επόμενη χρονιά. Ο κ. Κυριακίδης έκανε λόγο για αλλαγή κριτηρίων ώστε «να γίνει πιο ανταγωνιστικό» το σχέδιο, υπέρ των μικρών, ενδεχομένως με το να μπει «οροφή» στον αριθμό παραγωγών με τις οποίες μπορεί να επιχορηγηθεί ένα σχήμα, καθώς φέτος δεν υπήρξε περιορισμός σ’ αυτό. Ίσως, επίσης, επανεξεταστεί ο τρόπος κατανομής των μορίων.

Πάντως, μεταξύ των κριτηρίων [σημειώστε ότι για την ποιότητα παραστάσεων τα κριτήρια ήταν τέσσερα και για την οργάνωση, ανταγωνιστικότητα κ.λπ. ήταν έξι], από τα πιο συγκεκριμένα ήταν η δυνατότητα περιοδείας, την οποία προφανώς δεν έχουν οι μικροί φορείς και προφανώς αυτό θα λειτουργούσε αρνητικά για τους μικρούς στο τελικό αποτέλεσμα.

«Αισιοδοξούμε ότι η διαφορά μεταξύ φορέων θα μειωθεί», τόνισε ο κ. Κυριακίδης, επισημαίνοντας πως όλα έγιναν «κλιμακωτά» και με σεβασμό στην ιστορικότητα των μεγάλων θεάτρων.

Επιστολή στην επίτροπο

Στο μεταξύ, περισσότεροι από εκατό καλλιτέχνες του θεατρικού χώρου [ομάδες και άτομα] υπογράφουν επιστολή διαμαρτυρίας η οποία έχει ήδη φτάσει στα χέρια της επιτρόπου Διοικήσεως Ελίζας Σαββίδου. Θέμα της επιστολής είναι ο «αυθαίρετος και ατεκμηρίωτος» αποκλεισμός θεατρικών παραγωγών/παραστάσεων για ενήλικες από τις επιχορηγήσεις του προγράμματος «Πολιτισμός / υποκατηγορία Θέατρο», των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού [ΠΥ].

Τα γεγονότα έχουν ως εξής: Το σχέδιο «Θυμέλη» του ΘΟΚ έληγε στις 6 Νοεμβρίου. Η υποβολή προτάσεων για επιχορήγηση στον τομέα θεάτρου των Πολιτιστικών Υπηρεσιών θα έληγε στις 18 Δεκεμβρίου. Ωστόσο στις 4 Δεκεμβρίου οι ΠΥ ανακοίνωσαν ότι δεν θα δέχονται αιτήσεις για θεατρική παραγωγή και πως οι ενδιαφερόμενοι θα έπρεπε να υποβάλουν προτάσεις στο σχέδιο «Θυμέλη», η προθεσμία για το οποίο, όπως προαναφέραμε, είχε ήδη λήξει στις 6 Νοεμβρίου. Ως αποτέλεσμα, ομάδες οι οποίες δεν αιτήθηκαν επιχορήγηση από το σχέδιο «Θυμέλη» [ίσως επειδή δεν πληρούσαν τα κριτήρια εκεί, καθώς τα κριτήρια του σχεδίου του ΘΟΚ και εκείνου των ΠΥ είναι διαφορετικά], και ετοιμάζονταν να καταθέσουν τις αιτήσεις τους στο σχέδιο των ΠΥ, έμειναν μετέωρες.

Και ενώ το σκεπτικό μεταφοράς των επιχορηγήσεων στα «χέρια» του ΘΟΚ είναι σωστή, η απόφαση -της τελευταίας στιγμής- των ΠΥ αντανακλά τον επιπόλαιο τρόπο με τον οποίο η δημόσια υπηρεσία αντιμετωπίζει την πολιτιστική παραγωγή γενικότερα. Το θέμα των επιχορηγήσεων ήταν ανέκαθεν ένα σημαντικό θέμα [υπενθυμίζεται ο όρος «καυτή πατάτα» που κανείς δεν θέλει να πάρει στα χέρια του] για να αντιμετωπίζεται με τόση αυθαιρεσία / αφέλεια / ελαφρότητα.

Η απόφαση των ΠΥ θα μπορούσε κάλλιστα να εξυπηρετήσει αν ήταν σωστά προγραμματισμένη. Στην προκειμένη περίπτωση, δεν εξυπηρετεί σε τίποτε άλλο από το να φέρνει αφενός σε δυσμενή θέση μεγάλο μέρος της θεατρικής κοινότητας, αφετέρου να παραμένει η ίδια η υπηρεσία εκτεθειμένη.

Ο διευθυντής των ΠΥ Παύλος Παρασκευάς, κληθείς να σχολιάσει την εν λόγω απόφαση, ανέφερε ότι τα θεατρικά σχήματα που ζητούν επιχορήγηση είναι ΣΥΝΗΘΩΣ τα ίδια και πως η απόφαση λήφθηκε ώστε ένα θεατρικό σχήμα να μην λάβει επιχορήγηση και από τα δύο σχέδια, αδικώντας ίσως ένα άλλο που δεν θα λάμβανε καμία επιχορήγηση. Σε ερώτηση πώς η υπηρεσία του θα χειριστεί τυχόν αιτήσεις οι οποίες θα υποβάλλονταν μετά την ανακοίνωση των ΠΥ και αφού το «Θυμέλη» έληξε, ο ίδιος ξεκαθάρισε ότι δεν θα μελετηθεί καμία άλλη αίτηση.

Καταληκτικά, για αρκετές θεατρικές ομάδες το 2016 είναι μια χρονιά χαμένη. Κι αυτό ενώ ΘΟΚ και ΠΥ λειτουργούν ως εάν ο χρόνος να είναι άπλετα διαθέσιμος.