Συνέντευξη στη Θεοδώρα Χρυσοστόμου | Φωτογραφίες ©Μελέτιος Μελετίου
Ευαισθητοποιημένος από την προσφυγική κρίση, ο Κύπριος εικαστικός Μελέτιος Μελετίου αποφάσισε να δημιουργήσει ένα πρότζεκτ με τίτλο Lesbos: Simio 0 που σκοπό έχει να δώσει φωνή και βήμα έκφρασης στους πρόσφυγες.
Με αφορμή την ιδέα αυτή, ο εικαστικός βρέθηκε στις αρχές του χρόνου στη Λέσβο και συγκεκριμένα στη Μόρια για να υλοποιήσει το πρώτο μέρος του έργου που ετοιμάζει με τίτλο “Lesbos: Simio 0», που θα είναι παράλληλα η υποψηφιότητά του για το Talent Award 2016, που απονέμει κάθε χρόνο η Σχολή Καλών Τεχνών της Ρώμης, όπου ο ίδιος κάνει την μεταπτυχιακή του εργασία.
Ποια είναι η ιδέα του πρότζεκτ και πώς προέκυψε;
Καταρχάς να πω ότι το πρότζεκτ θα λέγεται “Lesbos: Simio 0” και είναι η φυσική εξέλιξη των περσινών εικαστικών εγκαταστάσεων με τίτλο “PortaCorpi” (μεταφορέας σωμάτων). Τίτλος ο οποίος εμπίπτει στο γενικό θέμα που πραγματεύεται, εδώ και χρόνια, ανθρώπους παγιδευμένους σε καταστάσεις και συνθήκες που ξεπερνούν τη δική τους βούληση.


Μετά τα γεγονότα που προηγήθηκαν τους περασμένους μήνες στην Λέσβο και την μαζική κάθοδο των προσφύγων, άρχισα να παρακολουθώ την κατάσταση ακόμα πιο στενά. Έβλεπα και βλέπω τον πόλεμο και τις συνέπειές του ως κρίση πολιτισμού, κρίση κουλτούρας, αξιών και σεβασμού για το διαφορετικό. Η επικράτηση του δυνατού, τα συμφέροντα και οι πολιτικές σκοπιμότητες είναι ο σκληρός τρόπος αντανάκλασης της κάθε κρίσης, διαχρονικά.
Όπως καταλαβαίνεις λοιπόν το πρότζεκτ δεν «προέκυψε», αποτελεί μέρος της πραγματικότητας όλων μας, μέρος της ιστορίας μας. Έτσι μετά από την προσέγγισή μου στον Μη Κυβερνητικό Οργανισμό “Better days for Moria”, το πρότζεκτ μετατράπηκε σε μια αληθινή εμπειρία, καταλυτική για τη συνέχεια του εγχειρήματος.
Έχεις ήδη επισκεφθεί τη Λέσβο για την πρώτη φάση του εγχειρήματος. Πώς θα περιέγραφες την εκεί πραγματικότητα;
Την πραγματικότητα τους νομίζω πως μόνο όσοι έζησαν παρόμοιες εμπειρίες μπορούν να την καταλάβουν πραγματικά. Εμείς οι υπόλοιποι μπορούμε απλά να βοηθήσουμε, ο καθένας με το δικό του τρόπο, έτσι ώστε το ταξίδι τους να γίνει όσο πιο ανώδυνο γίνεται και να διαδώσουμε σε όλο τον κόσμο τι συμβαίνει εκεί. Η Ευρώπη δεν μπορεί να βρει λύση και ο κρατικός μηχανισμός της καταπονημένης Ελλάδας δεν μπορεί να αναλάβει το τεράστιο βάρος.
Εδώ είναι λοιπόν που η ανθρώπινη συνείδηση παραμερίζει τις δυσκολίες στο πολιτικό στερέωμα. Χωρίς τον εθελοντισμό τα πράγματα θα ήταν πραγματικά τραγικά. Κανένας όμως δεν μπορεί να ελέγξει τον κρύο χειμώνα που δημιουργεί ακόμα πιο πολλά προβλήματα. Περισσότερα ναυάγια, κρούσματα υποθερμίας, πνιγμοί είναι η καθημερινότητα που αντιμετωπίζουν όσοι βρίσκονται στον χώρο. Ο υπερπληθυσμός στους χώρους προσωρινής παραμονής είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο καθώς τα καράβια λόγω κακοκαιρίας ακυρώνουν τα δρομολόγιά τους για Αθήνα. Αυτόματα, όπως είναι λογικό, αυξάνονται και οι ανάγκες για περισσότερη βοήθεια για τις βασικές ανάγκες των ανθρώπων που καταφθάνουν. Χωρίς να θέλω να ξεχωρίσω τους ανθρώπους από την χώρα καταγωγής τους, εμείς ως Κύπριοι ξέρουμε από προσφυγιά. Θέλω να πιστεύω λοιπόν ότι μέρα με την μέρα περισσότερος κόσμος αρχίζει να αναλαμβάνει δράση. Χθες ήμασταν εμείς, σήμερα είναι αυτοί και αύριο θα είναι κάποιοι άλλοι.
Πιστεύεις ότι η τέχνη -και επομένως η δική σου κίνηση- μπορεί να βοηθήσει τους πρόσφυγες, να προσφέρει όχι μόνο ένα πυροτέχνημα αισιοδοξίας αλλά κάτι πιο ουσιαστικό και μακροχρόνιο;
Η τέχνη προκαλεί το ουσιαστικό και ταξιδεύει μέσα στον χρόνο. Στον χώρο ψυχαγωγίας του καταυλισμού της Μόρια ο τρόπος επικοινωνίας με τους πρόσφυγες ήταν κυρίως οι κινήσεις του σώματος και η τέχνη.
Χαρακτηριστική ήταν και η δημιουργία μικρών συρματένιων φιγούρων ως φανταστικοί φίλοι οι οποίοι συνοδεύουν σήμερα τα παιδιά στο ταξίδι τους.
