Τέσσερις Κύπριοι καλλιτέχνες θα επιλεγούν για να συμμετάσχουν στο Διεθνές Πρόγραμμα Φιλοξενίας (Residency) νέων καλλιτεχνών στο Βερολίνο, τον Δεκέμβριο.

Ο Σύνδεσμος Ευρωπαϊκής Μεσογειακής Τέχνης EMAA και η θεατρική ομάδα Rooftop Theatre Group ανακοινώνουν την Ανοιχτή Πρόσκληση σε Νέους Καλλιτέχνες για συμμετοχή σε δεκαήμερο πρόγραμμα Φιλοξενίας (Residency), που θα πραγματοποιηθεί από την 1η μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου στο Βερολίνο.

Το πρόγραμμα, το οποίο επιμελείται η εικαστικός Naomi Hennig, θα φιλοξενήσει συνολικά 8 καλλιτέχνες: 4 Κύπριους και 4 από την υπόλοιπη Ευρώπη.

Ο τίτλος του προγράμματος είναι «Σκάψε Όπου Στέκεσαι / Dig Where You Stand» και επικεντρώνεται στις Ιστορικές Πόλεις. Αναφέρεται, δε, στο βιβλίο του Sven Lindqvist του 1978, το οποίο πραγματεύεται την ιδέα της έρευνας της ιστορίας του χώρου εργασίας του καθενός. Η καταγραφή της ιστορίας αντιμετωπίζεται ως μια χειραφετική συλλογική ευθύνη, κάτι που δεν θα πρέπει να παραδίδεται σε επαγγελματίες ή στους εκπροσώπους της εξουσίας, αλλά θα πρέπει να δημιουργείται από “τα κάτω”.

Το δεκαήμερο εργαστήρι, κατά τη διάρκεια του οποίου οι οκτώ καλλιτέχνες θα φιλοξενηθούν και θα εργαστούν κάτω από την ίδια στέγη, θα κορυφωθεί με την έκθεση των έργων τους στο Uqbar project space και δύο γειτονικές γκαλερί στην περιοχή Wedding του Βερολίνου.

Η τελική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων είναι η 6η Νοεμβρίου (12 μεσάνυχτα ώρα Κύπρου) και η επιλογή των Κυπρίων καλλιτεχνών θα ανακοινωθεί τη 10η Νοεμβρίου 2016.

Τους καλλιτέχνες θα επιλέξει η επιμελήτρια.

Το πρόγραμμα φιλοξενίας πραγματοποιείται στο πλαίσιο του επιχορηγημένου από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματος «Αναμέτρηση μέσα από την Τέχνη: η σύγχρονη τέχνη ως εργαλείο συμφιλίωσης της Κύπρου», 2014-2017.

Το σκεπτικό

Σκάψε Όπου Στέκεσαι

Κάθε τόπος μπορεί να αναγνωσθεί και να ερμηνευθεί ως ένα φαινόμενο στο χρόνο. Θα μπορούσε κανείς να πει πως ειδικά οι ιστορικές πόλεις έχουν μια κάθετη ιστορία, έναν υπόγειο χώρο που χρήζει ανασκαφής, κυριολεκτικά και συμβολικά. Η εξερεύνηση ενός τόπου όπως το Βερολίνο γίνεται σε πολλαπλές κατευθύνσεις - μέσα από τη μετακίνηση μεταξύ των διαφορετικών συντεταγμένων του χάρτη της πόλης, αλλά και μέσα από την απόλυτη στάση, την ακινησία, και το αφούγκρασμα των ιστοριών και των αναμνήσεων που αντηχούν στους δρόμους και τις γειτονιές· ιστορίες επίσημες όσο και ανείπωτες.

Ως μία μέχρι προσφάτως διαιρεμένη πόλη, το Βερολίνο μπορεί να αποτελέσει πρότυπο στο πλαίσιο λύσης του κυπριακού ζητήματος, καθώς ενσωματώνει πολλές τροχιές και μεθοδολογίες που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να φανταστούμε την πραγματικότητα μιας μελλοντικής επανένωσης και συμβίωσης σε μια πόλη όπως η Λευκωσία, ενώ η ίδια η σύγκριση από μόνη της πυροδοτεί νέα ερωτηματικά και συζητήσεις. Η συμφιλίωση -διαδικασία κεντρικής σημασίας στο έργο μας- ήταν και είναι απαραίτητη σε διάφορα επίπεδα, τόσο για την ετοιμότητα διαμεσολάβησης ανάμεσα στις διαφορετικές κοινωνικές και εθνοτικές ομάδες του αστικού πληθυσμού, όσο και για τη δημιουργία αλληλεγγύης σε μια περίοδο επιταχυνόμενου αστικού εξευγενισμού από τη μία πλευρά, και έξαρσης του δεξιού λαϊκισμού από την άλλη.

Η ιστορία του Βερολίνου είναι ασυνεχής, διασπασμένη, και ο αστικός του χώρος είναι ανοικτός για εξερεύνηση, ερμηνεία και επαναπροσδιορισμό. Οι ανθρώπινες ιστορίες και ταυτότητες που παρατίθενται ως κυρίαρχες αφηγήσεις δεν γίνονται εύκολα αποδεκτές, ενώ κάθε μνημείο που ανεγείρεται εδώ συνοδεύεται από έντονες, ενίοτε σκληρές, δημόσιες συζητήσεις: τι πρέπει να τιμάται και να γιορτάζεται, γιατί, πώς, και για ποιους; Και τι γίνεται με εκείνα τα μνημεία και τις μνήμες που έχουν διαγραφεί από το δημόσιο χώρο; Με κριτήριο έναν πανταχού παρόντα πολιτισμό μνήμης, όπως περιγράφεται μεταξύ άλλων από τον Pierre Nora, οι αναμνηστήριοι χώροι μπορούν να ειδωθούν ως αναπόσπαστο στοιχείο του σύγχρονου αστικού τοπίου. Αλλά οι ανώνυμες ή χαμένες ιστορίες αποκτούν και ένα νέο νόημα - αυτό ενός σκόπιμα παραμελημένου, άλλου παρελθόντος. Διότι, φυσικά, δεν ξεχνάμε έτσι απλά.

Ο Walter Benjamin, στο κείμενό του Για την έννοια της Ιστορίας, λέει: «Μόνο μια λυτρωμένη ανθρωπότητα μπορεί να μνημονεύσει το παρελθόν της σε όλες του τις στιγμές.» Με έναν αυξανόμενο αριθμό ψηφιοποιημένων αρχείων και έναν τεράστιο όγκο εγγράφων που βρίσκεται στη διάθεσή μας, φαίνεται ότι έχουμε έρθει πιο κοντά σε αυτό το ιδανικό, ωστόσο η λύτρωση μοιάζει πιο μακρινή από ποτέ. Δεν είναι, λοιπόν, κοινή ευθύνη των καλλιτεχνών, των ποιητών, των σκηνοθετών, να οραματίζονται, να ανασκάπτουν τα ανείπωτα, τα φαινομενικά ξεχασμένα, να τα σώσουν από τη λήθη, προκειμένου να δώσουν ώθηση σε αυτό το ιδεώδες μιας καθολικής παράθεσης του παρελθόντος; Μιας παράθεσης που δύναται να προκύψει μόνο μέσα από την ικανότητα σύνδεσης, ή μιας εκ νέου πλαισίωσης ή μιας ανασύνταξης των διαθέσιμων πληροφοριών, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν, προκειμένου να «αρχίσουν να δουλεύουν για εμάς», για να το πούμε κι έτσι. Τότε, και μόνον τότε, αξίζει να ειπωθεί και το μικρότερο δυνατό κομμάτι μιας ιστορίας, να επανεξεταστεί, ως πράξη εξανθρωπισμού.

• 
  

  Σκοπός των συλλογικών συζητήσεων, συναντήσων και επιτόπιων επισκέψεων μέσα ή γύρω από το Βερολίνο είναι η ανάπτυξη της κατανόησης του τι μπορεί να συνεπάγεται μια τέτοια ιστοριογραφία, καθώς και η αναζήτηση και εξεύρεση μιας σύνδεσης ή ενός αντίκτυπου στην ατομική πρακτική του κάθε συμμετέχοντος. Θα ήθελα να καλέσω την ομάδα να μοιραστεί μαζί μου μερικές από τις σκοτεινές, ξεχασμένες μικροϊστορίες και πολιτιστικές μνήμες αυτής της πόλης, και να συμμετέχει σε έναν κοινό προβληματισμό.

  
  

+ Οι αιτούντες καλούνται να αποστείλουν πορτφόλιο με τα έργα τους, επισημαίνοντας και περιγράφοντας ένα τουλάχιστον πρόσφατο έργο που θεωρούν σχετικό, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με την έννοια της ιστοριογραφίας, της εξερεύνησης ή της ιστοριοαφήγησης, όπως περιγράφονται πιο πάνω. Νέες ερμηνείες ή επεκτάσεις υφιστάμενων έργων είναι ευπρόσδεκτες ως συμμετοχές για την έκθεση. Εάν ο περιορισμένος χρόνος του εργαστηρίου επιτρέψει τη δημιουργία νέων ατομικών ή συλλογικών έργων, αυτό θα ήταν το ιδανικότερο αποτέλεσμα.

Η Naomi Hennig ζει στο Βερολίνο, όπου εργάζεται ως επιμελητής, συντονιστής προγραμμάτων, και εικαστικός καλλιτέχνης. Συμμετέχοντας στην εναλλακτική εκπαίδευση και σε πρωτοβουλίες με διαχείρηση των καλλιτεχνών, έχει συνεργαστεί σε μια σειρά από επιμελητικά προγράμματα και εκδηλώσεις, όπως το Closeup, μια έκθεση στημένη ειδικά για το χώρο (site-specific) , ως μέρος του Φεστιβάλ του Εδιμβούργου (2008), την D/Effect Academy καλοκαιρινού προγράμματος με την φοιτητική οργάνωση Interflugs του Πανεπιστημίου Τέχνης του Βερολίνου (2009), την έκθεση του έργου «Διαστημόπλοιο Γιουγκοσλαβία» στο NGBK του Βερολίνου (2011), την έκθεση για τον Όμιλο Τοποθέτησης Καλλιτεχνών στο Kunstraum Kreuzberg / Bethanien και Summerhall, Εδιμβούργο (2015/16). Από το 2013-2015, έτρεξε το πρόγραμμα εκθέσεων στο Galerie im Turm στο Βερολίνο.

+ Για περισσότερες πληροφορίες: Özgül Ezgin (Συντονίστρια) / E-mail: ozgul.ezgin@gmail.com / Tel: 00 90533 864 04 18 / Argyro Toumazou (Βοηθός Συντονίστρια) / E-mail: argyro@toumazou.com / Tel: 00 357 99 31 72 78