Γράφουν Κύπριοι Χαράκτες

Η πανδημία του νέου κορωνοϊού μετέτρεψε σε ασθενείς τους υγιείς ανθρώπους, κόστισε τη ζωή σε πάμπολλους και εξακολουθεί να προκαλεί μια απρόσμενη αναταραχή ανά την υφήλιο. Μήπως, όμως, θα μπορούσε να ισχύσει τελικά το ουδέν κακόν αμιγές καλού; Μπορούμε να σταθούμε και να συζητήσουμε τα υπέρ και τα κατά της διαχείρισης της πανδημίας και τον αντίκτυπο που είχε στην παραγωγή πολιτισμού στην Κύπρο. Σοφότερο θα ήταν να δούμε την κατάσταση ως μια καλή ευκαιρία για ένα restart στις Τέχνες. Επιλέγουμε να δούμε την παρούσα κατάσταση ως μια ευκαιρία για επανεκκίνηση πάνω σε μια νέα βάση, με διορθωτικές κινήσεις. Ας προχωρήσουμε, προσβλέποντας στα θετικά. Υπάρχουν παραδείγματα. Από πλευράς καλλιτεχνών, δημιουργών και γενικά ανθρώπων του πολιτισμού, έχουμε δει ομάδες να οργανώνονται δυναμικά. Οι συνθήκες, που προκάλεσε η πανδημία, στην ουσία επέτειναν τα χρόνια προβλήματα που αντιμετώπιζε ο χώρος του πολιτισμού. Προτάσσοντας κοινά ζητήματα και αιτήματα –με κύριο αυτό της νομικής κατοχύρωσης του επαγγέλματος του καλλιτέχνη και την ανάγκη για εξασφάλιση αυτονόητων αναγκών (την ισότιμη συμμετοχή στο σχέδιο κοινωνικών ασφαλίσεων και τα ταμεία συντάξεων)– αυτό που δεν κατέστη δυνατό σε καιρούς προ της πανδημίας, έγινε κατορθωτό τώρα. Ας κοιτάξουμε, λοιπόν, κατάματα, χωρίς πάθος (και προπάντων, χωρίς έκπληξη!) και άλλα χρονίζοντα θέματα. Ας τα επιλύσουμε!

Η τέχνη της χαρακτικής, μέσα από την ιστορική πορεία της έχει ανανεωθεί ως καλλιτεχνική έκφραση με πλούσιο και σύγχρονο εκφραστικό λεξιλόγιο. Σήμερα, μπροστά στα μάτια του φιλότεχνου κοινού, η χαρακτική στην Κύπρο αναπτύσσεται και εξελίσσεται. Οι ομάδες των δημιουργών μεγαλώνουν, διαμορφώνοντας τη σύγχρονη εικόνα της χαρακτικής στην Κύπρο. Μιας, ομολογουμένως, πολύ πιο δυναμικής έκφρασης χαρακτικής εικόνας, απ’ ό,τι είναι ευρέως γνωστή στο κοινό. Γύρω από το σωματείο «Κύπριοι Χαράκτες» δραστηριοποιούνται καταξιωμένοι εικαστικοί καλλιτέχνες, αλλά και νεότεροι χαράκτες. Τα μέλη του σωματείου έχουν να επιδείξουν πολυετή και πολυδιάστατη δράση: διοργάνωση εκθέσεων στην Κύπρο και το εξωτερικό, συμμετοχή και διοργάνωση εικαστικών δράσεων, συνεδρίων και φεστιβάλ γύρω από τη χαρακτική στην Κύπρο σήμερα κ.ά. (www.cyprintmakers.com.cy).

Restart, αν όχι τώρα πότε;

Μαζί με τους καρπούς, λοιπόν, της εικαστικής παραγωγής και την περηφάνια, που δίκαια γεμίζει χαράκτες και κρατικούς θεσμούς του πολιτισμού συνάμα, σε κάθε νέα έκθεση σύγχρονης, κυπριακής χαρακτικής, σε κάθε συμμετοχή σε φεστιβάλ χαρακτικής, σε κάθε διεθνή διάκριση Κυπρίων χαρακτών, μαζί λοιπόν μ’ αυτά, μεγαλώνει η ευθύνη όλων (καλλιτεχνών και φορέων πολιτισμού) στην κοινή προσπάθεια δημιουργίας πολιτισμού. Ειδικότερα, αναφορικά με το σωματείο «Κύπριοι Χαράκτες», η απουσία υποδομής και εργαστηριακού χώρου, η απουσία ενός κέντρου χαρακτικής στην Κύπρο, που να καλύπτει με επάρκεια τις ανάγκες τόσο των μελών μας, όσο και άλλων, που δημιουργούν στη χαρακτική, έχει επιδράσει πολύ αρνητικά στη δημιουργική διαδικασία και μας έχει εξαντλήσει τόσο από οικονομικής, όσο και από ψυχολογικής άποψης. Είδαμε ξανά και ξανά, στα πολλά έτη των προσπαθειών μας, την ανεπάρκεια και την προχειρότητα των οργάνων, που ασχολούνται με τις αποφάσεις για τον πολιτισμό. Υπάρχει όραμα για ανάπτυξη της χαρακτικής στην Κύπρο; Παρά τη συνεπή, φιλότιμη και ειλικρινή συμβολή της πολιτείας, η εμπειρία των μελών μας στις προσπάθειες για τη δημιουργία ενός κατάλληλα εξοπλισμένου εργασιακού χώρου, σκιαγραφούσε γλαφυρά ένα τοπίο ευκαιριακών, συγκυριακών και ευνοιοκρατικών αποφάσεων, καθώς και μια ανύπαρκτη προσπάθεια για δημιουργία υποδομών.

Restart με πρόταση την ενεργοποίηση και τη συμμετοχή και άλλων θεσμικών φορέων που δύνανται να έχουν λόγο και ρόλο στον πολιτισμό. Η τοπική αυτοδιοίκηση, για παράδειγμα, έχει ρόλο. Θα πρέπει να εμπλακεί πιο ενεργά στον πολιτισμό – πέρα από τις έως τώρα προσπάθειες. Οι δήμοι –αν με συνείδηση του ρόλου τους προάγουν την αποκέντρωση και την τοπική αυτοδιοίκηση– πρέπει να δημιουργήσουν υποδομές και εργαστήρια, πυρήνες παραγωγής πολιτισμού.

Restart γιατί αν αντιλαμβάνομαι τον πολιτισμό σαν developer χωρίς, όμως, να δημιουργώ υποδομές, χωρίς να διαπαιδαγωγώ μαθητές και το κοινό, χωρίς να προωθώ την «αγωγή πολιτισμού» γενικότερα, τότε είμαι μακριά από την ουσία. Είμαι απλός καταναλωτής και όχι παραγωγός πολιτισμού.

Restart με ενθάρρυνση του ιδιωτικού τομέα προς την παραχώρηση χορηγιών και άλλων μορφών ενισχύσεων για τον πολιτισμό, ενδυναμώνοντας τη συνείδηση της εταιρικής-κοινωνικής ευθύνης προς τον πολιτισμό – η οποία να ισχύει όχι μόνο σε περιόδους παχιών αγελάδων.

Restart λοιπόν, γιατί η κρίση είναι η ευκαιρία μιας επανεκκίνησης, ιδιαίτερα στην πολιτιστική πολιτική, με κύριο γνώμονα την αποκέντρωση της πολιτιστικής διαχείρισης, τη διαφάνεια και τη δημιουργία υποδομών.

Restart – αν όχι τώρα, πότε;