Το περασμένο Σάββατο 22 Μαρτίου 2025, πραγματοποιήθηκε μια πρώτη παρουσίαση του ανακαινισμένου κτίριου της πρώην Δημοτικής Αγοράς Αθηένου με μια σειρά ξεναγήσεων από τον αρχιτέκτονα Σωκράτη Στρατή ο οποίος με την ομάδα του ανέλαβαν την μελέτη αποκατάστασης και επανάχρησης αυτού του ιστορικού κτιρίου. Κάτοικοι του χωριού, αρχιτέκτονες και φίλοι ήρθαν να το γνωρίσουν και με ενδιαφέρον και ενθουσιασμό περιπλανήθηκαν στο χώρο.
Η Δημοτική Αγορά Αθηένου είναι έργο του αρχιτέκτονα Νεοπτόλεμου Μιχαηλίδη και κτίστηκε το 1950. Εξαιρετικό δείγμα αρχιτεκτονικής και ιδιαίτερα πρωτοποριακό κτίσμα για τα δεδομένα της τότε εποχής. Η Δημοτική Αγορά λειτουργούσε πριν από την τουρκική εισβολή ως το εμπορικό κέντρο της περιοχής, αφού κάτοικοι των γύρω χωριών την επισκέπτονταν για τις αγορές ή/και τις εμπορικές τους συναλλαγές. Η αγορά λειτούργησε μέχρι το 2003. Το κτίριο παρέμεινε κλειστό μέχρι το 2019 οπότε ο Δήμος Αθηένου προκήρυξε διαγωνισμό για την αποκατάσταση του. Το αρχιτεκτονικό γραφείο του Σωκράτη Στρατή AA&U ανέλαβε το δύσκολο αυτό έργο.
Η ομάδα μελέτης αποτελείται από τους αρχιτέκτονες Χρήστο Πασαδάκη, Αγγέλα Πέτρου, Χρυσάνθη Κωνσταντίνου και Ρικάρντο Ουρμπάνο, με υποστήριξη από τις Ρεβέκκα Ευαγγέλου και Σάρα Μποραή. Πολιτικός μηχανικός ο Λούκας Βαρνάβα. Επιμετρητές ποσοτήτων η εταιρεία Νικολάου & Κοννίδης.Ηλεκτρολογικά και μηχανολογικά η εταιρεία Gemac Consultancy Services Ltd. Η εργοδοτηση έγινε από τον Δήμο Αθηένου και το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικίσεως με εργολάβο τον Μυλωνά S&N Contsructions ltd.
Το κτίριο λειτουργεί ως ένα κτίριο ομπρέλλα/στέγαστρο και ως πέρασμα αφού συνέδεε τους δύο παράλληλους δρόμους μπροστά και πίσω από το κτίριο. Πριν την δημιουργία της ήταν όντως ένα πέρασμα που φιλοξενούσε τα χασαπιά του χωριού. Ο Νεοπτόλεμος το σχεδίασε λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος που είχαν τα κτίρια της Αθηένου εκείνη την εποχή, μονοόροφα κυρίως κτίρια και είσηγαγε αυτή την κλίμακα στο εσωτερικό της με καταστήματα δεξιά και αριστερά του κτιρίου. Ταυτόχρονα μπροστά στην είσοδο είχε σχεδιάσει το γραφείο του μουχτάρη που εδώ φαίνεται η ευαισθησία που είχε.
«Το μεγάλο ερώτημα μας ήταν πώς ανακαινίζεις ένα μοντέρνο κτίριο που ήδη είναι ριζικά διαφορετικό από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική;. Κάνεις απλά μια αποκατάσταση του υφιστάμενου; Αποφασίσαμε να διατηρήσουμε την «ομπρέλα» στην αρχική της μορφή. Κοιτάζοντας πάνω τη οροφή λειτουργεί κατα κάποιο τρόπο σαν ναός. Καθαρή από τεχνολογικά ή ηλεκτρονικά εξαρτήματα και φωτιστικά. Οι προκλήσεις ήταν μεγάλες για να μην είναι σε θέα αυτά.»
«Το δεύτερο πράγμα που κάναμε ήταν να αλλάξουμε εντελώς τη θέση που βρίσκονταν τα καταστήματα. Αν προσέξετε οι μαύρες γραμμές στο πάτωμα ήταν τα σημεία που βρίσκονταν τα καταστήματα αρχικά. Κάναμε μια κάτοψη στο μέγεθος του κτιρίου, και σπρώξαμε προς τα πίσω τον ένα τοίχο και προς τα μπροστά τον άλλο για να συμπεριλάβουμε τις διάφορες χρήσεις, όπως το καφενείο, το ταχυδρομείο και το ΚΕ.ΠΟ και στη συνέχεια ο υπόλοιπος χώρος μένει ανοιχτός, αφού πείσαμε τον Δήμο ότι θα ήταν καλά να έχει πολλαπλές χρήσεις και όντως μια από αυτές είναι να χρησιμοποιείται από τους διάφορους πολιτιστικούς ομίλους για πρόβες.»
«Για το ΚΕ.ΠΟ η κύρια είσοδος είναι στο πίσω μέρος του κτιρίου. Μια μεγάλη ράμπα οδηγεί στο ύψος της σκηνής, οπότε εύκολα ο Δήμος θα έχει τη δυνατότητα να ανοίγει τις πόρτες και η αγορά να γίνεται μέρος των παραδοσιακών εκδηλώσεων της περιοχής όπως για παράδειγμα το Σεπτέμβριο με το πανηγύρι του Αγίου Φωκά.»
Ένα τέτοιο κτίριο για να κλιματιστεί χρειάζεται μηχανές, φουγάρα, σωλήνες αλλά όλα αυτά δεν είναι σε κοινή θέα αφού η αρχιτεκτονική ομάδα δημιούργησε ένα μεγάλο υπόγειο όπου τοποθέτησε όλα τα συστήματα και μηχανήματα κλιματισμού. Μετά από ερώτηση παρευρσκόμενης για το πόσο λαίμαργο είναι το κτίριο ενεργειακά, ο κ.Στρατής εξήγησε ότι σίγουρα είναι λαίμαργο, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες όμως έγιναν οι σωστές προστασίες όπως θερμομονώσεις με διπλα τζάμια. Κάτι δύσκολο σε αυτή την περίπτωση όμως με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί αρκετά η ενέργεια που χρειάζεται. Στο μέλλον θα μπορούσαν να τοποθετηθούνφωτοβολταϊκά στη στέγη.
Τα φωτιστικά που μοιάζουν με αυτά που συναντά κανείς στο δρόμο επιλέχθηκαν για να τονίσουν ότι πρόκειται για ένα δημόσιο χώρο. « Όσοι ζουν σε κτίρια του Νεοπτόλεμου είναι παραπονεμένοι γιατί τα κτίρια του έχουν πολλά παραθυρα με αποτέλεσμα να μπαίνει πολύ ήλιος και ζέστη. Όταν ήρθαμε τα παράθυρα ήταν βαμμένα άσπρα για να μπλοκάρουν το φως. Οπότε αποφασίσαμε να αλλάξουμε τα σκίαστρα έτσι ώστε να μπορούν να ανοίγουν και να κλείνουν.»
« Πολλά υλικά τα επαναχρησιμοποιήσαμε, τα ξύλα που βλέπετε, είναι ξύλα 75 χρονών τα οποία φυλάξαμε και φροντίσαμε. Επίσης κρατήσαμε τα μεταλλικά ρολά των καταστημάτων, σε κάποια αφήσαμε κάποια γκράφιτι που γράφτηκαν στα 15 χρόνια που το κτίριο ήταν ακατοίκητο. Οπότε εδώ μπαίνει το θέμα του πώς επαναχρησιμοποιούμε τα κτίρια μας και πώς αλλάζει η κουλτούρα στο να μην θέλουμε μόνο νέα κτίρια και πώς παντρεύονται τα δύο. Αυτό σίγουρα δεν είναι εύκολο γιατί πρέπει να αλλάξει όλη η γραφειοκρατία από πίσω. Αυτό το κτίριο είναι μια εξαίρεση, όλοι έδωσαν αρκετό από τον προσωπικό τους χρόνο για να ολοκληρωθεί, δεν αντιπροσωπεύει τις τυπικές διαδικασίες που ακολουθούνται συνήθως. Είναι όμως ένα πολύ καλό παράδειγμα που είναι καλά να γίνεται αλλά για να είναι δυνατό προυποθέτει να αλλάξουν οι θεσμοί για να υποστηρίζουν σχεδιαστικές διαδικασίες για τέτοια κτίρια.»
Ο Δήμαρχος ευχαρίστησε την ομάδα. « Δώσατε πολύ χρόνο από τη ζωή σας , από την ξεκούραση σας για να πετύχουμε αυτό. Είμαστε σίγουροι ότι θα είναι ένας δημόσιος χώρος ῀που πραγματικά θα χρησιμοποιηθεί και θα αγαπηθεί από τον κόσμο της Αθηένου γιατί θα τον εξυπηρετήσει. Το να φέρουμε το ΚΕ.ΠΟ εδώ θα του δίνει ζωή στην καθημερινότητα μαζί με τη διευκόλυνση που φέρνει. Το πολιτιστικό κέντρο θα μπορεί να φιλοξενήσει μικρού και μεγάλου μεγέθους εκδηλώσεις.»
