Τι συμβαίνει όταν υπάρχουν προσδοκίες αλλά καθόλου ανοικτές ερωτήσεις;
Αναφορά στον θεσμό της Πλατφόρμας Σύγχρονου Χορού Κύπρου από τη Νέα Κίνηση Ομάδων Χορού, Χορευτών και Χορογράφων
Ως Νέα Κίνηση Ομάδων Χορού, Χορευτών και Χορογράφων Κύπρου, και σε μια προσπάθεια στοχασμού και ανατροφοδότησης, αναλαμβάνουμε την πρωτοβουλία να αναπτύξουμε κάποιες σκέψεις πάνω σε θέματα που αφορούν το ετήσιο φεστιβάλ της Πλατφόρμας, τη θέση του σύγχρονου χορού και της χορογραφίας στην Κύπρο.
Η πρωτοβουλία γι’ αυτή την αναφορά ξεκινάει από τη διαπίστωση ότι η συγγραφή με θέμα το χορό είναι ελλιπής στο νησί, είτε ως μορφή μελέτης, είτε ως μορφή κριτικής. Περιστασιακές κριτικές για κάποια μεμονωμένα έργα γράφονται μεν, χωρίς όμως συνοχή και, φυσικά, σπάνια από κριτικούς χορού. Αποτέλεσμα αυτού είναι η παντελής έλλειψη διαλόγου με τους φορείς και το κοινό, όπως επίσης η αδυναμία καθιέρωσης της χορογραφίας ως παραγωγού πολιτισμού και παιδείας.
Ταυτόχρονα αμφισβητείται η συνεισφορά της στην κοινωνία αφού στη χώρα μας η τέχνη κατέχει μειονεκτικό ρόλο στο εκπαιδευτικό σύστημα και η κουλτούρα καλλιεργείται σε περιορισμένο βαθμό. Ο χορός βρίσκεται σε ακόμα πιο μειονεκτική θέση, καθώς είναι μια μορφή τέχνης που δεν έχει καν ενσωματωθεί και αναγνωριστεί ως επάγγελμα εντός του κοινωνικού φάσματος της χώρας.
Ως Νέα Κίνηση, αναγνωρίζουμε την ύπαρξη κάποιων προσδοκιών από την πλευρά των διοργανωτών του θεσμού της Πλατφόρμας αλλά και από την πλευρά των θεατών.
Η πρώτη προσδοκία αφορά μια γενική προϋπόθεση, η οποία αποτελεί τη βάση της επιλογής για συμμετοχή ενός χορογράφου στην Πλατφόρμα. Το έργο πρέπει να είναι «αμιγώς χορογραφικό». Αυτή είναι μια ιδιαίτερα ασαφής προϋπόθεση η οποία μάλιστα δεν μπορεί καν να εφαρμοστεί, όταν ο ίδιος ο όρος της ‘χορογραφίας’ είναι τόσο ευρύς και διεθνώς αμφισβητήσιμος ως προς τον ορισμό του. Τι πραγματικά υπονοεί/υποδηλώνει αυτή η προϋπόθεση και πώς έχουν μέχρι σήμερα επιλεγεί οι συμμετέχοντες από τις εκάστοτε επιτροπές της Πλατφόρμας; Εδώ θα ήταν χρήσιμο να σημειωθεί πως ο όρος ‘χορογραφικό’ δεν είναι συνώνυμος με τον όρο ‘χορευτικό’. Επιπρόσθετα, ο συγκεκριμένος όρος δεν προσφέρει καμία καθαρή κατεύθυνση για τους αιτητές ως προς το είδος έργων που ζητούνται από τους διοργανωτές.
Η δεύτερη προσδοκία αφορά τη γενικότερη άποψη του τι αποτελεί “χορό”. Αν και η Κύπρος διαθέτει μια σκηνή σύγχρονου χορού και περφόρμανς, η οποία διαπρέπει όποτε βρεθεί στο εξωτερικό, στην Κύπρο αγωνίζεται να στηριχτεί και να διατηρήσει τα μέσα ανάπτυξής της. Δεκαεννέα χρόνια μετά την πρώτη Πλατφόρμα είμαστε ακόμα υποχρεωμένοι να απαντούμε γιατίτα έργα μας αποτελούν χορό και αν είναι αποτελέσματα χορογραφικής δουλειάς. Μέχρι σήμερα υπάρχει μια κοινωνική ‘δεινοσαυρική’ άποψη του τι εστί χορός η οποία διατηρεί το φεστιβάλ δέσμιο μιας μονοτονίας χωρίς να το αφήσει να εξελιχθεί. Το φεστιβάλ της Πλατφόρμας έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει την προσπάθεια των καλλιτεχνών και να φροντίσει την κοινότητα πληρέστερα. Η Πλατφόρμα αποτελεί το μεγαλύτερο θεσμό σύγχρονου χορού του νησιού, ο οποίος διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις να συμβάλει στον επαναπροσδιορισμό του όρου “χορός” και να να θέσει μακροπρόθεσμο όραμα.
Η τρίτη προσδοκία αφορά το τι αναμένει το κοινό να δει, κάτι το οποίο είναι καθαρά συνδεδεμένο με τον τρόπο προώθησης και επικοινωνίας του φεστιβάλ ή και την έλλειψη επικοινωνίας σημαντικών πληροφοριών. Από το πρόγραμμα του φεστιβάλ λείπουν πληροφορίες που αφορούν τη διαδικασία επιλογής, τα κριτήρια αλλά και τον τρόπο διαχωρισμού των επιλεγόμενων χορογράφων και έργων. Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ το κοινό δεν τυγχάνει οποιουδήποτε καλωσορίσματος ώστε να νιώσει ευπρόσδεκτο, ούτε οποιασδήποτε πληροφόρησης για την κάθε βραδιά (βλ. Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, Φεστιβάλ Κινηματογράφου κλπ).
Θα μπορούσε το κοινό να ενημερωθεί καλύτερα για τις διαφορετικές κατηγορίες έργων και δημιουργών; Πώς θα μπορούσε το κοινό να αντιληφθεί τις διαφορετικές μεθόδους δημιουργίας ούτως ώστε να εισπράξει το κάθε έργο έχοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του; Με ποιο τρόπο θα μπορούσε να ενισχυθεί η επικοινωνία μεταξύ αυτού και των χορογράφων; Λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλοί επιλέγουν να παρακολουθήσουν μόνο μια παράσταση μιας νύχτας εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τη λειτουργία του συγκεκριμένου φεστιβάλ, αλλά και το πώς το κοινό συσχετίζεται με αυτό.
Ομολογουμένως, ο σύγχρονος χορός είναι μια μορφή τέχνης την οποία δύσκολα αντιλαμβάνεται κάποιος μόνο με τη λογική. Επιζητεί την επιστράτευση όλων των αισθήσεων, της ενσυναίσθησης και της ενεργοποίησης πολλών μηχανισμών απορρόφησης πληροφοριών, αφήνοντας την ίδια στιγμή, όντας μια σύγχρονη μορφή τέχνης, χώρο και ελευθερία στον τρόπο συσχέτισης και επικοινωνίας. Σήμερα, στη χορογραφία, οτιδήποτε μπορεί να συμβεί - δείτε τα έργα «Balthazar» του David Weber-Krebs, «The Lover» της Bara Sigfúsdóttir, «Zoom - Hestia and Sheela na gig» της Lana Coporda. Η χορογραφία δεν είναι ένα πράγμα και οι καλλιτέχνες είναι πρόθυμοι να πειραματιστούν και να δοκιμάσουν νέους χώρους της σωματικότητας και της σκέψης. Από τη μια, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως ένα υπερβολικά ανοικτό πλαίσιο, τυχαίο, συγκεχυμένο, υπερβολικά παιχνιδιάρικο. Από την άλλη, μπορεί να αποτελέσει ένα χώρο φαντασίας, ασυμβίβαστης σκέψης και εικασίας για μελλοντικές εξελίξεις και τρόπους θεώρησης του κόσμου.
Ο επαγγελματικός χορός στη Κύπρο δημιουργήθηκε και συνεχίζει να δημιουργείται κυρίως από άτομα που σπουδάζουν ή και εργάζονται σε διάφορες χώρες του εξωτερικού, σε σχολές και ομάδες με διαφορετικές κατευθύνσεις και αισθητικές εντός του τομέα της χορογραφίας, και επιστρέφουν στη Κύπρο συμπληρώνοντας μια κοινότητα πολύπλευρη και πλούσια σε απόψεις και ικανότητες. Στην Κύπρο διαθέτουμε όλα τα συστατικά για μια πολύμορφη και πλούσια σκηνή αντάξια των Ευρωπαίων συναδέλφων αλλά για να υπάρξει και να λειτουργεί χρειάζεται την ανάλογη υποστήριξη και διορατικότητα. Θα μπορούσε ένας ενδεχόμενος διορισμός καλλιτεχνικού διευθυντή, γνώστη του θέματος της σύγχρονης χορογραφίας, να δώσει το απαραίτητο έναυσμα;
Εάν η Πλατφόρμα έχει ως στόχο το να δώσει ώθηση στην επαγγελματική κοινότητα του χορού, τότε οι διοργανωτές οφείλουν να στηρίξουν έμπρακτα το δυναμικό της χώρας, ενθαρρύνοντας τη δημιουργική διαδικασία μέσα από δημιουργία γόνιμων συνθηκών.
Εισηγούμαστε να επαναπροσδιοριστούν οι όροι και κανονισμοί του θεσμού με τρόπο που να δίνουν χώρο στην αυτόνομη δημιουργική διαδικασία και να συνάδουν με ανάλογους θεσμούς και φεστιβάλ του εξωτερικού. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι ένα από τα μεγαλύτερα δίκτυα προώθησης χορογραφικών έργων στην Ευρώπη, το Aerowaves, θέτει ως χρονικό όριο στα έργα διάρκεια μεταξύ 15 και 45 λεπτών. Στην Πλατφόρμα, καλλιτέχνες που συμμετέχουν για πρώτη, δεύτερη ή τρίτη χρονιά στο φεστιβάλ, υποχρεώνονται να δημιουργήσουν έργα με ανώτατη διάρκεια τα 10 λεπτά. Τα έργα που παράγουν δε μπορούν να κατατεθούν στη διαδικασία επιλογής του Aerowaves και δύσκολα μπορούν να προγραμματιστούν εντός φεστιβάλ του εξωτερικού.
Πιστεύουμε ότι, η Πλατφόρμα Σύγχρονου Χορού Κύπρου χρειάζεται μια εκ νέου οργάνωση, προκειμένου ο θεσμός να αναπτυχθεί και να επανακτήσει το νόημα του ως Πλατφόρμα ώθησης των καλλιτεχνών εντός της χώρας αλλά και προς το εξωτερικό. Ως Νέα Κίνηση δηλώνουμε την επιθυμία μας να συμβάλουμε εποικοδομητικά και έμπρακτα σε μια τέτοια προσπάθεια.
Σύμφωνα με την άποψή μας, οι διοργανωτές χρειάζεται να αναλάβουν την ευθύνη του διαμεσολαβητή, της ενίσχυσης της ελεύθερης καλλιτεχνικής άποψης και της συνολικής εμπειρίας που προσφέρει ο θεσμός. Ένας καλλιτεχνικός διευθυντής πιθανόν να προσφέρει μια καλλιτεχνική συνέπεια, σχετική γνώση, συνοχή ως προς το επίπεδο και τρόπο οργάνωσης ενός τέτοιου θεσμού αλλά και προοπτικές ανάπτυξής του σε καλλιτεχνικό και κοινωνικό επίπεδο.
Το φεστιβάλ διοργανώνεται αλλά δεν επιμελείται, και ο τρόπος οργάνωσης δεν γνωστοποιείται στο ευρύτερο κοινό με αποτέλεσμα το κοινό να γίνεται αδιάφορο. Οι χορογράφοι χρειάζονται το κοινό για να επικοινωνήσουν τη δουλειά τους. Την ίδια στιγμή, το κοινό έχει την ελευθερία και το δικαίωμα να εισπράξει (να δεχτεί ή να απορρίψει) το κάθε έργο όπως επιθυμεί.
Σταθερό κοινό της Πλατφόρμας έχει εκφράσει τα τελευταία χρόνια την απογοήτευσή του ως προς τη στασιμότητα του θεσμού αλλά και την έλλειψη δυναμικής και ρίσκου. Οι θέσεις στο Ριάλτο αδειάζουν… Πως μπορεί ο ίδιος ο θεσμός να επανεξετάσει το τρόπο λειτουργίας του; Πως θα μπορούσε να επενδύσει σε καλλιτεχνική ανέλιξη και ενδυνάμωση του ίδιου του θεσμού με τρόπο που να αποκτήσει ξανά την αίσθηση πρωτοπορίας που απόπνεε τα πρώτα χρόνια;
27 Φεβρουαρίου 2018
Νεα Κίνηση Ομάδων Χορού, Χορευτών και Χορογράφων Κύπρου
www.neakinisi.com
