Με τον όρο «παλίμψηστο» περιγράφονται αρχαία κείμενα σε πάπυρους και περγαμηνές ή ζωγραφικοί πίνακες που επικαλύφθηκαν με άλλο κείμενο ή εικόνα σε μεταγενέστερη εποχή για να χρησιμοποιηθούν ξανά ως βάση για τη δημιουργία νεότερων έργων. Η σύγχρονη τεχνολογία μας δίνει πλέον τη δυνατότητα να διαβάζουμε το αρχικό κείμενο που υπήρχε στον πάπυρο ή να βλέπουμε την αρχική εικόνα πριν επικαλυφθεί. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η έκθεση “Unseen Gaze: The Hidden Portrait Under Titian’s Ecce Homo” στις Αποθήκες Παπαδάκη, όπου, με τη βοήθεια της τεχνολογίας βλέπουμε τα διάφορα στρώματα και το πορτραίτο που υπήρχαν κάτω από το έργο “Ecce Homo”. Συχνά, μαζί με την τελευταία εγγραφή στο παλίμψηστο, προσλαμβάνουμε ίχνη από παλιότερα κείμενα ή εικόνες που, καθώς δεν έχουν σβηστεί εντελώς, φέρουν το άρωμα άλλων εποχών, κόσμων ή πολιτισμών.
Το παλίμψηστο μπορεί να ερμηνευθεί μεταφορικά, όπως, παραδείγματος χάριν, ως μνήμη. Η μνήμη συνεχώς μεταβάλλεται, αλληλεπιδρώντας με το παρόν, όπως ένα παλίμψηστο όπου νέες στρώσεις καλύπτουν, χωρίς να εξαλείφουν, τις παλαιότερες. Όταν ανακαλείται μια ανάμνηση, τροποποιήται και η τέχνη μπορεί να αποτυπώσει αυτή τη τροποποίηση, αποτυπώνοντας την επαναδιαπραγμάτευση του παρελθόντος στο παρόν. Η τέχνη μπορεί να αποκαλύψει τις στρώσεις του χρόνου και να λειτουργήσει ως εργαλείο αποδόμησης, προσφέροντας εναλλακτικές αφηγήσεις, επανερμηνεύοντας το παρελθόν. Έτσι, η μνήμη, όπως το παλίμψηστο, γίνεται μια ανοιχτή αφήγηση που αναθεωρείται συνεχώς, δημιουργώντας νέες συνθέσεις.
Επίσης, το παλίμψηστο μιας πόλης επιτρέπει πολλαπλές αναγνώσεις. Με το πέρασμα του χρόνου, μια πόλη υφίσταται αλλαγές, ενώ παράλληλα διατηρεί τα ποικίλα στοιχεία του παρελθόντος της. Υπάρχουν υλικά κατάλοιπα διαφόρων εποχών, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή αλλά παράλληλα και στοιχεία που δεν είναι εύκολα αντιληπτά, είναι άυλα, βιωματικά. Με την πόλη συνδέονται ιστορικά γεγονότα και αναμνήσεις, η συλλογική μνήμη. Νέες γενιές την κατοικούν και την ανασυνθέτουν και παρατηρούμε μια διαδικασία «επανεγγραφής». Οι σύγχρονοι κάτοικοι, μπορεί να εξαλείψουν ολοσχερώς ή μερικώς τα έργα των προγόνων τους αφήνοντας συγχρόνως, στο ίδιο αστικό παλίμψηστο το δικό τους αποτύπωμα. Έτσι, η μεταβαλλόμενη φυσιογνωμία μιας πόλης αναδεικνύει την αέναη στρωματογραφία της.
Οι πιο πάνω είναι μερικές από τις ερμηνείες του παλίμψηστου. Ο/η κάθε καλλιτέχνης είχε την επιλογή να ερμηνεύσει το παλίμψηστο με τον δικό του/της εικαστικό τρόπο.
Τα εγκαίνια θα τελεστούν την Παρασκεύη 4/07/2025 από τον Δήμαρχο Λεμεσού, κύριο Γιάννη Αρμεύτη, στις 20.00 η ώρα.
Πρόλογος: Δρ. Νάτια Αναξαγόρου, Διευθύντρια Πολιστικών Υπηρεσιών Δήμου Λεμεσού
Εισαγωγή: Γιώργος Ταξιαρχόπουλος, Καλλιτεχνικός Διευθυντής, Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λεμεσού - Αποθήκες Παπαδάκη
Χαιρετισμός: Αθηνά Αντωνιάδου, Πρόεδρος Ε.ΚΑ.ΤΕ
Διάρκεια έκθεσης: 4/07/2025 - 31/07/2025
Ωράριο λειτουργίας:
• Τρίτη - Παρασκευή: 10:00 - 18:00.
• Σάββατο: 10:00 - 14:00.
• Κυριακή και Δευτέρα: Κλειστά.
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες:
Αθηνά Αντωνιάδου, Άννη Ερωτοκρίτου, Αντρούλλα Αγγελίδου Αντωνιάδου, Βάσος Δημητρίου, Γιάννης Αριστοτέλους, Γιώργος Κούμουρος, Ελένη Βώλου, Ελένη Νικολάου, Ευδοκία Γεωργίου, Έφη Ιωακείμ, Ιφιγένεια Παπαγεωργίου, Margaret Paraskos, Μαριάννα Τσαγγαρού, Mary Plant, Miriam McConnor, Μιχάλης Θεοδοσίου, Nina Sumarac, Νικόλας Παναγή, Ρεβέκκα Τάκη και Λούκας Ιωάννου, Ρένος Εφεσόπουλος, Ρήνος Στεφανή, Σπύρος Δημητριάδης, Σπυρούλα Σκορδή, Στέφανος Καράμπαμπας, Susan Vargas, Σωτήρης Ιωαννίδης, Σωτήρης Φοράρης, Τούλα Λιασή, Φίλιππος Φίλιπς, Χριστόφορος Λάρκος
Επιμέλεια έκθεσης:
Κατίνα Κώστα, Γεωργία Μιχαηλίδου, Αβραάμ Χοιροδοντής, Ρεβέκκα Τάκη
Εικόνα : Λεπτομέρεια από έργο της Ελένης Βώλου