Είναι ευχάριστο να ανακαλύπτεις στο διαδίκτυο ότι προβάλλεται το έργο μεγάλων καλλιτεχνών, που έζησαν στην εποχή τους στο περιθώριο. Με αφορμή τα 80 χρόνια από τον θάνατο του Γιαννούλη Χαλεπά (1938), η Εθνική Πινακοθήκη εμπλουτίζει το αρχείο του καλλιτέχνη και προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για το έργο, τη ζωή και την προσωπικότητά του, αποκαλύπτοντας άγνωστες λεπτομέρειες.

Η μοναδικότητα του έργου του Χαλεπά δημιουργεί θαυμασμό, ενώ η τραγικότητα της ζωής του προκαλεί συγκίνηση. Και τούτο γιατί το έργο του υπήρξε αποτέλεσμα της εσωτερικής του παρόρμησης και μιας βαθιάς εκφραστικής ανάγκης, ενώ συνάμα επηρεάστηκε από τα προσωπικά του βιώματα και τον εγκλεισμό στο ψυχιατρείο.

Στο ψυχιατρείο ο Χαλεπάς, όπως όλοι οι ψυχασθενείς στην εποχή του, αντιμετωπίστηκε με σκληρό τρόπο. Οι γιατροί και το προσωπικό τού απαγόρευαν να σχεδιάζει και να πλάθει. Όμως, δεν μπορούσαν να ανακόψουν το δημιουργικό ένστικτο του ασθενούς, ο οποίος έφτιαχνε κρυφά και έκρυβε προπλάσματα ή σχέδια. Η ανακάλυψη των δημιουργημάτων αυτών είχε ως συνέπεια την άμεση καταστροφή τους.

Ο Χαλεπάς ήρθε αντιμέτωπος με την ίδια σκληρή στάση των άλλων και μετά την έξοδό του από το ψυχιατρείο και την επιστροφή του στο χωριό του στην Τήνο. Με το στίγμα του τρελού να συνοδεύει την ύπαρξή του, ο Χαλεπάς γνώρισε τον χλευασμό, τον κατατρεγμό και κάθε είδους εμπαιγμό από τους συγχωριανούς του. Συνάμα, ήρθε αντιμέτωπος με τη σκληρή συμπεριφορά της μάνας του.
Η αυστηρή επιτήρηση της μάνας, η οποία πίστευε ότι ο γιος της τρελάθηκε από την τέχνη, απαγόρευε την ενασχόλησή του με τη γλυπτική. Ό,τι έφτιαχνε ο καλλιτέχνης με κάρβουνο ή πηλό, εκείνη το κατέστρεφε. Μόνο μετά τον θάνατό της, ο Χαλεπάς μπόρεσε να εκδηλώσει ελεύθερα το ταλέντο του.

Η περίπτωση του Χαλεπά θυμίζει την αντίστοιχη ενός λογοτεχνικού "τρελού του χωριού", του Ζάχου στο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με τίτλο "Στρίγγλα μάνα". Η αυταρχική μάνα του Ζάχου παρουσιάζεται ως το κακό που καταδυναστεύει τη ζωή του τρελού γιου, καθώς ασκεί τυραννική εξουσία, τον "ενοικιάζει" για διάφορες αγγαρείες και του απαγορεύει να ασχολείται με την τέχνη του, δηλαδή το μπουζούκι του.

Και στις δύο περιπτώσεις παρατηρούμε μια φαλλική μητέρα, που καταπιέζει τον γιο της και του απαγορεύει οποιαδήποτε απόδραση από τη σφαίρα της επιρροής της. Ο Ζάχος και ο Χαλεπάς παραμένουν δίπλα στην αυταρχική μάνα και αδυνατούν να τη σκοτώσουν συμβολικά. Ωστόσο, αμφότεροι αναζητούν καταφύγιο στην τέχνη τους, ο ένας στη μουσική, ο άλλος στη γλυπτική. Έτσι, θα "διασκεδάσουν την τρέλα τους" και θα συγκινήσουν με την ιστορία τους.