Αφιέρωμα στη Λουίζ Μπουρζουά και τις «αράχνες» της που παραμένουν διαρκείς πηγές συζητήσεων και ερμηνειών από πολλούς και σε όλο τον κόσμο.

Οι αράχνες της Λουίζ Μπουρζουά παραμένουν διαρκείς πηγές συζητήσεων και ερμηνειών από πολλούς και σε όλο τον κόσμο. Εκτός από το ότι κατέλαβαν δημόσιους χώρους όπως τον εξωτερικό χώρο του Rockefeller Center στη Νέα Υόρκη το 2001, και τον χώρο στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο, κυκλοφόρησαν σε διάφορα μεγέθη ακόμα και σαν κοσμήματα τη δεκαετία του 2000. Οι αράχνες που δημιούργησε έχουν γίνει μερικά από τα πιο ευρέως αναγνωρίσιμα γλυπτά στον κόσμο, και αντικείμενο πρακτικής και εξερεύνησης της ψυχολογίας του συναισθήματος και της πολυπλοκότητας των ανθρώπινων σχέσεων.

Η Μπουρζουά σε όλη τη διάρκεια της ζωής της εξερεύνησε θέματα όπως η μνήμη, το σεξ και το τραύμα. Αλλά τα έργα που έχουν καθορίσει την καριέρα της εμβληματικής προσωπικότητας της τέχνης είναι τα γλυπτά της με τις διάσημες αράχνες, μερικά από τα οποία υψώνονται 30 μέτρα στον αέρα και κρέμονται απειλητικά πάνω από τα κεφάλια των θεατών.





Τα θεμέλια για τις αράχνες τής μπήκαν πολύ νωρίς όταν συνδύασε τα παιδικά της τραύματα με τους πρώιμους πειραματισμούς της. Γεννημένη στο Παρίσι το 1911, η Μπουρζουά άρχισε νωρίς να κάνει σχέδια για την αποκατάσταση ταπισερί στο εργαστήριο επιδιορθώσεων των γονιών της. Μετά από σπουδές στις πιο σημαντικές σχολές τέχνης του Παρισιού, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη το 1938 για να σπουδάσει στο Art Students League. Ενώ τα πρώτα της κομμάτια ήταν πίνακες ζωγραφικής και εκτυπώσεις, άρχισε να δημιουργεί γλυπτά τη δεκαετία του 1940, εστιάζοντας πρώτα σε έργα από ξύλο και τότε ήταν που έθεσε τις βάσεις για τα γλυπτά και τις αράχνες που δημιούργησε δεκαετίες αργότερα.

Το 1949, η Μπουρζουά είχε μια ατομική έκθεση στην Πινακοθήκη Peridot στη Νέα Υόρκη. Η έκθεση παρουσίαζε τα ξύλινα γλυπτά της Personnages, τα οποία δημιούργησε από το 1945 έως το 1955. Αυτά τα λεπτά έργα αφηρημένης εργασίας έχουν ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά όπως καμπύλες και ρωγμές. Η καλλιτέχνης είπε ότι τέτοια έργα χρησίμευαν ως οχήματα μέσα από τα οποία εισχωρούσε στις αναμνήσεις ανθρώπων από την παιδική της ηλικία και την πρώιμη ζωή της στο Παρίσι.





Τις επόμενες δεκαετίες, το έργο της  Μπουρζουά επεκτάθηκε δραματικά σε κλίμακα. Μετά την πρώτη της έκθεση άρχισε να ωθεί την τέχνη της όχι μόνο σε νέες κατευθύνσεις αλλά και να παίζει με τα άκρα. Αρχίζουν να εμφανίζονται οι σπείρες, ένα σχήμα που θα την απασχολήσει πολύ και το περιέγραφε ως μοτίβο ελέγχου και ελευθερίας. Αρχίζει παράλληλα να χρησιμοποιεί υλικά όπως ο χαλκός, ο γύψος και το μάρμαρο τη δεκαετία του 1960 για να φτιάξει γλυπτά με βάση την ανθρώπινη ανατομία, από τα άκρα και τα στήθη έως τα γεννητικά όργανα.

Τα οράματά της επεκτείνονται σε σχήματα και ιδέες, εμφανίζεται η έννοια της ανησυχίας και της συμπεριφοράς που πηγάζει από το ασυνείδητο. Αρχίζει να την απασχολεί η έννοια της παγίδευσης και δημιουργεί αδιαπέραστα εμπόδια με κλουβιά που περιέχουν έπιπλα ταπετσαρίες και ρούχα, απομεινάρια μιας παιδικής ηλικίας από την οποία θέλει αν αποδράσει. Θα μπορούσε κάποιος να τα αποκαλέσει ψυχολογικά γλυπτά, φέρνουν στο προσκήνιο την έννοια της απομόνωσης που εκφράζεται με ένα συγκεκριμένο όραμα.





Η Μπουρζουά άρχισε να κατασκευάζει τη φημισμένη χαλύβδινη αράχνη της στη δεκαετία του 1990. Η καλλιτέχνης είχε προηγουμένως πειραματιστεί με αραχνοειδείς μορφές σε δύο σχέδια από μελάνι και κάρβουνο που έγιναν στη δεκαετία του ’40 αλλά ως γλυπτά η ιδέα της εμφανίζεται πια σε μνημειακή κλίμακα.

Η Μπουρζουά εξήγησε κάποτε ότι επέλεξε την αράχνη ως θέμα επειδή τα χαρακτηριστικά της έφερναν στη μνήμη τη μητέρα της. «Ήταν σχολαστική, υπολογίστρια, έξυπνη, υπομονετική, λογική, χαριτωμένη, λεπτή, απαραίτητη, τακτική και τόσο χρήσιμη όσο μια αράχνη», είπε η καλλιτέχνης.

Η αράχνη που πήρε το όνομα Maman δημιουργήθηκε για τα εγκαίνια της Tate Modern το 2000 και παραμένει μέχρι σήμερα η μεγαλύτερη από τις αράχνες της.



Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν τα οκτώ πόδια του χαλύβδινου πλάσματος και να κοιτάξουν ψηλά το σώμα του, έναν κομψό κόμπο με κουλουριασμένες φόρμες. Κάτω από το σώμα της, η αράχνη φέρει έναν σάκο από μαρμάρινα αυγά. Ένα από τα έξι καλούπια του πρωτότυπου έργου στέκεται σε μια εξωτερική πλατεία στο Guggenheim Μπιλμπάο στην Ισπανία.

Άλλα γλυπτά με τις αράχνες βρίσκονται επίσης στις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης του Καναδά στην Οττάβα, του Μουσείου Αμερικανικής Τέχνης Crystal Bridges στο Bentonville, στο Άρκανσο και σε άλλους διεθνείς οργανισμούς.

Πηγή: elculture.gr (Αργυρώ Μποζώνη)