Εξήντα δύο χρόνια δημιουργίας συμπληρώνει ο καταξιωμένος ζωγράφος Ανδρέας Χαραλαμπίδης. Εξήντα δύο χρόνια συνεχίζει το εικαστικό του ταξίδι ακούραστος, βάζοντας το δικό του λιθαράκι όχι μόνο στην κυπριακή τέχνη, αλλά ευρύτερα στην πρόοδο του πολιτισμού της Κύπρου. Ξεκίνησε από τα πορτρέτα των δασκάλων πάνω στα θρανία και τους τοίχους στους δρόμους, επηρεάστηκε από τη βυζαντινή τέχνη, πέρασε στην αφηρημένη και στην προαναγεννησιακή. Τα τελευταία χρόνια κινείται με μαεστρία μέσα στα μονοπάτια του παφιακού μυθολογικού κύκλου, κάνοντας μιας περιπλάνηση στην τέχνη. «Η τέχνη είναι για μένα ζωή», λέει.

Σε συνέντευξή του στην Κική Περικλέους του ΚΥΠΕ, ο Ανδρέας Χαραλαμπίδης αφηγείται πώς και πότε άρχισε να ζωγραφίζει, πώς από ποδοσφαιριστής βρέθηκε σε σχολή καλών τεχνών, μιλά για το τι τον εμπνέει και αναφέρεται στα επόμενα σχέδιά του.

Γεννημένος στη Μεσόγη της επαρχίας Πάφου, λέει στο ΚΥΠΕ, μετακόμισε με την οικογένεια του στην Πάφο όταν ήταν Δ’ Τάξη του Δημοτικού Σχολείου και άρχισε να φοιτά στο Νεοφύτειο Δημοτικό Σχολείο.

Ο δάσκαλος, θυμάται, τους μετέφερε τότε σε μία αίθουσα που βρισκόταν στο υπόγειο του σχολείου προκειμένου να ζωγραφίσουν. Βάζοντας του μπροστά ένα κομμάτι χαρτί και διάφορα χρώματα τού ζήτησε να ζωγραφίσει. Όταν ο δάσκαλός του είδε τις ζωγραφιές του, ενθουσιάστηκε και του ζήτησε να συνεχίσει τη ζωγραφική. Η οικογένεια του αντιδρούσε με τις ζωγραφιές που έφτιαχνε στο σπίτι, λέγοντας του ότι “αντί να διαβάζει έκανε καραγκιόζηδες”.

Τελείωσε το Δημοτικό και στη συνέχεια φοίτησε σε Κολλέγιο. Oι δάσκαλοι του ζητούσαν από τους γονείς του να τον αφήσουν να ζωγραφίζει αφού είχαν διακρίνει το ταλέντο του. Ακολούθως μετέβη στο Λιασίδειο Κολλέγιο όπου αν και δεν έκαναν τέχνη, αυτός συνέχιζε να ζωγραφίζει στα θρανία και όπου έβρισκε επιφάνειες. “Ζωγράφιζα τους δασκάλους μου”, ανέφερε χαρακτηριστικά .

«Ζωγράφιζα συνέχεια, στο διάλειμμα, ζωγράφιζα την ώρα του μαθήματος, κρυφά κάτω από το θρανίο, στο σπίτι, στους τοίχους στους δρόμους, η ζωγραφική με μαγνήτιζε», λέει. Tην ίδια περίοδο έπαιζε και ποδόσφαιρο, ως τερματοφύλακας στην ομάδα της Πάφου. Έτσι βαφτίζεται από τον κόσμο του ποδοσφαίρου «ο Αντρίκος του Α.Π.Ο.Π. o τερματοφύλακας».

Α. Χαραλαμπίδης : Εξήντα δύο χρόνια δημιουργίας, και συνέχισης του εικαστικού ταξιδιού

Ακολούθως όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Γυμνάσιο οι γονείς του αποφάσισαν να τον στείλουν για σπουδές στη Γυμναστική Ακαδημία Αθηνών στη Δάφνη. Με τίποτα δεν δέχονται ο γιός τους να σπουδάσει ζωγράφος.

Το 1957 ο Ανδρέας Χαραλαμπίδης αναχώρησε για την Αθήνα, ωστόσο δεν φοίτησε στη Γυμναστική Ακαδημία, αφού η ζωγραφική τον είχε ενθουσιάσει και ήταν αυτό που αγαπούσε και αυτό που τον μαγνήτιζε.

«Τυχαία, σ’ ένα εστιατόριο που έτρωγα στην Αθήνα, συνάντησα τον κ. Κωστή Ηλιάδη, έναν σπουδαίο ζωγράφο και Καθηγητή Τέχνης, που διεύθυνε την Ακαδημία Καλών Τεχνών. Εκεί ήταν που του μίλησα για το ενδιαφέρον μου για τη ζωγραφική και από εκεί ξεκίνησε η διαδρομή της καλλιτεχνικής μου πορείας», μας λέει.

Ακολούθησε η συνάντηση με τον Καθηγητή όπου του έδειξε κάποια από τα έργα του. Αυτός ενθουσιάστηκε και του ζήτησε να ξεκινήσει τη φοίτησή του στη Σχολή του. Οι γονείς του δεν ξέρουν τίποτα, θα το μάθουν μετά από ένα χρόνο.

Το καλοκαίρι με την επιστροφή του στην Πάφο, όταν ανακοίνωσε στους γονείς του ότι εγκατέλειψε την Γυμναστική Ακαδημία και ότι φοιτούσε στη Σχολή του Κωστή Ηλιάδη, αυτοί αντέδρασαν και αποφάσισαν να σταματήσουν να του στέλνουν χρήματα.

Ο νεαρός τότε Ανδρέας Χαραλαμπίδης προβληματίζεται. «Πάλευα να μαζέψω χρήματα. Εκανα πολλές δουλειές, έφτιαχνα ταμπέλες και άλλα, για να καταφέρω να επιστρέψω στην Αθήνα», θυμάται.

Με την επιστροφή του στην Αθήνα άρχισε να παίζει ποδόσφαιρο στον Ποσειδώνα Γλυφάδος, ομάδα Β' κατηγορίας και τις τρεις φορές την εβδομάδα που προπονείτο του έδιναν πέντε δραχμές κάθε φορά και ένα πιάτο φαΐ. Στη συνέχεια έκανε σκηνικά σε μια εταιρεία, ως βοηθός σκηνογράφου.

Το 1960 επέστρεψε στην Κύπρο όταν ένας θείος του, του ανέφερε ότι χρειαζόντουσαν καθηγητές της Τέχνης στο Γυμνάσιο. Αν και δεν είχε τελειώσει, διορίστηκε ως Καθηγητής της Τέχνης στο Γυμνάσιο, ενώ το πτυχίο του το πήρε αργότερα. Αρραβωνιάζεται με το κορίτσι των εφηβικών του χρόνων.

Στο σχολείο, επειδή υπήρχαν ταλέντα, δημιούργησε ως Καθηγητής απογευματινούς ομίλους τέχνης για όποιον μαθητή ενδιαφέρονταν να παρακολουθήσει.

Α. Χαραλαμπίδης : Εξήντα δύο χρόνια δημιουργίας, και συνέχισης του εικαστικού ταξιδιού

Την πρώτη του έκθεση την πραγματοποίησε στο Δημαρχείο Πάφου και τη δεύτερη το 1963 στη Λάρνακα, στο Ξενοδοχείο «Τέσσερα Φανάρια». Τότε άρχισε να γίνεται γνωστός. Ξεχνιέται, «ζωγραφίζοντας μερόνυχτα, Πάσχα, Χριστούγεννα», αφηγείται.

Στη συνέχεια το 1975 το Βρετανικό Συμβούλιο τού έδωσε μια υποτροφία για το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ, που αποτελεί ένα παραδοσιακό, ακαδημαϊκό πανεπιστήμιο. Υπεύθυνος του προγράμματος ήταν ο διάσημος ζωγράφος σερ Τέριφοστ ο οποίος ανέλαβε όλο το πρόγραμμα του. Ο στόχος της υποτροφίας ήταν να γνωρίσει τη βρετανική ζωγραφική.

Η γνωριμία με τον Στας Παράσχο στην Αγγλία του καλλιτέχνη με το διεθνές εκτόπισμα τον βοήθησε στην εξασφάλιση της υποτροφίας.

Όσον αφορά τα θέματα που τον εμπνέουν ο κ. Χαραλαμπίδης ανέφερε στο ΚΥΠΕ πως "τα πρώτα ερεθίσματα μου ήταν από τις βυζαντινές εικόνες και η δουλειά μου εκείνη την εποχή έμοιαζε με βυζαντινή τέχνη».

Μετά, μας λέει, «μεταπήδησα στην αφηρημένη τέχνη και στην προαναγεννησιακή τέχνη».

Ποιοι καλλιτέχνες επηρέασαν την καλλιτεχνική του πορεία, ρωτάμε;

«Υπήρξαν ζωγράφοι που με επηρέασαν πώς να δουλεύω. Όπως ο Paulo Cello», λέει και αποκαλύπτει «όταν ξεκινάω τη δουλειά δεν έχω ένα συγκεκριμένο θέμα, απλώς ξεκινώ».

Στους πίνακες του Ανδρέα Χαραλαμπίδη σε αρκετούς κύκλους της δουλειάς του ξεχωρίζουν ή και κυριαρχούν τα χρώματα του χρυσού και του πορφυρού. Τι συμβολίζουν; Γιατί πρωταγωνιστούν στην τέχνη του; «Αυτά τα χρώματα συμβολίζουν τον επηρεασμό που είχα από τη βυζαντινή τέχνη. Αυτή την περίοδο, όμως, ξεχωρίζει στη δουλειά μου το άσπρο χρώμα», λέει.

Για τον Ανδρέα Χαραλαμπίδη η ζωγραφική ίσον ζωή.

«Η τέχνη για μένα είναι ζωή. Δουλεύω συνέχεια, ζωγραφίζω ή σχεδιάζω», λέει.

Είναι η εποχή μας «καλή εποχή» για έναν καλλιτέχνη, είτε από άποψη έμπνευσης ή αναγνώρισης ή επιβίωσης;

«Ολες οι εποχές είναι το ίδιο», λέει, προσθέτοντας πως «τώρα ο κόσμος δείχνει να εκτιμά περισσότερο την τέχνη από ό,τι παλιά. Όλες ωστόσο οι εποχές, με εμπνέουν».

Πρόσθεσε ωστόσο πως ένας καλλιτέχνης επηρεάζεται από τις συνθήκες, όπως όταν έγινε το πραξικόπημα και η εισβολή που η δουλειά του ήταν επηρεασμένη από τα γεγονότα. «Ο Μακάριος είχε πάρει τέσσερα έργα μου, όταν μετά την εισβολή είχε μετακομίσει στο Γραφείο Δημοσίων Πληροφοριών. Τότε ζήτησε από τους καλλιτέχνες να του πάρουν έργα. Ο λόγος ήταν και να τους βοηθήσει, αλλά και γιατί αγαπούσε και την Τέχνη πάρα πολύ», θυμάται ο Ανδρέας Χαραλαμπίδης. «Πίσω από το γραφείο του», ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, «είχε τέσσερα έργα μου», σημειώνει ο κ. Χαραλαμπίδης.

Τον περασμένο Νοέμβριο ο Ανδρέας Χαραλαμπίδης διοργάνωσε την τελευταία του έκθεση. Σήμερα, δουλεύει καθημερινά θέλοντας να συνεχίσει και να κάνει άλλες εκθέσεις. «Δεν με ενδιαφέρει η εμπορική επιτυχία. Εκείνο που με ενδιαφέρει όπως είναι να δείχνω τη δουλειά μου», εξηγεί.

Κλείνοντας τη σύντομη αυτή συνέντευξη, ο καταξιωμένος Κύπριος ζωγράφος λέει, με νότα περηφάνειας στη φωνή αλλά και βλέμμα που λαμπυρίζει, ότι στα χνάρια του βαδίζουν οι απόγονοι του, ο γιός του Μιχάλης, που ετοιμάζεται για μια έκθεση, καθώς και ο εγγονός του, ο γιός της κόρης του Μαριέττας. «Αυτό μου δίνει χαρά», λέει.

(ΚΥΠΕ/ΚΠ/ΓΒΑ)