Ο πόλεμος του Ιράκ όπως τον έζησαν μια έφεδρος του αμερικανικού στρατού, ένας Βρετανός επιθεωρητής όπλων και μια Ιρακινή μητέρα. Η Στέλα Φυρογένη (Λίντι Ίνγλαντ), ο Αντώνης Κατσαρής (δρ Ντέιβιντ Κέλλυ) και η Λένια Σορόκου (Νάρζες Αλ Σαφάρ) συναντιούνται μέσα από τους μονολόγους των χαρακτήρων που υποδύονται.

Σ.Φ: Αυτό που μου έκανε φοβερή εντύπωση στο έργο είναι το ότι είναι ένα έργο που μπορεί κανείς εύκολα να πει ότι είναι πολιτικό. Είναι το θέμα του τέτοιο, μιλά για τον πόλεμο στο Ιράκ και βλέπει τον πόλεμο μέσα από τα μάτια τριών διαφορετικών ανθρώπων και τις εμπειρίες τους που είναι τελείως διαφορετικές μεταξύ τους. Επειδή αυτό γράφτηκε μέσα από εκτενή έρευνα της συγγραφέως στα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα μπορούσε πολύ εύκολα να έχει μια τηλεοπτική αισθητική ή θα μπορούσε πολύ εύκολα να γίνει διδακτικό ή μελοδραματικό...

Α.Κ: Ή ακόμα και συνθηματολογικό

Σ.Φ: Θα μπορούσε να αναδεικνύει πράγματα, αλλά δεν το κάνει.

Λ.Σ: Υπάρχει μια ανθρωπιά πάνω απ' όλα, είναι πολιτικό από τη φύση του, αλλά σίγουρα δεν παίρνει θέση, δεν επιβάλλει στον άλλο μια γνώμη.

Σ.Φ: Κι αυτό είναι η μεγάλη μαστοριά της συγγραφέως - όχι μόνο το πόσο καλά γράφει, αλλά και πόσο καλά χειρίζεται το θέμα της.

Α.Κ: Και το γεγονός ότι υπάρχουν τρεις χαρακτήρες που βλέπουν το ίδιο θέμα από διαφορετική σκοπιά της δίνει τη δυνατότητα...

Σ.Φ: ...να το δει πιο σφαιρικά, τέλος πάντων.

Λ.Κ: Είναι όντως τόσο διαφορετική η σκοπιά του κάθε χαρακτήρα όμως; Άμα δεις εμάς τους δύο (Νάρζες Αλ Σαφάρ και δρ Ντέιβιντ Κέλλυ) ειδικά, κατηγορούμε, καταδικάζουμε αυτόν τον πόλεμο. Αυτή (Λίντι Ίνγλαντ) δεν έχει αμφιβολίες για τον εαυτό της, γι' αυτά που έχει πράξει, δεν βγαίνει ότι είναι μια γυναίκα απόλυτα συνειδητοποιημένη με αυτό που κάνει.

Α.Κ: Το ωραίο σ' αυτόν τον χαρακτήρα είναι ότι βγαίνει το ότι η κοινωνία την έφτιαξε έτσι, ο περίγυρός της την οδήγησε να συμπεριφέρεται και να σκέφτεται έτσι. Είναι ένα θύμα κι αυτή του συστήματος η οποία θυματοποιεί κι αυτή άλλους ανθρώπους, δεν είναι;

Λ.Σ: Είναι θύμα, όμως βλέπω ότι σε κάποιες στιγμές στη διάρκεια της ερμηνείας κάποια πράγματα την έχουν αγγίξει χωρίς η ίδια να μπορεί να τα εξηγήσει στον εαυτό της.

Σ.Φ: Σίγουρα νιώθει τα μελανά σημεία αυτού που κάνει. Μα είναι κι αυτό το πράγμα που τους ενώνει πάνω απ' όλα, γιατί και οι τρεις βρίσκονται σε κρίση. Αυτή (Νάρζες) σε μιαν αέναη κρίση, τούτος (δρ Ντέιβιντ Κέλλυ) σε μια κρίση που τον οδηγεί στην απόλυτη απόφαση, και αυτή (Λίντι) σε μια κρίση αναμονής για τα πράγματα που έχουν συμβεί και το πώς θα επηρεάσουν εκείνην και τη ζωή της. Παλεύουνε και οι τρεις με τις τύψεις τους, με τις ενοχές. Παλεύουν και οι τρεις με τις αποφάσεις που πήρανε και τις πράξεις που κάνανε, είναι και οι τρεις θύτες και θύματα, αν το σκεφτείς. Και ο χαρακτήρας της Λένιας, που είναι πολύ εύκολο να πει κανείς ότι είναι ένα θύμα γιατί είναι Ιρακινή, γιατί βασάνισαν αυτήν και τα παιδιά της, αλλά στην κρίσιμη στιγμή που θα μπορούσε να πάρει μια απόφαση δεν το έκανε, και είναι αυτό που τη βασανίζει και τη στοιχειώνει. Θέλω να πω ότι και οι τρεις έχουν βρεθεί από πάνω σε κάποια στιγμή, αλλά και οι τρεις έχουν καταλήξει να είναι θύματα.

Λ.Σ: Λόγω του πολέμου βασικά. Οι συνθήκες ενός πολέμου κάνουν τους ανθρώπους να πράττουν αυτά τα πράγματα.

Σ.Φ: Ακριβώς αυτό είναι το σημείο στο οποίο θέλει να επικεντρωθεί η συγγραφέας, γιατί στον πόλεμο, όπως το έχει καταγράψει κιόλας, δεν υπάρχει νικητής. Σαφώς την πληρώνουν συχνά οι πιο αδύναμοι, αλλά για όλους υπάρχει ένα τίμημα. Είναι ενδιαφέρον ότι τους ενώνουν τόσα πολλά πράγματα, ενώ είναι τόσο διαφορετικοί. Αν το σκεφτείς, ναι, η σχέση τους με τον πόλεμο είναι ένα πράγμα, αλλά και το ότι και οι τρεις αναφέρονται σε κάποια στιγμή στο πέταγμα. Η ονειρική τους στιγμή, η στιγμή της λύτρωσης, η στιγμή που επιτέλους μπορούν να αναπνεύσουν την ηρεμία τους, και οι τρεις επιλέγουν ο καθένας με διαφορετικό τρόπο αυτή την αίσθηση του πετάγματος, που είναι όνειρο, που είναι επιθυμία. Τους συνδέει επίσης το γεγονός ότι και οι τρεις αναφέρονται στα παιδιά τους, στην περίπτωση σου, Αντώνη, οι κόρες σου, που είναι αυτό που σκέφτεσαι περισσότερο απ' όλα και είναι και το παιδί που περιμένει αυτή (Λίντι) που δίνει μια έναρξη, μια αρχή, ενώ νιώθεις ότι όλα είναι σε ένα τέλος. Κάνει ωραίους κύκλους το έργο.

Σ.Φ.: Όσον αφορά το θέμα περί πολιτικού θεάτρου, δεν ξέρω αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε, αλλά ακόμα και αν επιλέξεις να ανεβάσεις σήμερα έναν Ψαθά, πάλι είναι πολιτική απόφαση. Το να πεις ότι μέσα σ' αυτό το χάος που βρίσκεται γύρω μας, μέσα σ' αυτόν τον μηδενισμό, σ' αυτή τη φρίκη επιλέγω να ανεβάσω έναν Ψαθά, γιατί θα έρθει ο θεατής και θα ανοίξει η καρδούλα του. Κατευθείαν δεν γίνεται πολιτικό;

Α.Κ.: Ναι, πάντα κάτι θα θίξει.

Σ.Φ.: Ναι, μπορεί και τελείως αντιθετικά. Ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει κανένα σχόλιο πάλι υπάρχει.

Λ.Σ.: Δυστυχώς, όμως, εκεί που πρέπει να αγγίξει ένα πολιτικό έργο, σ' αυτούς που είναι στα κέντρα αποφάσεων, δεν αγγίζει φυσικά.

Α.Κ.: Πρέπει να έρχονται στο θέατρο για να τους αγγίξει.

Σ.Φ.: Καλέ δεν τους βλέπω! Πού είναι;! Τους περιμέναμε, είναι αυτοί που τους προσκαλούμε στην παράσταση και δεν μας ειδοποιούν ότι δεν θα έρθουν.

Α.Κ.: Πάντα η πρώτη σειρά είναι άδεια, ναι.

Σ.Φ.: Κάναμε και την κοινωνική κριτική.

Α.Κ.: Πολλές φορές αναρωτιέσαι: πιάνει τόπο τώρα; Τι μεταφέρει; Τι κέρδος μπορεί να έχει η κοινωνία από μια τέτοια παράσταση; Όμως κάτι αφήνει, το ότι ξυπνά συνειδήσεις, το ότι κάποιος θα μιλήσει για αυτό το θέμα.

Σ.Φ.: Αυτό που λες είναι για μένα το πιο ενδιαφέρον, θα θεωρούσα ότι πάει καλά η παράσταση και ότι έχει νόημα και λόγο ύπαρξης, αν μη τι άλλο αν θα εγείρει συζητήσεις, και τουλάχιστον αυτό ένιωσα εγώ όσες φορές συζητήσαμε το θέμα της παράστασης, δεν υπάρχουν αντίθετες απόψεις, ακόμα και μεταξύ μας στη δουλειά μας, το πώς θα το χειριστούμε, το πώς θα το δούμε.

Α.Κ.: Καμιά φορά σκέφτομαι και διερωτώμαι πώς ήταν η συνείδηση του κόσμου σε σχέση με τον πόλεμο πριν από 50-80 χρόνια. Δεν τολμούσες να πεις ότι ο πόλεμος είναι κάτι κακό. Θα σου έλεγαν ότι είσαι δειλός.

Σ.Φ.: Ναι, ή ήταν απ' τη μια μεριά ότι πρέπει να υπερασπιστείς τα πάτρια εδάφη και όλα τα ιδεώδη της πατρίδας σου.

Α.Κ.: Ναι, και τώρα βλέπεις σιγά-σιγά αλλάζει αυτό. Κάπως έτσι βοηθά και το θέατρο, να αλλάξουν κάποιες αντιλήψεις σιγά-σιγά.

(...)

Σ.Φ.: Βλέπεις για ακόμα μία φορά πως κάθε πόλεμος είναι βρόμικος. Συνήθως οι λόγοι που βγαίνουν προς τα έξω, για τους οποίους γίνεται ένας πόλεμος, είναι τεράστια ψέματα, τα οποία τα καταπίνουμε ακόμα κι αν είναι οφθαλμοφανή.

Α.Κ.: Μα αυτό ακριβώς πραγματεύεται η παράστασή μας. Πόσοι από εμάς δεν είπαμε "άντε, να τον καθαρίσουν τον Σαντάμ που βασανίζει τον κόσμο, να μπουν οι Αμερικάνοι μέσα να τον καθαρίσουν επιτέλους";

Σ.Φ.: Ναι, κι ας βασιζόταν αυτό σε ένα τεράστιο ψέμα που είπε ο δικός σου ο Ντέιβιντ Κέλλυ, "ναι, παιδιά, υπάρχουνε πυρηνικά όπλα στο Ιράκ, μπείτε μέσα και καθαρίστε τους". Τόσο εύκολα, τόσο εύκολα διαλύεται μια χώρα.

(...)

Σ.Φ.: Εμείς με αυτό που κάνουμε δεν είναι ότι δίνουμε φως και δίνουμε εξηγήσεις για το τι συνέβη. Υπάρχουν τα γεγονότα, τα οποία τα βλέπουμε καθαρά μπροστά μας, υπάρχει η θέση της συγγραφέως, η οποία μεταφράζεται στο ότι σας δίνω τα γεγονότα, σας φτιάχνω τρεις υπέροχες ιστορίες που η βάση τους είναι αληθινή και από εκεί και πέρα αποφασίζετε μόνοι σας τι θα κρατήσετε και τι θα αφήσετε, και αυτό νομίζω είναι από τα πράγματα που είναι από τα πιο ενδιαφέροντα για το έργο.

Α.Κ.: Ακριβώς αυτό το κάνει να απέχει από το να είναι διδακτικό.

Φωτογραφίες : Χρίστος Θεοδωρίδης