Πιο πρόσφατη είναι η βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών, τον Δεκέμβριο 2022. Η Ακαδημία, κατά την πανηγυρική της συνεδρία στις 20 Δεκεμβρίου, απένειμε το «Βραβείο Σπύρου Μοτσενίγου», την ύψιστη διάκριση της Ελλάδας στον τομέα της μουσικής, στον Μάριο Ιωάννου Ηλία. Αναφερόμενος στο σκεπτικό της βράβευσης του, ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Αντώνιος Ρεγκάκος, ανέφερε, σύμφωνα με ανακοίνωση, ότι το «Βραβείο Σπύρου Μοτσενίγου» για τη βράβευση διαπρέποντος Έλληνα μουσικού εκτελεστή, μουσικού ερμηνευτή, συνθέτη, διευθυντή ορχήστρας, μουσικολόγου», απονέμεται «στον Δρα Μάριο Ιωάννου Ηλία, συνθέτη με διεθνή δράση και δημιουργό του επετειακού συμφωνικού έργου για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, με τίτλο «Ελευθερία», που παρουσιάσθηκε στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς στις 27 Σεπτεμβρίου 2021».

Στο επίσημο τιμητικό δίπλωμα αναγράφεται πως η Ακαδημία Αθηνών απονέμει το εν λόγω Βραβείο στον Ηλία «δια την άoκνον μουσικήν αυτού προσφοράν το τε λαμπρόν συμφωνικόν έργον «Ελευθερία» το επι τηι συμπληρώσει διακοσίων ετών από της Ελληνικής Επαναστάσεως συντέθεν».

Η «Ελευθερία» υπήρξε κεντρικό γεγονός στους εορτασμούς της Ελλάδας για τα 200 χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης. Ήταν μια ανάθεση των Μουσικών Συνόλων της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης υπό την Αιγίδα της Α.Ε. Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Ο κ. Ηλία είπε στο ΚΥΠΕ πως η βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών αποτελεί ύψιστη τιμή, μα ακόμη περισσότερο αποτελεί δέσμευση, ευθύνη και κίνητρο για το μέλλον. «Αφενός αισθάνομαι προνομιούχος, διότι ανήκω στις ρίζες του βαθύπλουτου ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού, αφετέρου εμπνευσμένος και φλέγων για τη δημιουργία τέτοιων έργων στο σύγχρονο πνεύμα της εποχής μας, τα οποία έργα να διαπραγματεύονται τις αξίες και τα ιδανικά στις κρίσιμες καταστάσεις του ανθρώπου και της ύπαρξης του, αλλά και του περιβάλλοντος στο οποίο ζει και οραματίζεται το μέλλον του», ανέφερε.

Ύψιστο καλλιτεχνικό γεγονός της χρονιάς για τον κ. Ηλία υπήρξε, όπως αναφέρει, η παγκόσμια πρεμιέρα του ορατορίου του, «Πονεμένες Παναγίες», στους κήπους του Προεδρικού Μεγάρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, που πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιουλίου. Το ορατόριο, μια ανάθεση της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, ήταν αφιερωμένο στις μάνες των αγνοουμένων του πραξικοπήματος και της εισβολής του 1974.

Σε αυτό το μουσικό έργο, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε, συνεχίζει, η χρησιμοποίηση εκκλησιαστικών σκευών, καθώς και του αγήματος τυφεκιστών, το οποίο εκπυρσοκροτούσε άσφαιρες βολές κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης του έργου, σε ακριβή ρυθμό, που αναγραφόταν στην παρτιτούρα και ως εκ τούτου έπρεπε να συγχρονιστεί με τις χορωδίες και τη συμφωνική ορχήστρα.

«Η μουσικοποίηση των όπλων, ως κρουστά όργανα», όπως ανέφερε ο δημιουργός, «στοχεύει στην «εκπυρσοκρότηση» της μνήμης, ενσωματώνοντας ταυτόχρονα ένα αντιπολεμικό μήνυμα. Ο ηχητικός τους συμβολισμός επεκτείνεται από την τραγικότητα της εισβολής και των μοιραίων γεγονότων του πολέμου, η οποία αναδιπλώνεται στο πρώτο μέρος του ορατορίου, έως, σε αντίθετη χροιά, τις εορταστικές βολές στη χαρά της αναστάσεως και της λυτρώσεως, με τις οποίες ολοκληρώνεται το έργο».

Στις «Πονεμένες Παναγίες» ο κρότος των τυφεκίων, όπως και η σειρήνα, αντανακλούν μια πραγματική, ηχητικά βιωματική πτυχή της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου και του δράματος του 1974, αναλύει ο συνθέτης. Τις άσφαιρες βολές με στρατιωτικά τυφέκια εκτέλεσε άγημα της Εθνικής Φρουράς, κατόπιν άδειας από το Υπουργείο Άμυνας, στην παρουσία του Αρχηγού της ΕΦ. Τη μουσική υλοποίησαν η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, η Χορωδία του Μουσικού Λυκείου Λευκωσίας και η Βυζαντινή Χορωδία της Αρχιεπισκοπής Κύπρου.

Με την αποπεράτωση της παγκόσμιας πρεμιέρας, σύσσωμη η πολιτική, στρατιωτική και θρησκευτική ηγεσία της Δημοκρατίας, η Πρόεδρος της Βουλής και η αντιπροσωπεία της Βουλής των Ελλήνων χαρακτήρισαν το ορατόριο ως συγκλονιστικό, εμβληματικό και μεγαλειώδες.

Οι «Πονεμένες Παναγίες» αποτελούν ένα δίπτυχο μαζί με την «Ελευθερία», στην οποία εντάσσονται άγημα τυφεκιστών, όπως και στις «Πονεμένες Παναγίες», τα κανόνια του Λυκαβηττού, καθώς και ο επιβλητικός κρότος των τσαρουχιών των Ευζώνων.

Μια άλλη παγκόσμια πρεμιέρα του Ηλία που προκάλεσε αίσθηση τη χρονιά που φεύγει, πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλιο στην πόλη Κάσσελ της Γερμανίας, κατά τη διάρκεια της διεθνούς καλλιτεχνικής έκθεσης «documenta», που πραγματοποιείται κάθε πέντε χρόνια, και θεωρείται η πιο σημαντική έκθεση τέχνης στον κόσμο. Το έργο του «Αίολος», ανάθεση της Kulturplattform St. Martin με τη χορηγία του Ιδρύματος Ernst von Siemens Music Foundation του Μονάχου, εκτελέστηκε στο μοντέρνο και επιβλητικό εκκλησιαστικό όργανο που βρίσκεται στον καθεδρικό ναό της πόλης, στην εκκλησία του Αγίου Μαρτίνου.

Στον ακαδημαϊκό τομέα, πέραν του ότι ο κ. Ηλία είναι εξωτερικός επιτηρητής διδακτορικών διατριβών στο Βασιλικό Κονσερβατόριο των Βρυξελλών, φέτος, όπως ανέφερε, είχε προσκληθεί από το Πανεπιστήμιο Τρανσυλβανίας στη Ρουμανία στην οργανωτική και συμβουλευτική επιτροπή του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου για τη Σύγχρονη Μουσική και ως πρόεδρος διαλέξεων κατά τη διάρκεια του. Σε συνεργασία με τη Φιλαρμονική του Μπρασόβ, το συνέδριο ήταν αφιερωμένο σ‘ έναν από τους σημαντικότερους συνθέτες και αρχιτέκτονες του 20ου αιώνα, τον πρωτοπόρο Έλληνα, Ιάννη Ξενάκη, ο οποίος γεννήθηκε στη Ρουμανία πριν 100 χρόνια, το 1922. Στο επίκεντρο της διάλεξης του, ο Ηλία ανάλυσε το θεωρητικό πλαίσιο του σκεπτικού της πολυμεσότητας του, η οποία συμπεριλαμβάνει την έννοια του πολύτοπου.

Ακόμη σημείωσε, η Ακαδημία Μουσικής του Baptist University στο Χονγκ Κονγκ τον είχε προσκαλέσει και έδωσε διάλεξη και σεμινάριο δεξιοτεχνίας στη σύνθεση, βασιζόμενο στο αποκαλούμενο μικροτονικό εκκλησιαστικό όργανο, το οποίο συμπεριλαμβάνει 24 διαιρέσεις της οκτάβας.

Επιπρόσθετα αρχές του χρόνου και συγκεκριμένα τον Φεβρουάριο, ο κ. Ηλία προσκλήθηκε στο 4ο Πανρωσικό Φεστιβάλ της Αγίας Πετρούπολης «Music of Meanings» και βρέθηκε στο επίκεντρο συζήτησης μαζί με τον Δήμαρχο του Βλαδιβοστόκ και τη βουλευτή της νομοθετικής συνέλευσης της Κυβέρνησης Πριμόριε της Άπω Ανατολής, λόγω της εμπειρίας του και της συμμετοχής του στη δημιουργία και διεύθυνση πολιτιστικών γεγονότων και δράσεων, τα οποία άφησαν σημαντικό αντίκτυπο και παρακαταθήκη στην ευρύτερη περιοχή της Άπω Ανατολής.

Χωρίς αμφιβολία, το έτος 2022 υπήρξε ιδιαίτερα καρποφόρο σε όλους τους τομείς για τον διεθνή Κύπριο καλλιτέχνη, Μάριο Ιωάννου Ηλία.

Μιλώντας στο ΚΥΠΕ, ο κ. Ηλία ανέφερε πως όχι μόνο στα έργα του αλλά και στη ζωή του αντανακλώνται οι αγώνες για επικράτηση του δικαίου και η εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των αρχών και αξιών, στα πλαίσια της ευρύτερης έννοιας του ορισμού του πολιτισμού.

Επικαλέστηκε επί τούτου ότι στις 30 Νοεμβρίου, το Δικαστήριο με απόφαση του, δικαίωσε τον Ηλία, αφού κέρδισε τη δίκη κατά της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης – Πάφος 2017, της οποίας υπήρξε ο καλλιτεχνικός διευθυντής. Όπως αναφέρεται, η απόφαση της Προέδρου του Εργατικού Δικαστηρίου είναι πρωτοφανής, δεδομένου ότι, για πρώτη φορά, ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης στην Κύπρο, ίσως και σε όλη την Ευρώπη, καταδικάζεται για πράξεις και ενέργειες που κρίθηκαν από το Δικαστήριο ως παράνομες.

Επισημαίνεται ότι ο Μάριος Ιωάννου Ηλία υπήρξε ο νεαρότερος καλλιτεχνικός διευθυντής στην μέχρι τώρα ιστορία του θεσμού στην Ευρώπη, ενώ το δικαστήριο αναφέρεται στο σύνολο της πετυχημένης του πορείας κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Πάφος 2017 και της παρουσίας του στις Βρυξέλλες.

(ΚΥΠΕ/ΚΠ/ΓΒΑ)