Το ερευνητικό κέντρο CYENS Centre of Excellence παρουσιάζει το WIP Brave New Humanity / Φεστιβάλ Τέχνης και Τεχνολογίας 2022. Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ WIP (Work in Progress) πραγματοποιείται μια σειρά δραστηριοτήτων και εκθέσεων «υπό εξέλιξη», οι οποίες επικεντρώνονται στη συνέργεια των τεχνών και της τεχνολογίας. Διοργανωτές του φεστιβάλ αποτελούν το Thinker Maker Space, οι ερευνητικές ομάδες ITICA και Museum Lab του Κέντρου Αριστείας CYENS, με τη συμμετοχή διακεκριμένων συνεργατών.

Το φετινό φεστιβάλ διευρύνεται φιλοξενώντας περισσότερες από 80 δράσεις, παρουσιάζοντας έργα τέχνης, παραστάσεις, διαδραστικά ψηφιακά παιχνίδια, ερευνητικά έργα του Κέντρου Αριστείας CYENS, ομιλίες, εργαστήρια και προβολές από προσκεκλημένους καλλιτέχνες, πανεπιστήμια, οργανισμούς και το Κέντρο Αριστείας CYENS.

Όλες οι δραστηριότητες θα πραγματοποιηθούν στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Αριστείας CYENS, καθώς και σε χώρους του ευρύτερου ιστορικού κέντρου της πόλης από τις 11 μέχρι και τις 25 Νοεμβρίου 2022.

Μέσω του WIP Brave New Humanity επιχειρείται να διακριθεί πώς ο αισθητηριακός, αναλογικός εαυτός μας επαναπροσδιορίζεται, επηρεασμένος από τους νέους πολιτισμούς και επαυξημένους κόσμους που προκύπτουν – σε έναν κόσμο στον οποίο οι έννοιες του «φυσικού» και «τεχνητού» συγχέονται, όπως εκφράζει ο D. Norman στο «The Invisible Computer» (1998).

Συναντήσαμε την επιμελητική ομάδα του φεστιβάλ Μυρτώ Αριστείδου, Μάριο Κωνσταντινίδη και Στέλλα Ταουσιάνη σε ένα διάλειμμα από τις προετοιμασίες στον χώρο του Thinker Maker Space στην πλατεία Παλαιού Δημαρχείου στη Λευκωσία.

«Πέρσι είχαμε διοργανώσει ένα πρώτο showcase με projects που θέλαμε να δείξουμε από διάφορες ομάδες και κάποιες συνεργασίες με πανεπιστήμια του εξωτερικού με μεταπτυχιακούς φοιτητές που είχαν ως αντικείμενο έρευνας τη συνάντηση της τέχνης με εξειδικευμένες τεχνολογίες. Φέτος συνεχίζουν οι ίδιες συνεργασίες. Το Thinker Maker Space πραγματοποιεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών μέσα από το οποίο παρήχθησαν έργα. Έχουμε επίσης και μια εσωτερική δεξαμενή έργων μέσω της ανοιχτής πρόσκλησης του TMS με πολύ αξιόλογη δουλειά. Οπότε φέτος είχαμε την ίδια επιθυμία να αναδείξουμε projects που πραγματοποιούνται μέσω του CYENS, της συνεργασίας με πανεπιστήμια, την αυστριακή πρεσβεία, το Γαλλικό Ινστιτούτο και το πολιτιστικό/επιστημονικό κέντρο ARS Electronica με έδρα το Λιντζ. Όπως επίσης και το STARTS, ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πρότζεκτ που τρέχει τα τελευταία δύο χρόνια του οποίου το Thinker Maker Space αποτελεί περιφερειακό κέντρο. Πρώτη φορά η Κύπρος έγινε μέρος αυτού του συμπλέγματος που είναι πολύ σημαντικό στο πλαίσιο της ΕΕ. Κατ' επέκταση προέκυψε αυτή η κεντρική ιδέα του φεστιβάλ όταν είδαμε σε σύνολο τα έργα που είχαμε. Ξεκινήσαμε επιμελητικά να τα μελετούμε και να δημιουργούμε αυτό το ύφασμα στο οποίο πλέκονται αυτά τα έργα και τι εκφράζουν, τι συζητούν και τι προωθούν», εξηγεί η Μυρτώ Αριστείδου, επιστημονική συνεργάτιδα του Museum Lab.

Raw, Mechanos, Transience, Play

Το φεστιβάλ χωρίζεται σε τέσσερις θεματικές, Raw, Mechanos, Transience και Play. Στο Raw παρουσιάζονται έργα που σχολιάζουν κριτικά την αλληλεπίδραση των σύγχρονων περιβαλλοντικών και ανθρώπινων συνθηκών και αποκαλύπτουν αθέατες σχέσεις μεταξύ φυσικών πόρων και τεχνολογίας.

Στo Mechanos περιλαμβάνονται έργα που προτείνουν κατασκευαστικές μεθόδους αιχμής για δημιουργικούς και τεχνικούς τομείς, με γνώμονα την ανάπτυξη τεχνολογιών και μεθοδολογιών που μετακινούν το επίκεντρο της έρευνάς τους από καθαρά ανθρωποκεντρικές σε ανθρωποπεριβαλλοντικές λύσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές, τις ανάγκες και την ευαισθησία του φυσικού κόσμου.

Το Transience περιλαμβάνει έργα που εξετάζουν τη μετα-ανθρώπινη κατάσταση, χρησιμοποιώντας ως μέσω αφήγησης αλλά και πραγμάτωσης επαυξημένα και εικονικά περιβάλλοντα.

Το Play προσκαλεί το κοινό σε ένα meta-arcade, όπου οι επιδράσεις της ψηφιακής επανάστασης επαναπροβάλλονται διαδραστικά και παιγνιωδώς.

Τα έργα, οι ομιλίες και τα εργαστήρια που φιλοξενούνται λειτουργούν υπερτοπικά στο συνεχώς μεταβαλλόμενο τοπίο που προκύπτει από τη σύντηξη των φυσικών και ψηφιακών περιβαλλόντων του σήμερα, προϊδεάζοντας το μέλλον.

Πολιτισμός, κοινωνία, αφύπνιση

«Αυτό που βγαίνει από την έκθεση είναι ότι υπάρχει ένα genius loci. Οι καλλιτέχνες που έρχονται εδώ έρχονται για εμάς, εμείς τους καλούμε με βάση τις δικές μας γνώσεις και δημιουργείται ένας διάλογος που μας διευρύνει και μας κάνει να καταλάβουμε τις δυνατότητές μας και αυτοί βοηθούν στο να επικοινωνηθούν οι δυνατότητες του κέντρου προς τα έξω. Χωρίς τον πολιτισμό δεν μπορείς να καθιερώσεις και να δημιουργήσεις νέες νοήσεις στον πολίτη, και γι' αυτό έρχεται μια έκθεση όπως το WIP. Χωρίς πολιτισμό και κουλτούρα δεν έχεις ευαισθητοποίηση του κοινού. Ας πάρουμε σαν παράδειγμα την Coca-cola που είναι ένα απλό αναψυκτικό. Δημιούργησε μια κουλτούρα γύρω από το όνομά της σε διάφορους πολιτιστικούς τομείς όπως η μόδα και η μουσική για να είναι συνυφασμένη με κάποια πράγματα. Δεν μπορούμε εμείς ως Κύπριοι πολίτες να είμαστε μόνο δέκτες ή χρήστες, δεν είναι βιώσιμο. Πρέπει να ξεκινήσουμε να σκεφτόμαστε με διαφορετικούς τρόπους. Ο εγκέφαλος αποτελείται από πολλά μέρη, κάποια ενεργά άλλα όχι τόσο. Έτσι και κάποιες πτυχές της κοινωνίας, πιστεύω, είναι σε λήθαργο και χρειάζονται αφύπνιση και επανεκκίνηση. Επίσης θεωρώ τραγικό το ότι δανειζόμαστε πολλά από το εξωτερικό ενώ έχουμε τις γνώσεις εγχώρια. Είναι κάτι ανάλογο με το να χτίζεις ένα σπίτι ή να αγοράζεις ένα προϊόν με υλικά τα οποία δομούνται στη Βόρεια Ευρώπη και τα εισάγεις σε ένα κλίμα εντελώς διαφορετικό. Το ίδιο συμβαίνει με τις νοήσεις. Πρέπει να σκεφτόμαστε εμείς εδώ για τον εαυτό μας αλλά και σε συνεργασία με ό,τι συμβαίνει εκτός. Βλέπουμε τους ξένους καλλιτέχνες που έρχονται Κύπρο για το πρόγραμμα φιλοξενίας και είναι εκστασιασμένοι με το υλικό και τους ανθρώπους που βρίσκουν - κάτι που βοηθά την αυτοπεποίθηση του τοπικού καλλιτεχνικού και ερευνητικού δυναμικού και στο να ξεπεραστούν μετα-αποικιοκρατικά σύνδρομα που μας διακατέχουν. Μας βάζει σε μια ευγενική θέση που δεν είμαστε ο πολιτισμός ο οποίος βοηθείται αλλά βοηθά. Έτσι δημιουργείται ένα πεδίο όπου η νόηση και η δημιουργία βρίσκονται σε μια πιο εύφορη κατάσταση για να ευδοκιμήσουν. Έτσι, πραγματοποιείται ένα εξελικτικό βήμα που χρειαζόταν να γίνει παρά να διατηρούμε μια κουλτούρα σε κρυογενική μορφή που κοιτάζει αέναα στο παρελθόν πιστεύοντας σε μια ταυτότητα στατική. Ο Κύπριος πολίτης δεν μπορεί να μένει σε μια στατική ταυτότητα», εξηγεί ο Μάριος Κωνσταντινίδης, ανώτερος διευθυντής του Thinker Maker Space.

Δημιουργικός δημόσιος χώρος

«Θεωρούμε σημαντικό το ότι είμαστε στον πυρήνα της πόλης, σε ένα κεντρικό σημείο. Ο Κύπριος πολίτης δεν έχει αντιληφθεί ότι ο δημόσιος χώρος του ανήκει και μέσα από τέτοιες πρωτοβουλίες δείχνουμε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να δημιουργήσουμε δίκτυα και να ενεργοποιήσουμε περισσότερο τους δημόσιους χώρους. Το φεστιβάλ θα λάβει χώρα σε διαφορετικούς χώρους στην περιοχή της πλατείας Παλαιού Δημαρχείου η οποία θα ενεργοποιηθεί με παράλληλες δράσεις όπως περφόρμανς, συναυλίες και διαδραστικές εγκαταστάσεις. Ο επισκέπτης θα μπορέσει να περπατήσει ανάμεσα στις διαφορετικές ενότητες του φεστιβάλ και να ανακαλύψει κομμάτια αυτής της έκθεσης», περιγράφει η Στέλλα, υπεύθυνη γραφείου σχεδιασμού του Thinker Maker Space.

«Αυτό το περπάτημα βοηθά στην εμπέδωση της εμπειρίας, έχει τον χρόνο να περπατήσει και να κατανοήσει τι είδε, να το σκεφτεί με κριτικό μάτι και να προχωρήσει σε κάτι άλλο. Ο κάθε χώρος δημιουργεί διαφορετικές νοήσεις. Είναι ένας ευχάριστος και πιο παιχνιδιάρικος τρόπος να δουλεύεις με το κοινό παρά να το βάζεις σε μια απόλυτη κατάσταση όπου είτε οι καλλιτέχνες, είτε οι ερευνητές προβάλλουν μια μονοτονική διάσταση του τι είναι το παρόν και τι το μέλλον. Επειδή ουσιαστικά αυτό είναι που δουλεύουμε, την κατανόηση του πού είμαστε και πού πάμε. Νιώθουμε ότι αυτός είναι ο πιο υγιής τρόπος να βιώσει ο επισκέπτης το φεστιβάλ. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να φύγει δεν είναι μια κλειστοφοβική κατάσταση, είναι σε ένα σημείο ρευστότητας όπως θα έπρεπε να είναι και η κοινωνία», προσθέτει ο Μάριος.

«Είναι προσβάσιμο σε όλους, έχουμε πολλά εργαστήρια και διαλέξεις μέσα από τα οποία μπορείς να μάθεις, όλα δωρεάν. Μεταφέρεται γνώση, η τέχνη και η τεχνολογία γίνονται πιο προσβάσιμες στο ευρύ κοινό. Θεωρώ ότι ήταν πάντα αλληλένδετες και τα πιο δημιουργικά αποτελέσματα γενικότερα σε όλους τους τομείς της ζωής μας έρχονται όταν καταρρίπτεται ο διαχωρισμός της επιστήμης, της τεχνολογίας, του σχεδιασμού και όλα αυτά τα είδη έρχονται μαζί σε συνέργειες που φέρνουν πρωτοποριακά αποτελέσματα», τονίζει η Στέλλα.

«Είναι ένα είδος τέχνης και επικοινωνίας που δεν υπάρχει σε αφθονία στην Κύπρο. Έχουμε μια τρομερά ενεργή εικαστική σκηνή, ερχόμαστε και εμείς να προσθέσουμε σε αυτήν ελπίζοντας να ανοιχτούμε ακόμα περισσότερο προσπαθώντας το φεστιβάλ να προσκαλέσει όχι μόνο τον καλλιτεχνικό κόσμο αλλά και το ενδιαφέρον του κόσμου της βιομηχανίας, της πολιτείας και της κοινωνίας ευρύτερα. Είναι ένας νέος τρόπος να διευρύνουμε αυτά τα πολύ δυναμικά κανάλια επικοινωνίας που έχουν οι τέχνες στην Κύπρο. Να αναγνωρίσει ένα πιο ευρύ κοινό τη σημασία της τέχνης στην κοινωνία», προσθέτει η Μυρτώ.

* WIP Brave New Humanity - Φεστιβάλ Τέχνης και Τεχνολογίας 2022 | 11-25 Νοεμβρίου, πλατεία Παλαιού Δημαρχείου, Λευκωσία | Πληροφορίες wip.cyens.org.cy