Πριν από 40 χρόνια, τον Νοέμβριο του 1977, πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συνέλευση του Κυπριακού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου [ΚΚΔΙΘ]. Πρόκειται για έναν οργανισμό που τουλάχιστον οι θεατρόφιλοι γνωρίζουν χάρη στη διοργάνωση του Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, της ετήσιας και μεγαλύτερης -σε κλίμακα- δραστηριότητας του ΚΚΔΙΘ. Ποια είναι η συνολική του δράση; Ποια η ανάγκη δημιουργίας του και ποιοι συνέβαλαν σε αυτή;

Η ιστορία

Η αρχή του ΚΚΔΙΘ έγινε χάρη στην προτροπή του πρώτου διευθυντή της Μορφωτικής Υπηρεσίας (μετέπειτα Πολιτιστικών Υπηρεσιών) Παναγιώτη Σέργη, που έγραψε το δικό του κεφάλαιο στην ιστορία του κυπριακού θεάτρου και του ανώτερου μορφωτικού λειτουργού Νίκου Παναγιώτου. Χάρη σ' αυτούς, συστάθηκε η προσωρινή επιτροπή που συγκάλεσε την ιδρυτική συνέλευση η οποία με τη σειρά της οδήγησε στη σύσταση του πρώτου διοικητικού συμβουλίου του ΚΚΔΙΘ, με μέλη τον Νίκο Σιαφκάλη, τον Ελλάδιο Χανδριώτη, τον Ανδρέα Μαραγκό, τον Ανδρέα Αντωνιάδη, τον Λεωνίδα Μαλένη, τον Φώτο Φωτιάδη, τον Στέλιο Καυκαρίδη και τον Νεόφυτο Νεοφύτου.

Όπως αναφέρει ο κ. Γεωργίου, το ΚΚΔΙΘ «αποτελεί ένα από τα 95 Εθνικά Κέντρα που έχουν ιδρυθεί μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΔΙΘ), του οποίου σκοπός ίδρυσης το 1948 υπήρξε η ανταλλαγή γνώσης και πρακτικής μεταξύ των ανθρώπων του θεάτρου». To ίδιο το κυπριακό κέντρο ιδρύθηκε «με στόχο τη διεθνοποίηση της θεατρικής δραστηριότητας της χώρας μας, τη συμβολή στη διεθνή συνεργασία για την εξέλιξη της θεατρικής τέχνης και των παραστατικών τεχνών σε όλες τους τις εκφάνσεις και τη λειτουργία του ως δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στην κυπριακή και παγκόσμια καλλιτεχνική κοινότητα» ενώ όπως ο ίδιος σχολιάζει, «το ΚΚΔΙΘ έχει αποκτήσει κύρος και τυγχάνει σήμερα διεθνούς αναγνώρισης ως ένα από τα πιο ενεργά μέλη του ΔΙΘ».

Νίκος Σιαφκάλης, Χριστάκης Γεωργίου, Νεόφυτος Νεοφύτου και Γιώργος Νεοφύτου είναι τα σημαντικότερα ονόματα δίπλα από τη δράση του ΚΚΔΙΘ που είτε από τη θέση του διευθυντή ή του προέδρου του δ.σ., πραγματοποίησαν τις σημαντικότερες δράσεις του κέντρου που έχουν εδραιωθεί και σήμερα αποτελούν θεσμούς.



Ποια είναι η παρουσία του ΚΚΔΙΘ στη θεατρική κοινότητα, πώς στηρίζει και προωθεί το θέατρο;

Από την ίδρυσή του το ΚΚΔΙΘ έγινε σταθμός αναμετάδοσης θεατρικών πληροφοριών από και προς την Κύπρο, συντελώντας σε μεγάλο βαθμό στη θεατρική ανάπτυξη μέσω της επίτευξης των θεμελιωδών στόχων του για άνοιγμα συνεργασίας και συμμετοχής των μελών του στις δράσεις του, για επανασύνδεση του κυπριακού θεάτρου και των παραστατικών τεχνών με τη διεθνή κοινότητα, συμμετοχή σε ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα συνεργασίας και καταγραφή της ιστορίας του κυπριακού θεάτρου και του θεατρικού γίγνεσθαι της χώρας μας. Μέσα από αυτή την καλλιτεχνική κινητικότητα και τις διασυνδέσεις του ΚΚΔΙΘ, η κυπριακή θεατρική δημιουργία προωθήθηκε στο εξωτερικό ενώ ταυτόχρονα σημαντικοί ακαδημαϊκοί και δημιουργοί από το εξωτερικό συμμετείχαν σε δραστηριότητες του κέντρου στην Κύπρο, επιτυγχάνοντας έτσι την ανταλλαγή γνώσης και πρακτικής. Με παγκύπρια συνέδρια, ημερίδες και με την επίμονη προσπάθειά του «για χάραξη θεατρικής πολιτικής», το ΚΚΔΙΘ επιδιώκει να βοηθήσει το κυπριακό θέατρο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της εποχής.

Μέσα από την πολυσχιδή δραστηριότητά του, ξεχωρίζουν θεσμικές δραστηριότητες όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος, μια ετήσια συνδιοργάνωση με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του ΥΠΠ και τον ΚΟΤ, το Διεθνές Συμπόσιο Αρχαίου Ελληνικού Δράματος που συνδιοργανώνεται με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες ανά διετία και φιλοξενεί διεθνώς διακεκριμένους ακαδημαϊκούς, μελετητές και πρακτικούς του θεάτρου. Μέσα από την «Εβδομάδα Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα» και τη σειρά θεατρικών αναλογίων «Νέες Κυπριακές Θεατρικές Φωνές», συνδιοργάνωση με το Σπίτι της Κύπρου στην Αθήνα, προωθείται η κυπριακή δραματουργία και η εν γένει κυπριακή θεατρική δημιουργία στον ελλαδικό χώρο. Επιχειρώντας τη δημιουργία καλύτερων συνθηκών για ανάπτυξη της θεατρικής γραφής, το πρόγραμμα «PLAY ΟΝ!», κατάφερε να αλλάξει το θεατρικό τοπίο της Κύπρου, έχοντας επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη νοοτροπία σε σχέση με την πρόσληψη του κυπριακού θεατρικού έργου, τόσο από τους ίδιους τους δημιουργούς όσο και από το κοινό, δίνοντας υλικό σε σκηνοθέτες και συντελεστές του θεάτρου για να εργαστούν. Ξεχωρίζουν, επίσης, το Διεθνές Συμπόσιο Χορού, οι ετήσιοι εορτασμοί για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου και τη Διεθνή Ημέρα Χορού, η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά και διεθνή προγράμματα και τέλος, οι εκδόσεις του.

Πώς προτίθεστε να γιορτάσετε τα 40χρονα του ΚΚΔΙΘ;

Στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 40χρονα, το δ.σ. συμπεριέλαβε στο σχέδιο δράσης για το 2017 τη σειρά ημερίδων «Θεατρικές Ημερίδες», με απώτερο στόχο την ενθάρρυνση ενός δημιουργικού και κριτικού διαλόγου. Με γνώμονα τα ζητήματα που τίθενται στο σύγχρονο κυπριακό θέατρο, επιλέχθηκαν καίριες θεματικές για τις τέσσερις ημερίδες.

Η σειρά ημερίδων ξεκίνησε χθες (Σάββατο 11 Νοεμβρίου), με την ημερίδα «Τα όρια των ρόλων συγγραφέα και σκηνοθέτη». Η δεύτερη ημερίδα, «Το πολιτικό θέατρο και η γλώσσα στην κυπριακή δραματουργία», θα πραγματοποιηθεί αύριο Δευτέρα 13 Νοεμβρίου στο Θέατρο Ένα στη Λεμεσό, στις 18:30. Στην πρώτη ενότητα, τέσσερις σκηνοθέτες θα φωτίσουν την «αναγκαιότητα» του πολιτικού θεάτρου, μέσω τη σκηνοθετικής εμπειρίας και έρευνάς τους: Μηνάς Τίγκιλης, Μαρίνος Ανωγυριάτης, Λέανδρος Ταλιώτης και ο Μπόρις Μπακάλ. Στο δεύτερο μέρος της ημερίδας συνδέσαμε τη θεματική «Η γλώσσα στην κυπριακή δραματουργία ως πολιτική δήλωση», με τη δραματολόγο Ελλάδα Ευαγγέλου και τον συγγραφέα Αντώνη Γεωργίου να τοποθετούνται επί του θέματος, αφού συχνά τίθεται το «πρόβλημα» της γλώσσας στην κυπριακή δραματουργία.

Στις 9 και 10 Δεκεμβρίου θα ακολουθήσουν άλλες δύο ημερίδες στη Λεβέντειο Πινακοθήκη, στις 11:30, η ημερίδα «Οι επιχορηγήσεις στο επαγγελματικό θέατρο και τις παραστατικές τέχνες γενικότερα, στις μέρες μας» και η ημερίδα «Η ανάγκη ύπαρξης δραματολόγου στο θέατρο και ο ρόλος του στη διαμόρφωση του ρεπερτορίου σε μια κοινωνία», αντίστοιχα.

Το Διεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού Δράματος συμπλήρωσε φέτος 20 χρόνια. Τα τελευταία χρόνια, παρά τη μείωση στον αριθμό των παραστάσεών του, παρατηρείται μια συνεχής ανοδική πορεία.

Η μείωση του αριθμού των παραστάσεων τα τελευταία τέσσερα χρόνια, μείωση ποσοτική και όχι ποιοτική, οφείλεται στη μείωση του προϋπολογισμού του. Παρόλα αυτά, κάθε χρόνο το φεστιβάλ αναπτύσσεται, αποκτά τη δική του φυσιογνωμία και κερδίζει την ευρεία ανταπόκριση του κοινού. Η ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των συνδιοργανωτών (ΚΚΔΙΘ, Πολιτιστικές Υπηρεσίες και ΚΟΤ), η αναβαθμισμένη συνεργασία με τον Δήμο Πάφου, την ΠΠτΕ «Πάφος 2017», τον Δήμο Αγλαντζιάς, η έμπρακτη στήριξη από ιδιώτες χορηγούς και υποστηρικτές, οι χαμηλές τιμές εισιτηρίου, η εφαρμογή μιας συντονισμένης και στοχευμένης πολιτικής προώθησης, αλλά και η επένδυση στην ομάδα παραγωγής και στις τεχνικές ομάδες του φεστιβάλ, αποτελούν μέρος της ανοδικής αυτής πορείας που καταγράφεται. Τα τελευταία χρόνια σημαντικές υπήρξαν οι τομές του: διεύρυνε την οπτική του, αγκαλιάζοντας το πρωτοποριακό μέσα από το διαχρονικό, το σύγχρονο μέσα από το αρχαίο, διεύρυνε το κοινό του σε ντόπιους αλλά και ξένους θεατές, με τον υπερτιτλισμό των παραστάσεων στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, έφερε την καλλιτεχνική δημιουργία πιο κοντά στην κοινωνία, αγγίζοντας τα ευρύτερα στρώματα και έδωσε βήμα στους Κύπριους δημιουργούς.

Η συνεχής αύξηση των εισιτηρίων τα τελευταία τέσσερα χρόνια (117,96% αύξηση των εισιτηρίων του 2017 σε σχέση με το φεστιβάλ του 2013, 37,42% αύξηση σε σχέση με το φεστιβάλ του 2014 και 62,02% αύξηση σε σχέση με το φεστιβάλ του 2015, παρά τη μια λιγότερη σε αριθμό παραγωγή στις διοργανώσεις του 2015, 2016 και 2017), αλλά και η διάκρισή του -για δεύτερη φορά- με το EFFE Label, αποδεικνύουν την επιτυχή πορεία του, τη διεύρυνσή του και την καθιέρωσή του ως ένας από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς θεσμούς της Κύπρου.

Τι να αναμένουμε από την 22^η διοργάνωση του φεστιβάλ, τον προσεχή Ιούλιο;

Στόχος μας είναι η αύξηση των εκτός Κύπρου παραγωγών που θα συμμετέχουν, η ποικιλομορφία και η ποιότητα στο πρόγραμμα του φεστιβάλ. Με τον καταρτισμό ενός πιο συγκροτημένου χρονοδιαγράμματος, το φεστιβάλ έχει ήδη προκηρυχθεί εδώ κι έναν μήνα και η υποβολή των προτάσεων από τα ενδιαφερόμενα κυπριακά και εκτός Κύπρου θεατρικά σχήματα, θα ολοκληρωθεί την 11^η Δεκεμβρίου. Η 22^η διοργάνωση του φεστιβάλ εντάσσεται στους εορτασμούς για το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018.

Ποιες είναι οι επόμενες δράσεις;

Την Τρίτη 21 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η απονομή των EFFE Label 2017-2018 στα 17 κυπριακά φεστιβάλ, που με τη διάκρισή τους, κατέχουν μια θέση ανάμεσα στα καλύτερα φεστιβάλ της Ευρώπης και ενισχύουν τη θέση της Κύπρου στον ευρωπαϊκό πολιτιστικό χάρτη. Η τελετή, η οποία συνδιοργανώνεται από το ΚΚΔΙΘ και τον Δήμο Λεμεσού θα πραγματοποιηθεί στο Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Λεμεσού στις 7.00 μ.μ. και θα έχει ελεύθερη είσοδο.

Τον Δεκέμβριο του 2017, τρεις ακόμη Κύπριοι θεατρικοί συγγραφείς: Αντώνης Γεωργίου, Ρήνα Κατσελλή, Ευρυδίκη Περικλέους-Παπαδοπούλου, θα ενταχθούν στην πλατφόρμα του The Greek Play Project, στο πλαίσιο της συνεργασίας με το ΚΚΔΙΘ.

Επιπλέον, η τέταρτη διοργάνωση του προγράμματος PLAY ΟΝ! συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς. Τα έργα που υποβλήθηκαν έχουν μελετηθεί από την ομάδα συμβούλων επεξεργασίας. Στις επόμενες μέρες θα επιλεγεί μικρός αριθμός έργων που θα τύχουν περαιτέρω επεξεργασίας με τη βοήθεια των συμβούλων, ενώ θα δοθούν αναλυτικά σχόλια για το κάθε έργο που υποβλήθηκε στο πρόγραμμα, προκειμένου οι συγγραφείς τους να επανεξετάσουν τον τρόπο γραφής τους. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί στις 24 και 25 Μαρτίου 2018 με τις σκηνοθετημένες αναγνώσεις των έργων που θα ολοκληρωθούν.

Τον Οκτώβριο του 2018 θα πραγματοποιηθεί η έκτη διοργάνωση της «Εβδομάδας Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα», ενώ στις 3 και 4 Νοεμβρίου 2018 θα πραγματοποιηθεί το 15^ο Διεθνές Συμπόσιο Αρχαίου Ελληνικού Δράματος στη Λευκωσία.

Καθώς παρατηρείται ολοένα μεγαλύτερη κινητικότητα του ΚΚΔΙΘ στον χώρο του θεάτρου, θα ενισχύσετε τη δράση σας και με νέους θεσμούς;

Στοχεύουμε στην ενίσχυση της δράσης του ΚΚΔΙΘ και με νέους θεσμούς, πιθανόν και μέσα στο 2018, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί πρωτίστως από τις οικονομικές δυνατότητές μας. Ήδη το δ.σ. εξετάζει την πραγματοποίηση δύο νέων θεσμών, οι οποίοι θα ανακοινωθούν τις επόμενες εβδομάδες.