Γράφει ο Νέαρχος Κουρσάρος (nearchos_k@rocketmail.com)

Για 10η σεζόν το εξαιρετικό θεατρικό κείμενο του Αντώνη Τσιπιανίτη, «Η πόρνη από πάνω», έρχεται να επιβεβαιώσει γιατί η Κατερίνα Διδασκάλου είναι αριστουργηματική σ’ αυτόν τον ιδιαίτερα απαιτητικό μονόλογο. Και όλ’ αυτά σε σκηνοθεσία Σταμάτη Πατρώνη στο ανακαινισμένο και ανανεωμένο Θέατρο Coronet στο Παγκράτι.

Και πράγματι, η Ερατώ -η νοικοκυρά από κάτω- μιλάει για τον έρωτα, την απόρριψη, την προδοσία, τη βαναυσότητα σε βάρος των γυναικών, τους διεφθαρμένους δημόσιους λειτουργούς, την έλλειψη αυτοεκτίμησης. Με υπομονή και στωικότητα ζει στο περιθώριο, μέχρι την ημέρα που στο από πάνω διαμέρισμα μετακομίζει μια πόρνη. Και τότε…όλα αλλάζουν, ωσάν μια διέξοδος ελευθερίας να ξεπρόβαλε από την πολυετή της σκλαβιά.

«Δεν θέλει πολλά ο άνθρωπος, για να ανθίσει μέσα του η ζωή, μια καλή κουβέντα»

Αναμφίβολα, πρόκειται για ένα σύγχρονης εποχής έργο το οποίο κινείται πολυεπίπεδα. Από τη μια η καθωσπρέπει από τις κοινωνικές συμβάσεις Ερατώ είναι κυριολεκτικά έγκλειστη στο πρότυπο που της καθόρισε η πατριαρχία, ένα πρότυπο που αντιπροσωπεύει την περιορισμένη εξωτερική ελευθερία. Από την άλλη, η πόρνη από..πάνω έρχεται ως ένα μοντέλο πλήρους ανεξαρτησίας, η ελευθεριότητα του οποίου είναι ικανή να επαναφέρει την ηρωίδα στον αρχικό της στόχο, να είναι εν τέλει ουσιαστικά και ψυχικά ελεύθερη. Εδώ φαίνεται και η σκηνοθετική ματιά του Σταμάτη Πατρώνη, ο οποίος συνέλαβε και τον δεύτερο -και βαθύτερο σκοπό- του κειμένου του Αντώνη Τσιπιανίτη, την ευθεία μομφή προς όλες εκείνες τις παρωχημένες κοινωνικές αντιλήψεις, όλα εκείνα τα στερεότυπα που δυστυχώς ακόμα ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία και που όλα τους εκπορεύονται από την ψευδο-ανατολίτικη τάση η γυναίκα «να μην αναμειγνύεται, να μην μιλά και ει δυνατόν (sic.) να αναπνέει μόνο κατόπιν άδειας του σατράπη της». Ως εκ τούτου, ο σκηνοθέτης άφησε την Κατερίνα Διδασκάλου να κάνει αυτό που λέμε στην αργκό παιχνίδι επί σκηνής. Μέσα από τις εξωτερικές αναλήψεις η Ερατώ μας αφηγείται την ιστορία της ζωής της, το πώς από ένα μικρό χωριό της Ηπείρου που ονειρευόταν να ξεφύγει από την καταπίεση βρέθηκε στην αθηναϊκή μεγαλούπολη αλλά τελικά το μόνο που κατάφερε να αλλάξει ήταν το όνομα του δυνάστη της. Πριν ο πατέρας, τώρα ο σύζυγος, ο νέος της αφέντης, και η ζωή της γεμάτη από πόνο, αδιαφορία και μοναξιά, μια αφόρητη μοναξιά χειρότερη ίσως κι από την καταραμένη φτώχεια. Το σκηνικό δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά το σπίτι στο οποίο η Ερατώ και ο Λευτέρης προσπάθησαν να στεγάσουν τα όνειρά τους ως νιόπαντρο ζευγάρι.

«Αν η ζωή μας είναι ένα καλοστημένο σχέδιο, όπου εμείς επιλέγουμε απλά το χρώμα…»

Στο σημείο αυτό είναι που εντάσσεται και το υποκριτικό ταλέντο της Διδασκάλου. Ντυμένη στα μαύρα και in medias res, μας δημιουργεί όλες εκείνες τις απαραίτητες εικόνες, προκειμένου να σκιαγραφήσουμε από μόνοι μας το προφίλ της ηρωίδας. Αποφεύγει τις υπερβολές, βαδίζει στα όρια του γέλιου και της σοβαρότητας ακριβώς, για να δείξει ότι αυτό που συμβαίνει στην Ερατώ δεν είναι κάτι ανοίκειο, είναι χωρίς αμφιβολία μια κατάσταση που ενδέχεται, παρόλη την πρόοδο που έχει σημειώσει η ελληνική κοινωνία, να τη βιώνουν ακόμα πολλές γυναίκες. Αυτός επομένως ο κλαυσίγελως έρχεται να ανακουφίσει την ψυχή της Ερατούς, προκειμένου να μην ξεπεράσει τα όρια της λογικής και να φτάσει στην τρέλα. Έπειτα, μέσα από τις έντονες και με κομψότητα αποδιδόμενες αφηγήσεις της δημιουργεί τις κατάλληλες προδιαγραφές, για να αντιληφθεί ο θεατής τα τρωτά σημεία της κοινωνίας μας, που όλο λέει ότι θα ξεκολλήσει από το παρελθόν ωστόσο, ολοένα βυθίζεται σ’ αυτό. Τα στερεότυπα βέβαια, όπως και οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας δεν φεύγουν τόσο εύκολα. Άλλα θα σβήσουν και τη θέση τους θα πάρουν καινούργια, ενώ άλλα μετασχηματίζονται και ισχύουν εις το διηνεκές. Η Ερατώ και κάθε Ερατώ θα συνεχίσει να έχει έναν σύζυγο που αδιαφορεί για την ίδια, ο μέσος πολίτης θα εξακολουθήσει να ανέχεται διεφθαρμένους δημόσιους λειτουργούς που κάνουν τα στραβά μάτια σε παρανομίες και αθέμιτες πρακτικές εν γένει και όλ’ αυτά γιατί απουσιάζει το θάρρος και η ενσυναίσθηση.

Η Κατερίνα Διδασκάλου είναι ηθοποιός γκάμας, κι αυτό το έχει ήδη αποδείξει. Με τον ρόλο όμως αυτόν έρχεται και η ίδια με τη σειρά της να μας ξαναθυμίσει ότι κανένας δεν είναι ικανός να μας περιορίσει την ελευθερία μας, κανένας δεν μπορεί να αυτοανακηρύσσεται σωτήρας μας, διότι ο αγώνας για την ουσιαστική απελευθέρωση και αξιοκρατία είναι ακόμα μακρύς, γεμάτος αγκάθια και πολλές παγίδες. Άλλωστε, το ταξίδι στο οποίο μας καλεί να μετέχουμε είναι ένα ρεσιτάλ ηθοποιίας από το γέλιο στη συγκίνηση μα πάντα, εντός πραγματικότητας και με ένα τέλος έκπληξη. Μια παράσταση που αξίζει να δει κανείς.

Στο εξαιρετικό αποτέλεσμα συνέβαλαν σαφώς και οι Γιώργος Λυντζέρης (Σκηνικά), Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου (Φωτισμοί), Δημήτρης Ανδριανός (Κοστούμια), Μιχάλης Ρουμπής, Ιωάννης-Ιόλαος Μανιάτης (Μουσική Επιμέλεια).

Οι παραστάσεις συνεχίζονται κάθε Δευτέρα και Τρίτη στο Θέατρο Coronet, Φρύνης 11, Παγκράτι.