Γράφει ο Γιώργος Κακούρης

Ένα πρόσφατο σκίτσο με την ευκαιρία των διακοσιοστών γενεθλίων του Τσαρλς Ντίκενς την περασμένη Τρίτη στη βρετανική Guardian τα λέει όλα: ο Ντέιβιντ Κάμερον παρακολουθεί με ένα παράξενο απροσδιόριστο ύφος τη σκηνή έξω από το παράθυρο: γκρίζοι τόνοι, εξαθλιωμένα ορφανά, μιαροί τοκογλύφοι και κορδωτοί πλουτοκράτες συνωστίζονται στο δρόμο.

Μέσα από το δωμάτιο ακούγονται δύο φωνές, η μία εκ των οποίων υποψιαζόμαστε πως ανήκει στον υπουργό Πολιτισμού Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος σημειωτέον την ημέρα των γενεθλίων του Ντίκενς δώρισε στο Υπουργικό του Κάμερον αντίτυπα βιβλίων του συγγραφέα, κάνοντας πολύ συγκεκριμένες σημειολογικά επιλογές για τον πρωθυπουργό - ας πούμε, έφερε μαζί του τα "Δύσκολα χρόνια" και τις "Μεγάλες προσδοκίες.

"Μπράβο Χαντ! Καταπληκτική η ιδέα σου να τιμήσουμε τον Ντίκενς με μια αναπαράσταση του έργου του!"

"Αναπαράσταση; Ποια αναπαράσταση;"

Το σκίτσο δεν θυμίζει μόνο πόσο διαχρονικός [παρεξηγημένη λέξη!] είναι ο συγγραφέας του "Όλιβερ Τουίστ", αλλά και πόσο πολιτικοποιημένος είναι, μόνο και μόνο μέσω τής χωρίς φόβο και πάθος παρουσίασης των παθογενειών της κοινωνίας που κατέγραψε.

Αλλά φωτίζει και μια άλλη διάσταση: όχι μόνο ο κάθε Εγγλέζος και Βρετανός, αλλά ο κάθε "δυτικός" ή εκτεθειμένος στον δυτικό πολιτισμό αναγνώστης αναγνωρίζει τα πρόσωπα του Ντίκενς στο σκίτσο - πρόσωπα που ακροβατούν μεταξύ της καρικατούρας και του ψυχογραφήματος, μεταξύ του παιχνιδιάρικου "λογοπαίγνιου" στα ονόματά τους και του πολύπλοκου ψυχισμού.

Κι αυτή τη διάχυση στο μυαλό τού μέσου αναγνώστη [καλή ώρα] δεν την πέτυχε μέσω της σοβαροφάνειας ή της λογοτεχνικής αυτοπροβολής στο ανάλογο των εκπομπών κρατικής τηλεόρασης ή μέσω "κριτικών" από φίλους και συγγενείς. Την πέτυχε δημοσιεύοντας τις ιστορίες του σε συνέχειες που άφηναν τους αναγνώστες με την αγωνία του επόμενου μέρους. Μιλώντας στον αναγνώστη απλά μέσω της ιστορίας του Πιπ Πίριπ ή της Λούσι Μανέτ. Επιδιώκοντας παράλληλα ένα κάπως μεγαλύτερο εισόδημα, καθώς πληρωνόταν με τη λέξη, πράγμα που έκανε τον εθισμό τού αναγνώστη όχι μόνο λογοτεχνική μέθοδο, αλλά τεχνική επιβίωσης σε ένα λαϊκό μέσο όπως ήταν τότε το περιοδικό.

Είτε περιέχεται στις αναφορές μας είτε όχι, ο Ντίκενς μάς διδάσκει, τόσο μέσα στο σύμπαν του όσο και μέσω της δουλειάς του, πως ναι, στα "υπόγεια" είναι η θέα.

+ Η παρουσίαση του σκίτσου ήταν επιφανειακή. Αν έχετε κι εσείς ένα αμαρτωλό παρελθόν στην αποικιοκρατική λογοτεχνία, να δείτε πώς θα εντοπίσετε περισσότερα: http://bit.ly/skitso [και όχι, δεν τον έλεγαν Κάρολο τον άνθρωπο. Τσαρλς τον έλεγαν].