Από την παιδική μου ηλικία η Κύπρος συνδέθηκε στο μυαλό μου με δυο έννοιες, την απώλεια και τη δωρεά. Μια από τις πρώτες αναμνήσεις είναι η αναχώρηση της γιαγιάς μου το καλοκαίρι του 1976 για να επισκεφτεί τα αδέλφια της στη Λεμεσό. Η επιστροφή της, όπως και οι μεταγενέστερες επισκέψεις των θείων από το νησί, συνοδεύτηκε με παιχνίδια. Η εισαγωγή στο Κυπριακό ήρθε κάποια χρόνια αργότερα μέσα από τα διηγήματα για προσφυγάκια και την ιστορία του Μιχαήλ Κκάσιαλου, που διάβασα στο παιδικό περιοδικό το Ρόδι. Σταδιακά τα κατεχόμενα απέκτησαν την εικόνα ενός χαμένου παραδείσου με σύμβολο τη βινιέτα του σχολικού άτλαντα των εκδόσεων Άγκυρα που απεικόνιζε το γυμνάσιο της Σαλαμίνας. Στην εφηβεία μου η ειδυλλιακή εικόνα των κατεχομένων απέκτησε ως ηχητική συνοδεία τη φωνή του Γιώργου Σεφέρη να διαβάζει την Ελένη. Τα κείμενά του για έναν "τόπο όπου το θαύμα λειτουργεί ακόμα" ενίσχυσαν την οριενταλιστική εικόνα ενός χώρου που ξέφυγε από την "απομάγευση" του κόσμου.

Το πιο φυσικό, λοιπόν, δώρο γενεθλίων για την πρώτη Κύπρια φίλη μου δεν μπορούσε να είναι άλλο από τον τόμο του ημερολογίου του ποιητή που αναφερόταν στο νησί και η αφιέρωση φυσικά αναφερόταν σε μια παράσταση στη Σαλαμίνα. Νομίζω ότι δεν πίστευα ότι αυτό θα γινόταν κάποτε πραγματικότητα.

Στην πρώτη επίσκεψή μου στη Λευκωσία, από το σπίτι της στην πράσινη γραμμή παρακολουθούσα τα φώτα των αυτοκινήτων στον δρόμο της Αμμοχώστου και προσπαθούσα να φανταστώ τον βορρά πέρα από τα οδοφράγματα του στρατού κατοχής. Το πρώτο ρήγμα στην εικόνα που είχα σχηματίσει για τον κόσμο της Κύπρου ήταν το ντοκιμαντέρ "Το τείχος μας" που παρακολούθησα στο Παρίσι. Σταδιακά ξεπέρασα τη μονοδιάστατη οπτική για το νησί της επίσημης Ιστορίας και του κυρίαρχου πολιτικού λόγου. Όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα, υπηρετούσα τη θητεία μου κι έτσι το "προσκύνημα" στη Σαλαμίνα το 2007 είχε την πικρή γεύση της περιόδου μετά το δημοψήφισμα. Οι επόμενες επισκέψεις μου στην Κύπρο ενίσχυαν την πεποίθηση ότι, αν και οι εκδηλώσεις επαναπροσέγγισης συνεχίζονταν, το ψυχολογικό ρήγμα ανάμεσα στις δύο κοινότητες βάθαινε και η πλειονότητα σιωπηλά επιθυμούσε τη διχοτόμηση. Η εκλογή του Μουσταφά Ακιντζί και οι αντιδράσεις του κόσμου το τελευταίο διάστημα με έκαναν να σκεφτώ ότι ίσως κάτι να αλλάζει στην αντιμετώπιση του άλλου στο νησί.

Την προηγούμενη Παρασκευή εκπλήρωσα την υπόσχεση στη φίλη μου για μια βραδιά στο θέατρο της Σαλαμίνας. Το κοινό που γέμισε το θέατρο για να παρακολουθήσει τον Ιππόλυτο, παρά τη ζέστη, το χαμσίνι της ερήμου και τον πόλεμο από τους κατ' επάγγελμα πατριώτες του νησιού, έδειξε ότι, αν και τα στερεότυπα και οι χρόνιες αδράνειες δεν έχουν εκλείψει, αυτή τη φορά η ελπίδα ίσως καταφέρει να νικήσει τον φόβο.

Γιάννης Παπαδόπουλος,  Αθήνα