Η πρώτη ημέρα του Μαΐου γιορτάζεται διεθνώς ως η ημέρα των εργαζομένων. Καθιερώθηκε ως τέτοια ήδη από το 1889 (στην Ελλάδα από το 1957 και στην Κύπρο αμέσως μετά την ανεξαρτησία). Και καθιερώθηκε τότε, το 1889, μετά τη μεγάλη γενική και επεισοδιακή απεργία του 1886 που είχαν κηρύξει τα τότε εργατικά συνδικάτα στην Αμερική την ημέρα εκείνη. Ως ημέρα των εργαζομένων εξακολουθεί να τιμάται βέβαια και στην Κύπρο.
Στη φωτογραφία αυτή, του έτους 1972, εικονίζεται ένα αυτοκίνητο που είχε πάρει μέρος στην παρέλαση τότε, στη Λευκωσία. Αξίζει να προσεχθούν σ’ αυτό ιδιαίτερα δυο στοιχεία. Πρώτον στο αυτοκίνητο που μετείχε στις εκδηλώσεις της ΠΕΟ η επιγραφή σ’ αυτό δίνει για την ΠΕΟ τις χρονολογίες ζωής της 1941-1972. Στην πραγματικότητα η ΠΕΟ είχε ιδρυθεί μερικά χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 1946, σε διαδοχή της ΠΣΕ και ως συνέχειά της. Η ΠΣΕ (Παγκύπρια Συντεχνιακή Επιτροπή) είχε όντως ιδρυθεί τον Νοέμβριο του 1941. Όμως την 21η Ιανουαρίου του 1946 κηρύχθηκε εκτός νόμου από το τότε αγγλικό αποικιακό καθεστώς και 18 ηγετικά της στελέχη δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε φυλάκιση, με την κατηγορία της συνωμοσίας για ανατροπή του αποικιακού καθεστώτος. Η ΠΣΕ είχε με την ίδρυσή της στεγάσει 68 συνολικά μικρές τοπικές οργανώσεις εργαζομένων που αριθμούσαν όλες μαζί 3.854 μέλη παγκυπρίως. Δυο μόλις μήνες μετά την κήρυξη της ΠΣΕ από τους Βρετανούς ως παράνομης το εργατικό κίνημα προχώρησε, τον Μάρτιο του 1946, στην ίδρυση της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ) που υπήρξε διάδοχος και συνεχιστής της ΠΣΕ. Δεύτερο στοιχείο: στο ίδιο αυτοκίνητο αναγράφεται και ένα σύνθημα, που προφανώς είχε και τότε προβληθεί, και αναφέρει: «Να συνεχιστούν οι ενδοκυπριακές συνομιλίες». Ήτανε, και τότε, μια σύσταση και ένα αίτημα για μια ειρηνική, μέσω των συνομιλιών, επίλυση του Κυπριακού ζητήματος. Μια σύσταση που όχι μόνο δεν ακολουθήθηκε, αλλά και παραμερίστηκε από άλλους με εκείνη την ακραία απαίτηση που οδήγησε στη μεγάλη τραγωδία δυο μόλις χρόνια αργότερα.
+ Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία: ο ιστορικός Άντρος Παυλίδης αναλύει στιγμές από το ©Φωτογραφικό Αρχείο Μπάμπη Αβδελόπουλου/Πολίτη
