Πώς οι διακινητές χρησιμοποιούν τα social ως παγίδα
Διακινητές, κρυμμένοι πίσω από ανώνυμα προφίλ, ανεβάζουν βίντεο στο TikTok και στο Facebook που δείχνουν υποτιθέμενες «ασφαλείς» διαδρομές, περάσματα χωρίς συνοριοφύλακες και ιστορίες επιτυχίας
Η σκληρή προσέγγιση Τραμπ στο μεταναστευτικό ζήτημα προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις τόσο εντός όσο και εκτός των ΗΠΑ. Γεγονός όμως είναι ότι ο Πρόεδρος είναι αμετακίνητος και ήδη έστειλε στρατό στα σύνορα.
Η ελπίδα πεθαίνει δύσκολα, όμως. Και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, για πολλούς απελπισμένους μετανάστες, γίνονται ένα επικίνδυνο δόκανο. Οι διακινητές έχουν βρει σε αυτά ένα ιδανικό εργαλείο εύρεσης «πελατών», γεμάτο υποσχέσεις και ψεύτικες ελπίδες. Εκεί που κάποτε οι συνεννοήσεις γίνονταν σε σκοτεινά δρομάκια και ύποπτα στέκια, τώρα γίνονται με μερικά κλικ σε ένα smartphone.
Στις οθόνες των κινητών τους, οι μετανάστες βλέπουν υποσχέσεις για έναν «εύκολο» δρόμο προς την Αμερική. Διακινητές, κρυμμένοι πίσω από ανώνυμα προφίλ, ανεβάζουν βίντεο στο TikTok και στο Facebook που δείχνουν υποτιθέμενες «ασφαλείς» διαδρομές, περάσματα χωρίς συνοριοφύλακες και ιστορίες επιτυχίας. Κάτω από τα βίντεο, ένας αριθμός WhatsApp περιμένει το επόμενο θύμα να στείλει μήνυμα.
Αυτό που δεν λένε, είναι ότι αυτή η διαδρομή μπορεί να καταλήξει σε θάνατο στην έρημο, σε εξαφάνιση ή σε σύγχρονη δουλεία. Οι μετανάστες πληρώνουν χιλιάδες δολάρια για να φτάσουν σε μια υποσχόμενη «καλύτερη ζωή», αλλά πολλοί δεν φτάνουν ποτέ στον προορισμό τους.
Ένα ρεπορτάζ του Associated Press έφερε στο φως τις «μοντέρνες» αυτές πρακτικές. Η χρήση των social media για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας με τους διακινητές ξεκίνησε ήδη από το 2017, όταν δημιουργήθηκαν ομάδες στο WhatsApp για να συντονίσουν τα καραβάνια που ταξίδευαν από την Κεντρική Αμερική προς τις ΗΠΑ. Όμως, σιγά - σιγά η χρήση διευρύνθηκε και το «ψάρεμα» πελατών πέρασε και ανοιχτά στα social.
Το TikTok δεν σχεδιάστηκε ως εργαλείο εγκληματικότητας, όμως η δυναμική του αλγόριθμου βοηθάει στη διάδοση αυτών των παραπλανητικών αναρτήσεων. Οι διακινητές προσαρμόζονται στις ψηφιακές τάσεις: χρησιμοποιούν μοντέρνα μουσική, επεξεργασμένα βίντεο και γρήγορο μοντάζ που θυμίζουν lifestyle influencers.
Το χειρότερο; Δεν χρειάζονται ούτε dark web ούτε σύνθετα δίκτυα. Αρκεί ένας ανήλικος με κινητό, ο οποίος αναλαμβάνει να βρίσκει πελάτες για τους μεγάλους «παίκτες». Με λίγα λόγια, έχουμε μια νέα γενιά διακινητών, πιο οργανωμένων και τεχνολογικά καταρτισμένων από ποτέ. Αν κάποιος δει ένα τέτοιο βίντεο, ο αλγόριθμος θα του δείξει κι άλλα παρόμοια. Ο εγκέφαλος του χρήστη γεμίζει με «μαρτυρίες» και ψεύτικες διαδρομές, ενισχύοντας την ψευδαίσθηση ότι η «απόδραση» είναι εύκολη. Όσοι αλληλεπιδρούν με τέτοιο περιεχόμενο βρίσκονται ξαφνικά περικυκλωμένοι από προσφορές «βοήθειας», που στην πραγματικότητα είναι προσκλήσεις σε επικίνδυνα ταξίδια.
Οι πλατφόρμες, βέβαια, ισχυρίζονται ότι προσπαθούν να μπλοκάρουν το περιεχόμενο. Αλλά για κάθε βίντεο που κατεβαίνει, ανεβαίνουν άλλα δέκα. Οι διακινητές γνωρίζουν πώς να παρακάμπτουν τα φίλτρα, αλλάζοντας λέξεις-κλειδιά ή χρησιμοποιώντας emojis για να κρύψουν τα πραγματικά τους μηνύματα.
Οι άνθρωποι που πέφτουν σε αυτή την παγίδα είναι συνήθως εκείνοι που δεν έχουν άλλες επιλογές. Αντιμέτωποι με φτώχεια, βία ή πολιτικές κρίσεις, βλέπουν αυτά τα βίντεο σαν τη μόνη τους διέξοδο. Ο αλγόριθμος τούς λέει ακριβώς αυτό που θέλουν να ακούσουν: «Υπάρχει τρόπος. Δεν είναι τόσο δύσκολο όσο λένε.» Όμως, η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη. Πολλοί που ξεκινούν αυτό το ταξίδι καταλήγουν, είτε νεκροί στην έρημο είτε σκλάβοι στα χέρια αδίστακτων δικτύων εκμετάλλευσης. Οι πιο «τυχεροί» μπορεί να επιστρέψουν στις οικογένειές τους με τεράστια χρέη και διαλυμένα όνειρα.
Το ερώτημα είναι αν τα social media μπορούν πραγματικά να ελέγξουν αυτή την παράνομη δραστηριότητα. Οι πλατφόρμες ισχυρίζονται ότι αναπτύσσουν καλύτερους αλγόριθμους ανίχνευσης, όμως οι εγκληματίες βρίσκουν πάντα νέους τρόπους να ξεγλιστρούν. Αυτό που είναι βέβαιο, είναι ότι το TikTok, το Facebook και άλλες πλατφόρμες έχουν γίνει κομμάτι της εξίσωσης της παράνομης μετανάστευσης. Κι όσο η ζήτηση για μια «καλύτερη ζωή» συνεχίζει να υπάρχει, οι διακινητές θα βρίσκουν πάντα τρόπους να εκμεταλλεύονται την απελπισία των ανθρώπων.
Η λύση δεν είναι απλή. Χρειάζεται καλύτερη ενημέρωση, αυστηρότεροι έλεγχοι και – πάνω απ’ όλα – πραγματικές ευκαιρίες για εκείνους που δεν έχουν άλλη επιλογή. Γιατί όσο υπάρχουν άνθρωποι που αισθάνονται ότι δεν έχουν μέλλον, τα social media θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται ως πύλες για ένα επικίνδυνο ταξίδι προς το άγνωστο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ