Αγώνα διατήρησης με λίγα λεφτά και πολύ εθελοντισμό κάνει το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, το οποίο κέρδισε τις εντυπώσεις κατά την Διεθνή Ημέρα Μουσείων.

Μια μεγάλη ιστορία ακολουθεί το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Κύπρου, το οποίο είναι κρυμμένο στον επιβλητικό χώρο της Αρχιεπισκοπής και των αυτόνομων κτηρίων της. Στη βόρεια άκρη της Αρχιεπισκοπής, έναντι του Παγκυπρίου Γυμνασίου, βρίσκεται η είσοδος στο μουσείο, την ιδέα της δημιουργίας του οποίου είχε ο Αδαμάντιος Διαμαντής.

Ο ζωγράφος πρόταξε το θέμα της ίδρυσης του μουσείου ήδη το 1936, κατά την ιδρυτική συνεδρία της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών, στην οποία ανήκει μέχρι σήμερα, παρά την εντύπωση πως είναι είτε κρατικό ή μέρος της Αρχιεπισκοπής.

Ο Διαμαντής υπήρξε διευθυντής του μουσείου από το 1948 μέχρι τον θάνατό του (1994).

Σήμερα, χωρίς κονδύλια και με τη λειτουργία του να στηρίζεται αποκλειστικά σε εθελοντική εργασία, το μουσείο διευθύνει η Ελένη Χρίστου.

Το κτήριο

Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στεγάζεται σε ένα παλαιό μοναστήρι του 15ου αιώνα, γοτθικό με μεταγενέστερες προσθήκες. Η πλούσια διακοσμημένη γοτθική καμάρα με την αξιόλογη τοιχογραφία του Ευαγγελισμού (16ος αι.), ιταλοβυζαντινής τέχνης, φέρει τμήμα ελληνικής επιγραφής και αποκαλύφθηκε το 1950.

«Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, με πρώτο διευθυντή τον Αδαμάντιο Διαμαντή, είναι ένας χώρος όπου συναντούμε τη ζωντανή παράδοση του νησιού μας, ξεκινώντας από τα αρχαία χρόνια έως και τα νεότερα χρόνια. Η τέχνη του λαού μας ζωντανεύει μπρος στα μάτια μας σε όλους τους τομείς, με εξαίρετα δείγματα υφαντικής-κεντητικής, αγγειοπλαστικής, μεταλλοτεχνίας, ξυλογλυπτικής, λιθογλυπτικής, καλαθοπλεκτικής, δερματοτεχνίας, λαϊκής ζωγραφικής, αλλά και αντικείμενα καθημερινής ζωής. Τα περισσότερα εκθέματα προέρχονται από τις κατεχόμενές μας περιοχές, μετά από οργανωμένες περιοδείες των μελών της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών τις δεκαετίες του ‘40 και εξής», εξηγεί η Ε. Χρίστου.

Ιστορικοί θησαυροί

Ο επισκέπτης εκπλήσσεται στην πρώτη επίσκεψη στο μουσείο, «δεν περιμένει να συναντήσει ένα μεσαιωνικό μοναστήρι με μια εντυπωσιακή αψίδα που κρύβει μέσα της τοιχογραφία του 16ου αιώνα με τον «Ευαγγελισμό της Θεοτόκου», έργο κυπροαναγεννησιακής τεχνοτροπίας, την αρχαιότερη διασωθείσα τοιχογραφία στη Λευκωσία», επισημαίνει η διευθύντρια του μουσείου «ξεναγώντας» μας σ’ αυτό:

«Το μοναστήρι ‘κρύβεται’ μέσα στις μεταγενέστερες εξωτερικές επεμβάσεις που έγιναν στις αρχές του 18ου αιώνα για τη μετατροπή του κτηρίου σε Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο. Το κτήριο είναι διώροφο και δεσπόζει στη βόρεια πλευρά του καθεδρικού ναού του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου-Πίπη. Στο ισόγειο ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί στα μικρά δωμάτια του μοναστηριού, στα οποία εκτίθενται οι συλλογές του μουσείου. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η κρύπτη στο βάθος του μουσείου, η οποία οδηγεί σε υπόγεια τούνελ που συνδέονται με την κρύπτη των Φιλικών του Παγκυπρίου Γυμνασίου και στα ενετικά τείχη της πόλης. Αποκορύφωμα της βιωματικής εμπειρίας το αφιερωμένο στον Αδαμάντιο Διαμαντή ποίημα του Γ. Σεφέρη «Λεπτομέρειες στην Κύπρο», που συνδέεται με τη χειροποίητη θύρα από τον ναό αγίου Μάμαντος Ιδαλίου, η οποία εκτίθεται στο μουσείο».

Το μουσείο διαθέτει και ανώγειο, το οποίο είναι προσβάσιμο από εξωτερική σκάλα, η οποία φέρει της δική της ιστορική σημασία, αφού σε αυτήν συνελήφθη το 1821 ο Εθνομάρτυρας Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός για να οδηγηθεί στην αγχόνη.

Στο ανώγειο βρίσκονται το παλαιό Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο και η Εθναρχία της Κύπρου, τα δωμάτια των αρχιεπισκόπων Κυπριανού, Μακαρίου Β΄ και Γ΄, το μεγάλο και μικρό συνοδικό. Ένα εξωτερικό δωμάτιο του ανωγείου προσαρμόστηκε σε αίθουσα θεάτρου σκιών, όπου εκτίθενται οι συλλογές μεγάλων καραγκιοζοπαιχτών της Κύπρου και υπάρχει μόνιμα εγκατεστημένη η σκηνή του αείμνηστου Χριστόδουλου Πάφιου.

Σ’ αυτόν τον χώρο δόθηκαν παραστάσεις θεάτρου σκιών το Σάββατο, 18 Μαΐου, Διεθνή Ημέρα Μουσείων, από τη Λένα Σπανού και τον Χριστόδουλο Αντωνίου Πάφιο.

Σύμφωνα με τη διευθύντρια του μουσείου, «για να συνεχίσει να λειτουργεί, το μουσείο χρειάζεται την οικονομική αρωγή της πολιτείας, της Εκκλησίας, αλλά και την έμπρακτη βοήθεια του κοινού, μέσα από τον εθελοντισμό, τις δωρεές αντικειμένων, τις χορηγίες για τη συντήρηση κειμηλίων και αναπαλαίωση των κτηριακών εγκαταστάσεων και για τη συνέχιση του εκδοτικού έργου».

+ Μάθετε περισσότερα για το μουσείο στο www.cypriotstudies.org. Πληροφορίες τηλ. 22432578.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ©ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ | ΠΑΡΑΘΥΡΟ | ΠΟΛΙΤΗΣ