“Πόσο κοντά είναι το κοντά;” αναρωτιέται η Κυριακή Κώστα στη νέα δουλειά της με τίτλο “Diaspora | I Must Have Swallowed The Dust” η οποία παρουσιάζεται από σήμερα 7 Απριλίου στο Άμστερνταμ.

Καθοριστικό σημείο αναφοράς στην εγκατάσταση “Diaspora | I Must Have Swallowed The Dust” είναι το υλικό με το οποίο είναι φτιαγμένα τα έργα: Η Κ. Κώστα παρουσιάζει στο project space του Stedelijk (SMBA) στο Άμστερναμ φόρμες από συμπαγές μωσαϊκό το οποίο ζυμώθηκε από τη σκόνη που έφτασε από τη Συρία στην Κύπρο τον περασμένο Σεπτέμβριο. «Το σύννεφο σκόνης ήταν τόσο μεγάλο που έγινε ορατό από τους δορυφόρους της NASA. Καθώς το νησί της Κύπρου γέμιζε με σκόνη, η Συρία άδειαζε από ανθρώπινες ζωές.» (...) Ο αέρας που έφερε στην Κύπρο την σκόνη, ή το χώμα από την κοντινή Συρία μετέφερε με ένα τρόπο τον τόπο τον ίδιο. Σαν το μικρότερο αισθητό σωματίδιο ύλης, η σκόνη διαπέρασε ανεμπόδιστη σύνορα και όρια. «Αν η σκόνη είναι φτιαγμένη από οργανικές ουσίες, πόση από αυτή τη σκόνη ήταν φτιαγμένη από ανθρώπινη ύλη;» ρωτά η κοινωνιολόγος Ίρις Πισσαρίδη, βοηθός επιμελήτρια και συντονίστρια της έκθεσης την οποία επιμελείται ο Jelle Bouwhuis. Στην εγκατάσταση περιλαμβάνονται επίσης έργα υφαντικής και βίντεο τα οποία είναι επίσης αποτέλεσμα διαδικασιών μιας ανάλογης διαπραγμάτευσης με το υλικό περιβάλλον.

Ξεκινώντας από το περιβάλλον γύρω της, η Κώστα άρχισε να μαζεύει τη λεπτή σκόνη που μεταφέρει ανθρώπους και τόπους την αναπλάθει σε συμπαγείς φόρμες οι οποίες τοποθετούνται στο πάτωμα.Οι φόρμες έχουν σχεδιαστεί με βάση δορυφορικές εικόνες από γειτονιές και οικοδομικά τετράγωνα σε πόλεις της Συρίας που εξαφανίζονται μετά από βομβαρδισμούς. «Καθώς άντρες και  γυναίκες σκούπιζαν τις αυλές τους, η Συρία μεγάλωνε στη γη τους» σημειώνει η Ίρις Πισσαρίδη: «Η ύλη γινόταν χώμα και μέσα από το έργο της Κυριακής Κώστα, το χώμα γίνεται πάλι ύλη. Η καλλιτέχνης μεγεθύνει και συλλέγει. Μέσα από την πράξη της ανθρώπινης χειρονομίας και διαμόρφωσης, η καλλιτέχνης ανασχηματίζει και μετουσιώνει. Καθώς η σκόνη μετασχηματίζεται και επανεγκαθίσταται, αποκαλύπτει ένα μεγαλύτερο φάσμα πραγμάτων. Μέσα από το νέο σχήμα της, μας επιτρέπει να δούμε τί περισσότερο μπορεί να προσφέρει ως επιδραστικό αντικείμενο και ως εμπεριέχουσα μιας «άλλης» χωρικότητας ενός “αλλου” τόπου».

Η έκθεση παρουσιάζεται σε μια τραγική χρονική στιγμή κατά την η Ευρώπη συνειδητά κλείνει τα σύνορά της προς τους πρόσφυγες. Όπως σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης: «Η σκέψη πως η Ευρώπη ως Ήπειρος κατακλύζεται από μετανάστες προκαλεί πολιτική αναστάτωση και δοκιμάζει ξανά την ενότητα και την ακεραιότητα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Θα μπορούσαμε να δούμε τις προσπάθειες να σταματήσει η εισροή προσφύγων από τη Συρία, τη Λιβύη, τη Μέση Ανατολή γενικά, και τη Βόρεια Αφρική, με τη συσσώρευσή τους στις εξωτερικές άκρες αυτής της Κοινότητας –όπως η Ελλάδα και η Τουρκία-, σαν σημάδι των συνεπειών αυτής της ακεραιότητας: να κρατήσουμε τους ξένους ‘έξω’ ή τουλάχιστον ‘έξω’ από τον πυρήνα των Ευρωπαϊκών χωρών». Η προσπάθειες αυτές οι οποίες συνοδεύονται από τη διάδοση ενός αισθήματος φόβου και επιφυλακτικότητας προς τους μετανάστες αγνοούν «το απλό γεγονός πως η Ευρώπη καθορίστηκε από την μετανάστευση για πάνω από έναν αιώνα».