Το Ινστιτούτο Κύπρου, σε συνεργασία με το Βυζαντινό Μουσείο, έχει επισήμως εγκριθεί από το Τμήμα Αρχαιοτήτων για να καταγράψει και να συλλέξει δεδομένα των εκκλησιών της Αγίας Σολομονής στο Κώμα του Γιαλού, της Παναγίας Περγαμηνιώτισσας στην Ακανθού, της Παναγίας Αψινθιώτισσας στο Σιχαρί, και του Χριστού του Αντιφωνητή στην Καλογραία, που βρίσκονται στα κατεχόμενα.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, πολλές από τις εκκλησίες στα κατεχόμενα έχουν υποστεί ζημιές και έχουν απογυμνωθεί, ενώ υπολογίζεται ότι γύρω στις 15.000-20.000 εικόνες και αρκετές δεκάδες τοιχογραφίες και ψηφιδωτά που τις κοσμούσαν, κλάπηκαν από αρχαιοκάπηλους με σκοπό να πουληθούν στην μαύρη αγορά. Ανάμεσα στη μακρά λίστα των βεβηλωμένων εκκλησιών είναι και οι εκκλησίες αυτής της μελέτης.

Με τις πολύτιμες προσπάθειες που έχουν καταβάλει οι Κυπριακές Αρχές, αρκετές τοιχογραφίες έχουν αποκατασταθεί και καταγραφεί ψηφιακά μέσω ορθοφωτογραφιών υψηλής ανάλυσης. Οι εκκλησίες έχουν επίσης καταγραφεί με παρόμοιο τρόπο, προκειμένου οι τοιχογραφίες που αποκολλήθηκαν να επανατοποθετηθούν ψηφιακά στις αρχικές τους θέσεις.

Η εικονική αναπαράσταση των τοιχογραφιών, βοήθησε στην ποσοτική καταγραφή των χαμένων κομματιών, στην ορθή επανατοποθέτηση σχεδόν κάθε κομματιού στην αρχική του θέση, στην ανάληψη πληροφοριών για τα ακριβή χρώματα, και τέλος στην προετοιμασία ενός ψηφιακού μουσειακού εκθέματος, που θα συμπεριληφθεί στη μόνιμη έκθεση του μουσείου, και που θα παρουσιάζει σε κλίμα 1:1 αναπαράσταση των τοίχων της εκκλησίας.

Η εξειδικευμένη ερευνητική ομάδα του Ερευνητικού Κέντρου Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία και τον Πολιτισμό (STARC) του Ινστιτούτου Κύπρου, που είναι και υπεύθυνη για τη συλλογή δεδομένων, αποτελείται από τον δρ Dante Abate και τη Μαρίνα Φάκα, οι οποίοι επισκέφθηκαν τον περασμένο μήνα μαζί με τον επιμελητή του Βυζαντινού Μουσείου την εκκλησία της Αγίας Σολομονής στο Κώμα του Γιαλού, και παρατήρησαν ότι δυστυχώς οι βανδαλισμοί συνεχίζονται. Μάλιστα, η ζημιά στην αψίδα έχει καταγραφεί και μπορεί πλέον να αναπαρασταθεί ψηφιακά μέσω ενός τρισδιάστατου διαδικτυακού μοντέλου.

Σε αυτό τον σύνδεσμο, μπορεί κανείς να εξερευνήσει ψηφιακά τις απειλούμενες υπό εξαφάνιση εκκλησίες στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, μέσω της βάσης δεδομένων «EpHEMERA», μιας αποθήκης τρισδιάστατων μοντέλων. Το ερευνητικό πρόγραμμα, «EpHEMERA», διεξάγεται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου προγράμματος αποκατάστασης των βεβηλωμένων, και σήμερα επαναπατρισμένων, τοιχογραφιών και μωσαϊκών, το οποίο χρηματοδοτείται από την ελβετική κυβέρνηση. Όλα τα αντικείμενα βρίσκονται στο Βυζαντινό Μουσείο στη Λευκωσία.