Γράφει ο Μιχάλης Καλοπαίδης/Σκηνοθέτης

Αειφόρος δημιουργικότητα εν καιρώ καραντίνας

Παρασκευή, 24 Απριλίου. 5.30 το πρωί. Συνήθως ξυπνώ στις 6, αλλά στην καραντίνα ξυπνώ ακόμα πιο νωρίς. Τις πρώτες ώρες της μέρας προσπαθώ να ενημερώνομαι. Κάθε μέρα μεταξύ άλλων διαβάζω τουλάχιστο ένα εκτενέστερο άρθρο από την εβδομαδιαία έκδοση του Economist. Παρόλο που εργάζομαι στη δημιουργική βιομηχανία, ως παραγωγός και ιδιοκτήτης ενός στούντιο animation, πρέπει να είμαι ενήμερος για τις διεθνείς εξελίξεις και σε άλλους τομείς επιχειρήσεων, της τεχνολογίας, της οικονομίας και του μάρκετινγκ. Πέραν του προσωπικού μου ενδιαφέροντος για αυτούς τους τομείς, η καθημερινή ενημέρωση με βοηθά να αντιλαμβάνομαι καλύτερα τις ανάγκες των πελατών μας.

Το σημερινό άρθρο με προβλημάτισε ιδιαίτερα. Μιλά για την εξάρτηση της Ελλάδας από τον τουρισμό, με την Κύπρο να βρίσκεται στη δεύτερη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ε.Ε. Μετά από μια εκτενή ανάλυση του πλήγματος που θα δεχθούν οι οικονομίες που στηρίζονται στο τουριστικό τους προϊόν, θέλω να πιστεύω ότι αυτή η κρίση ίσως λειτουργήσει ως η αφορμή που θα στρέψει τα μάτια της κυβέρνησης και σε άλλους παραγωγικούς τομείς, πέραν του τουρισμού και του τομέα των ακινήτων. Ίσως τώρα οι αρχές συνειδητοποιήσουν περισσότερο την ανάγκη για επένδυση στη βιομηχανία ιδεών, στηρίζοντας επιχειρήσεις που προωθούν την καινοτομία, αναπτύσσουν προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας, εξάγοντας με επιτυχία προϊόντα και υπηρεσίες στην παγκόσμια αγορά. Ο δημιουργικός τομέας και ιδιαίτερα η οπτικοακουστική βιομηχανία μπορούν να συμβάλουν τα μέγιστα σε αυτήν την οικονομική μεταμόρφωση.

7 π.μ. Ώρα για το πρωινό ντους. Παρόλο που εδώ και ένα μήνα εργαζόμαστε από το σπίτι, προσπαθώ να διατηρώ την καθημερινή μου ρουτίνα και να «ετοιμάζομαι» κάθε πρωί για τη δουλειά, λες και «πηγαίνω» στο στούντιο. Αμέσως μετά προσπαθώ να απαντώ τα emails μου πριν αρχίσει επίσημα η εργάσιμη μέρα με τα απρόοπτά της.

9 π.μ. Έτοιμος για την καθημερινή πρωινή μας συνάντηση με όλη την ομάδα της Zedem Media στο zoom. Είναι ωραίο να βλέπεις κάθε πρωί όλη την ομάδα μαζεμένη. Έστω και μέσα από τα παραθυράκια της οθόνης, λέμε τις καλημέρες μας, κάνουμε τα αστεία μας και προγραμματίζουμε τη μέρα μας, τα πρότζεκτ και τους στόχους μας.

Είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων σε όλα τα μέλη της ομάδας μας. Όχι μόνο για το ταλέντο αλλά και για το μεράκι και την καλή διάθεση που επιδίδουν, ιδιαίτερα σε αυτή τη φάση. Η διατήρηση της αισιοδοξίας και της αυτοπεποίθησης είναι βασικά στοιχεία στον δημιουργικό τομέα. Όλοι μας αισθανόμαστε κάπως «πεσμένοι» κάποιες φορές, αλλά το αποτέλεσμα της δημιουργίας και της ομαδικής δουλειάς μας γεμίζει αυτοπεποίθηση και θετική ενέργεια.

Αισθάνομαι τυχερός που μπορούμε να εργαζόμαστε από σπίτι, αλλά και για το ότι δεν έχουν σταματήσει να έρχονται νέα πρότζεκτ, απαραίτητα για τη βιωσιμότητά μας, τόσο από την Κύπρο, όσο και από τη διεθνή αγορά. Χαίρομαι ιδιαίτερα που πλέον βρισκόμαστε στον διεθνή χάρτη στον τομέα του animation, με πελάτες από την Αθήνα μέχρι τη Γενεύη, το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη.

Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, η εξ αποστάσεως διαχείριση της δημιουργικής διαδικασίας είναι ακόμα πιο δύσκολη και χρονοβόρα. Όμως δεν λυπάμαι τις έξτρα ώρες που διαθέτω, γιατί αισθάνομαι έντονη την ευθύνη προς όλα τα μέλη της ομάδας, όχι μόνο για να ξεπεράσουμε αυτή την κρίση αλλά και να βγούμε πιο δυνατοί. Όταν επέστρεψα στην Κύπρο υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα θέτω τη δημιουργικότητα πάνω από το οικονομικό κέρδος, κάτι που μας σπρώχνει να θέτουμε συνεχώς ψηλότερα τον πήχη της ποιότητας και να επενδύουμε στη διαρκή εκπαίδευση και ανάπτυξη των δεξιοτήτων της ομάδας.

Είμαστε μια ομάδα 18 ατόμων πλήρους απασχόλησης, στην πλειοψηφία τους καλλιτέχνες. Στόχος μας είναι να διαφυλάξουμε ότι η αμοιβή της ομάδας δεν θα μειωθεί παρά την παράλυση της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία σαφώς επηρεάζει και εμάς ως εταιρία παραγωγής. Παρόλα αυτά, έχουμε αποφασίσει να αξιοποιήσουμε τη μικρή μείωση της ζήτησης προς όφελος μας. Επενδύουμε περισσότερο στην εκπαίδευσή αλλά και σε passion projects, μέσα από τα οποία δημιουργούμε το δικό μας περιεχόμενο με πολύ μεράκι και αγάπη. Μπορεί αυτά τα πρότζεκτ να μην φέρνουν άμεσο οικονομικό όφελος, αλλά αναπτύσσουν την προσαρμοστικότητα και την ανθεκτικότητά μας στη νέα πραγματικότητα.

11 π.μ. Σχεδόν ολοκληρώνεται μια διαδικτυακή συνάντηση με Κύπριους πελάτες, ενώ στις 12 αρχίζει νέα βιντεοκλήση με έναν διεθνή οργανισμό με έδρα τη Γενεύη. Μέσα σε διάρκεια τριών ωρών πρέπει να καταφέρουμε να αντιληφθούμε, αλλά και να βρούμε τρόπο να επικοινωνήσουμε δημιουργικά, τη σκέψη και το στόχο των πελατών σε τομείς που κυμαίνονται από εταιρικές εκπαιδεύσεις προσωπικού, ενημερωτικά τηλεοπτικά σποτ για τον κορωνοϊό, μέχρι και για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.

2 μ.μ. Μετά από μια σύντομη διακοπή για ένα γρήγορο γεύμα, έχουμε τη συνάντηση της ομάδας του “Get Making”. Έχω ήδη αναφερθεί στα passion projects μας. Το Get Making είναι το πιο φιλόδοξο μας πρότζεκτ, γιατί αποτελεί την πρώτη μας προσπάθεια παραγωγής μιας τηλεοπτικής σειράς animation. Πριν από ένα χρόνο αποφασίσουμε ότι είναι πια καιρός να κινηθούμε και προς αυτήν την κατεύθυνση, δημιουργώντας το δικό μας περιεχόμενο και πνευματική ιδιοκτησία. Φυσικά, η παραγωγή μιας τηλεοπτικής σειράς για τη διεθνή αγορά απαιτεί τεράστια οικονομική επένδυση. Αυτή τη στιγμή χρηματοδοτούμε από μόνοι μας το στάδιο της προπαραγωγής, με τον ίδιο τρόπο που λειτουργούν οι εταιρίες start-up. Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε την παραγωγή σε επίπεδο που να μας επιτρέπει να την παρουσιάσουμε σε διεθνή pitching forums, για να μπορέσουμε έπειτα να φτάσουμε σε επενδυτές και να καταφέρουμε μέσα στα επόμενα χρόνια να υλοποιήσουμε μια σειρά animation κυπριακής παραγωγής. Η προθεσμία υποβολής προτάσεων λήγει σε 2 βδομάδες, και τρέχουμε με χίλια για να είμαστε έτοιμοι.

4 μ.μ. Άλλη μια τηλεδιάσκεψη για το δεύτερο μας passion project: το «Μεσούτ», μαζί με την συνεργάτιδα μου Αλεξία Ρόιτερ, σκηνοθέτη της ταινίας, και τον συμπαραγωγό μας Δημήτρη Σαββαΐδη από την Ελλάδα. Προσπαθούμε να συντονίσουμε τις προσπάθειες μας για τη χρηματοδότηση της ταινίας, παρόλο που τα σχετικά προγράμματα χρηματοδότησης δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμα. Ενώ προσπαθούμε να βρούμε και τρίτο συμπαραγωγό από χώρα της Ε.Ε. για να αυξήσουμε τη δημιουργική μας παραγωγικότητα αλλά και να καταφέρουμε να συμπληρώσουμε την απαιτητική χρηματοδότηση της ταινίας. Πρόκειται για την τρίτη μας δημιουργική ταινία μικρού μήκους.

Σε τέτοιες περιόδους, είναι σημαντικό να συνεχίσουν οι κινηματογραφικές παραγωγές. Η προηγούμενη μας παραγωγή «Η Γυναίκα με τους Παπαγάλους» που σε αυτή τη φάση βρίσκεται στο στάδιο υποβολής σε διεθνή φεστιβάλ κινηματογράφου, έλαβε χρηματοδότηση μόνο από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Το πραγματικό της κόστος ήταν πολύ περισσότερο απο τη χρηματοδότηση. Ως στούντιο καταφέρουμε να καλύψουμε τη διαφορά και ήταν μια εμπειρία από την οποία μάθαμε νέες τεχνικές. Σε αυτή τη φάση κρίσης, όμως, και με τον προϋπολογισμό του «Μεσούτ» να είναι πολύ πιο μεγάλος, το οικονομικό ρίσκο είναι πέραν των δυνατοτήτων αυτοχρηματοδότησης, συνεπώς πρέπει να αναζητήσουμε συμπαραγωγούς.

5 μ.μ. Εβδομαδιαία συνάντηση με την ομάδα πωλήσεων και μάρκετινγκ. Όσο ταλέντο και πάθος και να αφιερώνουμε στα passion projects μας, χρειαζόμαστε πρότζεκτ πελατών για να επιβιώσουμε, να αναπτυχθούμε και να διατηρούμε ζωντανούς τους δημιουργικούς μας στόχους. Ιδιαίτερα κατά την παρούσα κρίση, πρέπει να επανεκτιμούμε διαρκώς την πρόοδο μας και να θέτουμε νέους στόχους. Χρειάζεται να προσαρμόζουμε τη στρατηγική μας για να το πώς να αναπτυχθούμε ως στούντιο, προσελκύοντας νέους πελάτες από το διεθνή χώρο. Ως στούντιο, ανέκαθεν προσπαθούσαμε να έχουμε θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία μέσα από τη δουλειά μας. Γι’ αυτό προσπαθούμε να αναζητούμε συνεργασίες με πελάτες και οργανισμούς με τους οποίους μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες και τρόπο σκέψης όσον αφορά το περιβάλλον και την κοινωνία.

7:30 μ.μ. Αρκετά για σήμερα. Ήταν μια γεμάτη μέρα. Λέω να μπω λίγο στο Facebook να δω τι κάνουν οι φίλοι μου. Πέφτω πάνω σε ένα βίντεο που πόσταρε ένας φίλος σκηνοθέτης. Σε αυτό μιλάνε αρκετοί καλλιτέχνες, εικαστικοί, χορευτές, ηθοποιοί, και επαναλαμβάνουν τις φράσεις «Δεν είμαι άνθρωπος. Ο καλλιτέχνης δεν είναι άνθρωπος. Μην ξαναέλθετε στις παραστάσεις μας», κλπ. Το βίντεο διαρκεί 5 λεπτά και επαναλαμβάνει τις ίδιες φράσεις απαισιοδοξίας, απαξίωσης της κοινωνίας και του απλού κόσμου που πληρώνει εισιτήριο για να δει τις παραστάσεις τους. Σοκάρομαι. Δεν έχω αντιληφθεί πότε δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι οι καλλιτέχνες είναι μια ανώτερη κάστα επαγγελματιών που πρέπει να λαμβάνουν χρηματοδότηση απλά για να υπάρχουν. Εννοείται ότι η κρατική χορηγία είναι σημαντική για την ανάπτυξη των τεχνών, με τρόπο που πραγματικά να αναπτύσσεται η τέχνη και παράλληλα να δημιουργούνται θέσεις εργασίας που αναπτύσσουν πραγματικά τον καλλιτεχνικό χώρο. Είναι δική μας ευθύνη, ως καλλιτέχνες, να δημιουργούμε τέχνη με κοινωνική απήχηση, βρίσκοντας παράλληλα τρόπους να κάνουμε την τέχνη μας βιώσιμη. Βρίσκω κάπως υπεροπτική την άποψη ότι η κοινωνία χρωστά στους καλλιτέχνες περισσότερα από όσα χρωστά στους ταξιθέτες, στους αεροσυνοδούς ή στους σερβιτόρους.

Μετά από μια πολύ δημιουργική αλλά και κουραστική βδομάδα, αισθάνομαι το αίσθημα αδικίας να με κατακλύζει. Νιώθω την ανάγκη να σχολιάσω το βίντεο, απευθυνόμενος στους συναδέλφους μου στον καλλιτεχνικό χώρο που το αναπαράγουν. Θέλω να τους ρωτήσω γιατί σπαταλούν τον χρόνο τους να παραπονιούνται και δεν αξιοποιούν αυτή τη μοναδική ευκαιρία. Πάντα παραπονιούνται ότι η καθημερινότητα δεν τους δίνει χρόνο να πειραματιστούν αρκετά και κυνηγήσουν τα καλλιτεχνικά τους όνειρα. Τώρα έχουν όλο το χρόνο στα χέρια τους. Έχουν τον χρόνο να γράψουν ένα σενάριο, να οργανωθούν, να κάνουν διαδικτυακή πρόβα για το επόμενο τους έργο, να πειραματιστούν με νέες τεχνικές. Έχουν χρόνο να παρακολουθήσουν ένα σεμινάριο online και να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους, να δημιουργήσουν μια ομάδα και να συντάξουν μια πρόταση για χρηματοδότηση από το Creative Europe.

Όντας παραγωγός και επιχειρηματίας στη δημιουργική βιομηχανία, συχνά αισθάνομαι ότι δίνω μάχη σε δύο μέτωπα, στο καλλιτεχνικό αλλά και στο επιχειρηματικό. Μετά από μια αρκετά κουραστική βδομάδα, αποφασίζω να μην μπω σε αυτή τη συζήτηση στο Facebook και να έρθω σε αντιπαράθεση με φίλους. Κάποιες φορές πρέπει να επιλέγεις τις μάχες σου. Και ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή απαιτείται να επιλέξουμε τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία, τη σκληρή δουλειά, την εξωστρέφεια και την αισιοδοξία.